تحلیل فقهی حقوقی مشتقات ارزی وآثار آن
اوراق مشتقه یکی از ابزارهای مالی مورد معامله در بازار سرمایه است. بر اساس دارایی پایه، اوراق مشتقه به مشتقات کالا، مشتقات اوراق بهادار و مشتقات ارز تقسیم شده اند. مشتقات ارزی از ابزارهای مالی بازار پول است. مشارکت کنندگان در بازار پول از این مشتقات با اهداف و انگیزه های مختلف استفاده می کنند. مشتقات ارزی به سه قسم عمده تقسیم شده اند که عبارتند از: اختیار معامله ارزی، سواپ و قراردادهای آتی ارزی.
یکی از کارکردهای مشتقات ارزی مدیریت ریسک نوسان قیمت ارز توسط مشارکت کنندگان در بازار ارز است. با وجود این که اقتصاد ایران همواره متاثر از خطرات نوسان قیمت ارز است و این متغیر در ادوار مختلف تاثیرات عمده ای بر فعالیت های اقتصادی گذاشته است و علی رغم مفید بودن مشنقات ارزی برای مدیریت این ریسک، از جهت حقوقی ماهیت، شرایط صدور و آثار این مشتقات مورد بررسی قرار نگرفته و به تبع آن سازوکار لازم برای ایجاد و راه اندازی بازاری منسجم برای مشتقات ارزی در کشور شکل نگرفته است، این مقاله با هدف تبیین بخشی از مسائل حقوقی مرتبط با مشتقات ارزی به بررسی ماهیت حقوقی ،مبانی و آثار مشتقات ارزی پرداخته است.
واژگان کلیدی: ابزارهای مشتقه، مشتقات ارزی، اختیار معامله ارزی، قراردادهای آتی
کلیدواژهها
- واژگان کلیدی: ابزارهای مشتقه
- مشتقات ارزی
- اختیار معامله ارزی
- قراردادهای آتی
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Analysis of legal and jurisprudential aspects of currency derivativs and their effects
نویسندگان [English]
- Goodarz Eftekhar Jahromi 1
- mohammad reza sahebi pasandideh 2
2 judgeانشجو دکترا رشته گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق الهیات و علوم سیاسی،واحدعلوم تحقیقات/دانشگاه آزاد اسلامی،تهران،ایران
Analysis of legal and economical aspects of currency derivatives and theirs effects.
Derivatives are one of the financial instruments of capital market. Considering the nature of the basic asset, derivatives are categorized in three different types including :currency derivatives, securities derivatives, and commodity derivatives.
Currency derivatives are the financial instruments of the money market. Money market participants are utilizing these derivatives with different purposes.
Currency derivatives divided in to three main types as follows: currency options, currency swap and currency futures.
One of the functions of the currency derivatives is to manage the risks of the currency price fluctuations.
Although Iran economy always affected by the risk of the currency price, fluctuations which have had main effects to the economy activities during different periods and considering that the currency derivatives are useful instruments for risk management , but the legal nature , requirements and effects of this derivatives are not considered in Iranian law and therefor required mechanisms for establishment of integrated market of currency derivatives have not been formed in iran.
This article argues about some legal issues related to the currency derivatives including their legal nature , basis and effects.
Key words: derivatives, currency derivatives, currency options, futures
قرارداد اختیار معامله دیجیتالی (باینری آپشنز) چیست؟
قرارداد اختیار معامله دیجیتالی (باینری آپشنز) چیست؟
قرارداد اختیار معامله دیجیتالی (باینری آپشنز) نوعی از قرارداد های اختیار معامله می باشد که در صورت گذر قیمت از سطح از پیش تعیین شده و یا گذر قیمت از قیمت ورودی (Strike Price)، دارای میزان مشخصی پرداختی خواهد بود. در قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی هزینه ای به عنوان هزینه کل (Premium) وجود دارد، که حداکثر میزان ضرر در این قرارداد اختیار معامله می باشد.
بر خلاف قرارداد های اختیار معامله سنتی، قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی توانایی تبدیل شدن به سهام دارایی های پایه خود را ندارند. به جای آن، در صورت قرار گرفتن قیمت دارایی در بالا یا پایین قیمت ورودی (بسته به نوع قرارداد)، میزان مبلغ ثابتی را تحت عنوان سود (Reward) پرداخت می کنند. قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی را با نام های « باینری آپشنز – Binary Options » یا « قرارداد های اختیار معامله همه چیز یا هیچ چیز – All or nothing options » نیز می شناسند.
توضیحاتی در مورد قرارداد های اختیار معامله (Options)
قرارداد های اختیار معامله از مشتقات مالی محسوب می گردند. آن ها ارزش خود را از ارزش دارایی یا سهام پایه خود بدست می آورند. قرارداد های اختیار معامله سنتی به خریداران این اختیار – و نه الزام – را می دهد تا دارایی های پایه را با قیمتی از پیش تعیین شده و یا قیمت ورودی (Strike price)، در انتهای قرارداد خریداری نمایند.
قرارداد های اختیار معامله دارای هزینه کل (Premium) نیز می باشند. این هزینه در اصل، ارزشی است که خریدار این قرارداد تمایل به پرداخت آن دارد. رقم این هزینه کل می تواند در طی زمان دچار نوسان شده و یا از قراردادی اختیار معامله به اختیار معامله ای دیگر، بسته به ارزش سهام پایه؛ متفاوت باشد. همچنین عواملی مانند نزدیک بودن قرارداد اختیار معامله به تاریخ انقضای خود، قیمت ورودی و سطح تقاضا برای آن قرارداد اختیار معامله در بازار، همگی از عوامل تعیین کننده هزینه کل می باشند.
ارزش هزینه کل (Premium Value) همچنین می تواند به ما بینشی بر ارزش گذاری سرمایه گذاران بازار بر روی هر قرارداد اختیار معامله و دارایی پایه آن در اختیار ما بگذارد. یک قرارداد اختیار معامله که ارزش بالاتری دارد طبعاً دارای هزینه کل بالاتری نسبت به یک قرارداد اختیار معامله می باشد که در نزدیکی تاریخ انقضای خود قرار دارد و انتظار سود دهی ای نیز از آن نمی رود. قرارداد های اختیار معامله برای بسیاری از اوراق بهادار (Securities) شامل سهام، ارز ها مانند یورو، و کالا هایی مانند نفت خام (Crude Oil)، ذرت (Corn) و گاز طبیعی (Natural Gas) وجود دارند.
نکات مهم:
- قرارداد اختیار معامله دیجیتالی نوعی از قراردادهای اختیار معامله می باشد که در صورت گذر قیمت از یک سطح از پیش تعیین شده و یا گذر قیمت از قیمت ورودی – قیمت خرید (Strike Price) – دارای میزان مشخصی از پرداختی خواهد بود.
- در قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی هزینه ای تحت عنوان هزینه کل (Premium) وجود دارد، که حداکثر میزان ضرر در این قرارداد اختیار معامله می باشد.
- بر خلاف قرارداد های اختیار معامله سنتی، قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی توانایی تبدیل شدن به سهام دارایی های پایه خود را ندارند.
ویژگی های منحصر به فرد قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی (باینری آپشنز)
تفاوت قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی (مرجع) با قرارداد های اختیار معامله سنتی، در عدم انتقال مالکیت سهام بعد از اعمال شدن قرارداد در تاریخ انقضا می باشد. به جای آن، قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی رقمی ثابت را به سرمایه گذار در صورت بالاتر / پایین تر قرار گرفتن قیمت سهام پایه نسبت به قیمت ورودی (Strike Price) در تاریخ انقضای قرارداد (Expiration Date) پرداخت می نماید. ارزش این پرداخت ها در ابتدا مشخص شده و به مقدار حرکات قیمتی دارایی پایه اختیار معامله ارز بستگی نخواهد داشت.
اگر دارایی پایه بالاتر از ارزش ذاتی خود و به صورت in – the – money) ITM) منقضی شود، (بدین معنی که قرارداد اختیار معامله سود ده میباشد)؛ میزان این سود به صورت خودکار به سرمایه گذار اختصاص خواهد یافت. اگر قراردادهای اختیار معامله به صورت Out – of – the – money منقضی گردند (سود ده نباشند)؛ حداکثر زیان سرمایه گذار محدود به هزینه کل پرداختی، بدون توجه به مقدار حرکات قیمت خواهد شد.
یک قرارداد اختیار معامله دیجیتال به مانند یک قمار یا شرط بندی بر روی قیمت دارایی های پایه می باشند. شرط بندی بر روی این که قیمت این دارایی در زمانی مشخص و تاریخی مشخص چقدر خواهد بود، و آیا این قیمت، بالاتر از قیمت ورودی خواهد بود و یا به سطحی پایین تر نزول خواهد کرد؟ اگر سرمایه گذاری بر این باور است که قیمت دارایی پایه به سطحی بالاتر از سطح کنونی (قیمت ورودی) خواهد رسید، می تواند یک قرارداد اختیار معامله دیجیتال را خریداری نماید. در حالت عکس، اگر سرمایه گذاری باور داشته باشد که قیمت دارایی در آینده به زیر قیمت ورودی خواهد رسید، قرارداد اختیار معامله خود را خواهد فروخت.
قوانین و مقررات قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی
بر خلاف قرارداد های اختیار معامله عادی، فروش یک قرارداد اختیار معامله دیجیتال بدین معنی نیست که معامله گر در حال حاضر هزینه کل را دریافت می نماید (و یا به اصطلاح، Writing an option را انجام می دهد.) و به عبارتی، فروشنده قرارداد اختیار معامله دیجیتالی در حال حاضر هیچ مبلغی را دریافت نخواهد کرد. در بیشتر مواقع، سرمایه گذارانی که قرارداد های اختیار معامله کلاسیک را می فروشند از آن ها به عنوان یک استراتژی درآمدی استفاده می کنند و امیدوارند که قرارداد اختیار معامله اجرا نشود تا آن ها بتوانند هزینه کلی که از خریدار اختیار معامله ارز دریافت کرده اند را نزد خود نگهدارند و بدین ترتیب کسب سود کرده باشند.
فروش یک قرارداد اختیار معامله دیجیتال به مانند خرید یک قرارداد اختیار معامله فروش (Put Option) می باشد. در این حالت سرمایه گذار انتظار دارد تا قیمت دارایی پایه در سطح قیمتی پایین تر از قیمت ورودی (قیمت خرید قرارداد اختیار معامله) در تاریخ انقضای قرارداد باشد. برخی از کارگزاران ارائه دهنده قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی این قرارداد ها را به دو بخش قرارداد های خرید (Calls) و قرارداد های فروش (Puts) تقسیم بندی می کنند.
در حالی که دیگر کارگزاری ها تنها یک نوع قرارداد اختیار معامله دارند که معامله گران می توانند آن ها را – بسته به حرکت مورد انتظار قیمت ها در آینده – خرید و فروش کنند.
قرارداد های اختیار معامله خرید هنگامی خریداری می گردند که انتظار افزایش قیمت دارایی پایه وجود دارد. قرارداد های اختیار معامله فروش نیز هنگامی خریداری می گردند که انتظار افت قیمت دارایی های پایه وجود دارد.
ممکن است قرارداد های اختیار معامله دیجیتال شبیه به قرارداد های اختیار معامله استاندارد به نظر برسند، اما ممکن است این قرارداد ها در پلتفورم هایی کنترل نشده مبادله گردند؛ این خود باعث می شود که این قرارداد های دیجیتالی دارای ریسک کلاه برداری بالاتری نسبت به قرارداد های اختیار معامله استاندارد داشته باشند. سرمایه گذارانی که به معامله گری این نوع از قرارداد های اختیار معامله علاقمندند بایستی از پلتفورم های معاملاتی ای استفاده کنند که تأییدیه های کمیسیون بورس و ارواق بهادار (Securities and Exchange Commission – SEC) و کمیسیون معاملات آتی کالا (Commodity Futures Trading Commission – CFTC) را داشته باشند.
NADEX یک کارگزاری کنترل شده و دارای تأییدیه انجام معاملات قرارداد های اختیار معامله دیجیتال در ایالات متحده آمریکا می باشد. این پلتفورم معاملاتی قیمت ورودی و تاریخ منقضی شدن قرارداد های اختیار معامله انواع مختلفی از دارایی های پایه را فراهم می نماید. حداکثر پرداختی انجام شده برابر با 100 دلار می باشد. هزینه کل قرارداد نیز بستگی به قیمت ورودی (یا همان قیمت خرید) و قیمت دارایی پایه دارد. بنابراین، اگر هزینه کل یک قرارداد برابر با ۵۰ دلار باشد، حداکثر پرداختی انجام شده نیز برابر با 50 دلار خواهد بود زیرا سقف پرداختی تعیین شده در این پلتفورم، عدد ۱۰۰ دلار می باشد. اگر هزینه کل یک قرارداد دیگر برابر با 30 دلار باشد، پرداخت کل قابل انجام برای آن قرارداد رقم 70 دلار (100-30=70 $) خواهد بود.
معامله گران قراردادهای اختیار معامله را زمانی خریداری می نمایند که اعتقاد به قرارگیری قیمت دارایی پایه در سطحی بالاتر از قیمت خرید در تاریخ انقضای قرارداد را داشته باشند. به همین ترتیب زمانی تصمیم به فروش قرارداد اختیار معامله می گیرند که پیشبینی کنند که قیمت دارایی پایه در تاریخ انقضای قرارداد در سطحی پایین تر از سطح قیمت خرید قرار خواهد گرفت.
مزایا و معایب قرارداد های اختیار معامله دیجیتال
نقاط قوت:
- قرارداد های اختیار معامله دیجیتال در صورت گذر قیمت دارایی پایه از آستانه ای که از پیش تعیین شده است ( و یا قیمت خرید) مبلغی را به صورت ثابت و بدون توجه به قیمت دارایی پایه یا میزان حرکت قیمتی این دارایی به خریدار قرارداد پرداخت می نماید.
- حداکثر ضرر ممکن در قرارداد های اختیار معامله دیجیتال، به میزان هزینه کل پرداختی و یا هزینه پیش پرداخت (اختیار معامله ارز اختیار معامله ارز Upfront Fee) محدود شده است.
- برخلاف قرارداد های اختیار معامله سنتی، در نوع دیجیتال آن ها شاهد واگذاری سهام دارایی های پایه به خریدار قرارداد نخواهیم بود.
نقاط ضعف:
- سود قرارداد های اختیار معامله دیجیتال به مبلغ ثابت پرداختی شان محدود شده است.
- قرارداد های اختیار معامله دیجیتال در صورت معامله شدن در پلتفورم های کنترل نشده و ریسکی میتوانند خطرکلاهبرداری داشته باشند.
- سرمایه گذاران افزایش های قیمتی پس از انقضای این قراردادها را از دست میدهند زیرا هیچگونه دارایی پایهای طی این قرارداد اختیار معامله دیجیتال به تملک آنها در نمیآید.
مثال های واقعی از یک قرارداد اختیار خرید در حالت صعودی
در نظر بگیرید که شاخص Standard and Poor’s 500 Index ) S&P 500) در تاریخ 2 ژوئن در سطح قیمتی 2795 دلاری معامله می گردد. سرمایه گذاری باور دارد که شاخص S&P 500 تا پیش از پایان زمان معاملاتی روز 4 ژوئن از سطح قیمتی 2800 دلاری عبور کرده و در بالای این سطح قیمتی معامله خواهد شد. این معامله گر تعداد 10 عدد از قرارداد های اختیار معامله شاخص S&P 500 را با قیمت ورودی 2800 دلار و برای کسب سود 40 دلاری به ازای هر قرارداد خریداری می نماید. ممکن است یکی از دو سناریوی زیر برای معامله گر ما رخ دهد:
سناریو اول: شاخص S&P 500 در پایان روز تعیین شده (4 ژوئن)، در سطح قیمتی بالاتر از 2800 دلار بسته شود. در این صورت معامله گر 100 دلار به ازای هر قرارداد دریافت می کند، که سودی برابر با 60 دلار به ازای هر سهم و سود کل 600 دلاری (60 × 10) خواهد بود.
سناریو دوم: این است که شاخص S&P 500 در تاریخ 4 ژوئن در سطحی زیر قیمت 2800 دلار بسته شود. در این صورت معامله گر هزینه کل پرداختی اش (40 دلار به ازای هر سهم و مجموعاً 400 دلار) را از دست می دهد.
مثال واقعی از یک قرارداد اختیار معامله دیجیتال در حالت نزولی
در نظر بگیرید که طلا در حال معامله در سطح قیمتی 1251 دلار می باشد، و یک سرمایه گذار باور دارد که قیمت طلا تا پایان روز به زیر 1250 دلار افت خواهد نمود. این سرمایه گذار قرارداد اختیار معامله دیجیتالی طلا را با تاریخ انقضای پایان روز می فروشد و در صورت اعمال شدن این شرایط، 65 دلار بدست می آورد. از آنجایی که قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی، ارزش حداکثری 100 دلاری دارند؛ هزینه کل پرداخت شده در صورت ضرر برابر با 35 دلار خواهد بود. (35=65-100). در این حالت نیز با دو سناریوی زیر مواجه می شویم:
سناریو اول: قیمت طلا تا انتهای روز افت می کند و در سطح 1150 دلاری معامله می شود. در این حالت سرمایه گذار ۶۵ دلار به ازای قرارداد بدست می آورد.
سناریو دوم: پیشبینی سرمایه گذار اشتباه از آب در می آید و قیمت طلا تا پایان روز به محدوده 1300 دلاری می رسد.. در این صورت، سرمایه گذار مبلغ 35 دلار ضرر می کند.
مهم است بدانید که کارگزاری NADEX به معامله گران قرارداد های اختیار معامله دیجیتال اجازه خروج پیش از موعد از معامله را با دریافت سود کسب شده و یا متحمل شدن زیان می دهد. البته این مورد به محدوده معاملاتی دارایی پایه نیز بستگی دارد. هرچند، باید خریداران و فروشندگان در بازار حاضر باشند. به بیانی اختیار معامله ارز دیگر، نقدینگی – تمایل به خرید و فروش – در بازار وجود داشته باشد تا فرد بتواند از قرارداد های اختیار معامله دیجیتالی خود با موفقیت خارج شود.
تیم تحریریه دیجی کوینر
این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.
اختیار معامله در بورس چیست؟
قردادها یک بخش مهم در بورس به شمار میآیند. در این بخش از سری مقالات دلفین وست به آموزش و معرفی کلی قراردادها در بورس، انواع قراردادها، اختیار معامله، قرارداد مشتقه و قرارداد حق فروش میپردازیم. بنابراین اگر شما نیز مقالات ما را در خصوص آموزش بورس دنبال میکنید این اختیار معامله ارز مقاله را نیز از دست ندهید و ما را تا انتهای این مقاله همراهی کنید.
اختیار معامله (Option) در بورس
قراردادی است که به خریدار آن حق خرید یا فروش دارایی پایه یا ابزار مالی را با اعمال یک قیمت معین و در یک تاریخ خاص را میدهد ولی خریدار در اجرای آن تعهدی ندارد. خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، اجازه خرید یا فروش دارایی ثبت شده در قرارداد را با قیمت مشخص و در زمان تعیین شده را دارد.از جهت دیگر فروشنده، مجوزه معامله را در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ مشخصی هنگام عقد قرارداد و براساس بندهای مذکور در آن، آماده فروش دارایی خویش میباشد.
حال ممکن است در زمان مشخص شده خریدار دارایی مورد نظر را خرید و فروش نکند، در این حالت دارایی مذکور در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت و خریدار مبلغ پرداخت شده را از دست خواهد داد. به شما حق میدهیم که احساس سردرگمی کنید. زیرا مفهوم اختیار معامله یکی از پیچیده ترین مفاهیم بازار سرمایه است اما شاید برای شما جالب باشه که بدانید ما هر روز در زندگی روزمره از این مفهوم خیلی استفاده میکنیم. در واقع مفهوم اصلی اختیار معامله این است که در زمان حال، ابهامات آینده را پیش بینی کنیم و آنها را ارزشگذاری کنیم.
فواید اختیار معامله
یکی از فواید مهم اختیار معامله، تطبیقپذیری و توانایی آن برای ارتباط برقرار کردن با داراییهای سنتی مانند سهام شخصی است. این ویژگی به شما امکان میدهد که موقعیت خود را طبق شرایطی که ممکن است در بازار اتفاق بیفتد، تطبیق دهید یا تنظیم کنید. برای مثال میتوانیم از اختیار معامله بهعنوان سپر دفاعی در برابر بازار بورسِ در حال سقوط استفاده کنیم تا ضرر سقوط سهام را کاهش بدهیم یا میتوانیم از آن برای پیشبینی استفاده کنیم یا اگر بخواهیم میتوانیم با استفاده از آنها خیلی محافظهکار باشیم. بنابراین استفاده از اختیار معامله را میتوان بهعنوان بخشی از استراتژی وسیعتر سرمایهگذاری توصیف کرد.
قرارداد مشتقه چیست؟
قرارداد مشتقه عبارت است از اوراق بهادار مالی با ارزشی که به یک دارایی اساسی یا یک گروه دارایی متکی یا از آن مشتق شده باشد. معیارخود مشتقه یک قرارداد بین دو یا چند طرف است و مشتقه قیمت خود را از نوسانات دارایی اساسی بدست می آورد. متداول ترینداراییهای اساسی برای مشتقات سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزها، نرخ بهره و شاخصهای بازار هستند. این داراییها معمولاً از طریق کارگزاری ها خریداری میشوند. مشتقات میتوانند بدون نسخه (OTC) یا از طریق صرافی معامله کنند. مشتقات فرابورس سهم بیشتری از بازار را تشکیل می دهند. مشتقات معامله شده خارج اختیار معامله ارز از بورس به طور کلی احتمال بیشتری برای ریسک طرف مقابل دارند. ریسک طرف مقابل خطری است که یکی از طرف های درگیر در معامله ممکن است (ناکامی در پرداخت فوری سود یا اصل سرمایه در زمان مقرر نکول یا ورشکستگی گفته می شود) کند. این احزاب بین دو طرف خصوصی تجارت میکنند و هیچ نظارتی ندارند. برعکس، مشتقات معامله شده در بورس استاندارد و با شدت بیشتری تنظیم می شوند.
مبانی ابزار مشتق
از مشتقات میتوان برای محافظت از موقعیت، حدس و گمان در مورد حرکت جهت دارایی پایه یا دادن اهرم به دارایی ها استفاده کرد. ارزش آنها از نوسانات ارزش دارایی اساسی حاصل میشود. در اصل از مشتقات برای اطمینان از متعادل بودن نرخ ارز کالاهای مورد معامله در سطح بین المللی استفاده می-شد. با ارزش های متفاوت ارزهای ملی، بازرگانان بین المللی به یک سیستم برای پاسخگویی به اختلافات احتیاج داشتند. امروزه، مشتقات بر اساس طیف گسترده ای از معاملات انجام می شوند و کاربردهای بیشتری دارند. حتی مشتقات مبتنی بر داده های آب و هوا مانند مقدار باران یا تعداد روزهای آفتابی در یک منطقه وجود دارد.
یک سرمایه گذار اروپایی را تصور کنید که حساب های سرمایه گذاری وی به یورو تبدیل شده است. این سرمایه گذار سهام یک شرکت آمریکایی را از طریق صرافی ایالات متحده با استفاده از دلار آمریکا (USD) خریداری میکند. در حال حاضر سرمایهگذار در معرض خطر نرخ ارز هنگام نگه داشتن آن سهام است. نرخ ارز این خطر را تهدید می کند که ارزش یورو در رابطه با دلار آمریکا افزایش یابد. اگر ارزش یورو افزایش یابد، هر سودی که سرمایه گذار از فروش سهام بدست آورد، با تبدیل به یورو، از ارزش کمتری برخوردار میشود.
برای جلوگیری از این ریسک، سرمایهگذار میتواند یک مشتق ارز خریداری کند تا نرخ ارز خاصی را قفل کند. مشتقاتی که میتوانند برای پوشش دادن این نوع ریسک مورد استفاده قرار گیرند شامل معاملات آتی ارز و مبادله ارز هستند. سوداگری که انتظار دارد یورو نسبت به دلار گران شود، میتواند با استفاده از مشتقی که با یورو افزایش ارزش پیدا میکند، سود کسب کند. هنگام استفاده از مشتقات برای گمانه زنی در مورد حرکت قیمت یک دارایی اساسی، سرمایه گذار نیازی به داشتن دارایی یا نمونه کارها در دارایی اصلی ندارد.
بخشهای کلیدی
- مشتقات اوراق بهاداری هستند که ارزش خود را از یک دارایی یا معیار اساسی دریافت میکنند.
- مشتقات معمول شامل قراردادهای آتی، فوروارد، اختیارات و مبادله است.
- بیشتر مشتقات در صرافی ها معامله نمی شوند و توسط موسسات برای جلوگیری از ریسک یا حدس و گمان در مورد اختیار معامله ارز تغییرات قیمت در دارایی اساسی مورد استفاده قرار میگیرند.
- مشتقات قابل معامله در بورس مانند معاملات آتی یا اختیارات سهام، استاندارد شدهاند و بسیاری از خطرات مشتقات بدون نسخه را از بین میبرند یا کاهش میدهند.
- مشتقات معمولاً ابزارهای اهرمی هستند، که باعث افزایش خطرات و پاداش های احتمالی آنها میشود.
اشکال رایج مشتقات
انواع مختلفی از مشتقات وجود دارد که میتوانند برای مدیریت ریسک، سوداگری و استفاده از موقعیت استفاده شوند. مشتقات یک بازار رو به رشد است و محصولی را ارائه میدهد که تقریباً متناسب با هرگونه نیاز یا تحمل ریسک باشد.
قراردادهای آتی
قراردادهای آتی که به سادگی به عنوان معاملات آتی نیز شناخته میشوند توافقی بین دو طرف برای خرید و تحویل دارایی با قیمت توافق شده در تاریخ آینده است. معاملات آتی در بورس انجام و قراردادها استاندارد میشوند. معاملهگران برای جلوگیری از ریسک خود و یا حدس و گمان در مورد قیمت یک دارایی اساسی از قرارداد آتی استفاده خواهند کرد. طرفین درگیر در معاملات آتی موظف به انجام تعهد خرید یا فروش دارایی اساسی هستند.
به عنوان مثال، بگویید که ۶ نوامبر ۲۰۱۹، شرکت A قراردادی را برای نفت با قیمت ۶۲.۲۲ دلار در هر بشکه خریداری میکند که در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۹ منقضی میشود. این شرکت به این دلیل که در ماه دسامبر به نفت نیاز دارد و نگران است قیمت قبل از اینکه شرکت به خرید نیاز داشته باشد افزایش مییابد. خرید قرارداد آتی نفت ریسک شرکت را برطرف میکند زیرا فروشنده طرف قرارداد موظف است پس از انقضا قرارداد، نفت را با قیمت ۶۲.۲۲ دلار در هر بشکه به شرکت A تحویل دهد. فرض کنید قیمت نفت تا ۱۹ دسامبر ۲۰۱۹ به ۸۰ دلار در هر بشکه افزایش یابد. شرکت A می تواند تحویل روغن را از فروشنده قرارداد آتی بپذیرد، اما اگر دیگر نیازی به روغن نداشته باشد، میتواند موضوع قرارداد را قبل ازتاریخ انقضا نیز بفروشد و سود را حفظ کند.
در این مثال، این احتمال وجود دارد که هم خریدار آینده و هم فروشنده در معرض خطر ریسکپذیری قرار داشته باشند. اگرشرکت A در آینده به نفت احتیاج داشت و می خواست خطر افزایش قیمت در ماه دسامبر را با موقعیت طولانی در قرارداد آتی نفت جبران کند، فروشنده میتواند یک شرکت نفتی باشد که نگران کاهش قیمت نفت است و می خواهد با فروش یا ” کوتاه کردن” قرارداد آتی که قیمت آن را در ماه دسامبر تعیین میکند، این خطر را از بین ببرد. همچنین ممکن است فروشنده یا خریدار ( یا هر دو) طرفهای آتی نفت، دلالان با نظر مخالف در مورد قیمت نفت ماه دسامبر باشند. اگر طرف های درگیر در قرارداد آتی دلالان بودند، بعید است که هر یک از آنها بخواهند مقدمات تحویل چندین بشکه نفت خام را فراهم کنند. دلالان میتوانند با بستن (خنثی کردن) قرارداد خود قبل از انقضا تاریخ قرارداد، به تعهد خود در خرید یا تحویل کالای اساسی پایان دهند.
به عنوان مثال، قرارداد آتی معاملات نفت West Texas Intermediate در CME نشان دهنده ۱۰۰۰ بشکه نفت است. اگر قیمت نفت از ۶۲.۲۲ دلار به ۸۰ دلار در هر بشکه برسد، معامله گر با موقعیت طولانی در قرارداد آتی ۱۷۷۸۰ دلار (۱۰۰۰X = 17780 دلار) سود کسب می کرد. معامله گر با موقعیت کوتاه در قرارداد ۱۷۷۸۰ دلار ضرر خواهد داشت.
تمام قراردادهای آتی با تحویل دارایی اساسی در انقضا تسویه نمی شوند. بسیاری از مشتقات بصورت نقدی تسویه می شوند، این بدان معنی است که سود یا زیان در تجارت صرفاً یک جریان نقدی حسابداری به حساب کارگزاری تاجر است. قراردادهای آتی که به صورت نقدی تسویه میشوند شامل بسیاری از معاملات آتی نرخ بهره، معاملات آتی شاخص سهام و سایر ابزارهای غیرمعمول مانند آینده های نوسانات یا آتی های هواشناسی هستند.
قراردادهای رو به جلو
قراردادهای فوروارد مشابه قراردادهای آتی هستند، اما در بورس معامله نمیشوند ، فقط فرابورس میشوند. هنگامی که یک قرارداد فوروارد ایجاد می شود، خریدار و فروشنده ممکن است شرایط، اندازه و روند تسویه حساب برای مشتقه را سفارشی کرده باشند. به عنوان محصولات فرابورس، قراردادهای پیش رو درجه بالاتری از خطر طرف مقابل را برای خریداران و فروشندگان به همراه دارند. خطرات طرف مقابل نوعی خطر اعتباری است به این دلیل که خریدار یا فروشنده قادر به انجام تعهدات مشخص شده در قرارداد نیست. اگر یکی از طرفین قرارداد ورشکسته شود، ممکن است طرف دیگر رجوع نکند و ارزش موقعیت خود را از دست بدهد. طرفین در یک قرارداد رو به جلو پس از ایجاد، می توانند موقعیت خود را با سایر طرفین جبران کنند، که میتواند با درگیر شدن معامله گران بیشتر در همان قرارداد، احتمال خطرات طرف مقابل را افزایش دهد.
مزایای مشتقات
همانطور که مثالهای بالا نشان میدهد، مشتقات میتوانند ابزاری مفید برای مشاغل و سرمایهگذاران باشند. آنها راهی برای قفل کردن قیمتها، جلوگیری از حرکات نامطلوب نرخ ها و کاهش خطرات – اغلب با هزینه محدود – فراهم میکنند. علاوه بر این ، مشتقات را اغلب می توان با حاشیه (یعنی با وجوه قرض گرفته شده) خریداری کرد که این امر حتی از هزینه کمتری نیز برخوردار است.
معایب مشتقات
از نظر منفی، ارزشگذاری مشتقات دشوار است زیرا براساس قیمت دارایی دیگر است. خطرات مشتقات فرابورس شامل ریسکهای طرف مقابل است که پیش بینی یا ارزش گذاری آنها نیز دشوار است. اکثر مشتقات نیز به تغییر در مقدار زمان انقضا، هزینه نگهداری دارایی اساسی و نرخ بهره حساس هستند. این متغیرها تطابق کامل ارزش یک مشتق با دارایی اساسی را دشوار میکند. همچنین، از آنجا که خود مشتق فاقد ارزش ذاتی است (ارزش آن فقط از دارایی اساسی حاصل میشود) در برابر احساسات بازار و ریسک بازار آسیب پذیر است. این امکان وجود دارد که عوامل عرضه و تقاضا بدون توجه به آنچه در قیمت دارایی اساسی اتفاق میافتد، باعث افزایش و کاهش قیمت یک مشتقه و نقدینگی آن شوند. سرانجام، مشتقات معمولاً ابزارهای اهرمی هستند و از هر دو روش با استفاده از کاهش اهرم استفاده میشود. گرچه میتواند نرخ بازده را افزایش دهد اما باعث می شود که ضررها با سرعت بیشتری افزایش یابد.
قرار داد حق فروش چیست؟
قرارداد فروش قراردادی است بین خریدار و فروشنده که شامل فروش و تحویل کالا، اوراق بهادار و سایر اموال شخصی است. در ایالاتمتحده، قراردادهای فروش داخلی توسط قانون تجارت یکنواخت اداره میشود. قراردادهای فروش بینالمللی تحت کنوانسیون سازمان ملل در مورد قراردادهای فروش بین المللی کالا (CISG) است که به آن کنوانسیون فروش وین نیز میگویند. طبق ماده UUC2، قرارداد فروش کالاهای بیش از ۵۰۰ دلار برای اجرای آن باید کتبی باشد (UCC 2-201). فروش اوراق بهادار یک مورد خاص است که در ماده ۸ (UCC 8-319) پوشش داده شده است. برای قابل اجرا بودن قرارداد فروش اوراق بهادار باید صرف نظر از مبلغ مربوط به آن مکتوب باشد. برای فروش سایر اموال شخصی، حداقل ۵۰۰۰ دلار باید قبل از انعقاد کتبی قرارداد اجرایی درگیر شود. در غیر این صورت، توافق شفاهی به عنوان یک قرارداد الزام آور قابل اجرا است.
چگونه میتوانم قرارداد فروش بنویسم؟
- قرارداد را عنوان کنید و مقدمه ای بنویسید.
- قسمت اطلاعات تماس را بنویسید.
- معامله را شرح دهید.
- قسمت انتظارات خریدار را بنویسید.
- قسمت انتظارات فروشنده را تکمیل کنید.
- بخش تأییدیه یا بخشی را که هر دو طرف در آن امضا میکنند ارائه دهید.
سخن آخر
قرارداد فروش یک معامله بین خریدار و فروشنده را برای اهداف قانونی و نگهداری سوابق ثبت میکند. قراردادها را میتوان نوشت، اما هر خریدار که هزینه کالا یا خدمات را در محل پرداخت میکند، به طور خودکار با شرایط قرارداد فروش موافقت میکند. حال که با قراردادهای اختیار معامله و قرارداد مشتقه و… آشنا شدید یک گام بزرگ دیگر در آموزش بورس برداشتهاید. نظر شما در خصوص این قراردادها چیست؟ سوالات، نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
برای یادگیری “ابزار مشتقه” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
جمعه ۳ میلیارد دلار قرارداد اختیار منقضی میشود؛ نوسان قیمت در راه است؟
روز جمعه ۵ آذر ماه ۳ میلیارد دلار قرارداد اختیار (Option) بیت کوین منقضی میشود. این در حالی است که قیمت کنونی بیت کوین (حدود ۵۸،۰۰۰ دلار) میتواند بیشترین خسارت را به معاملهگران بازار Option وارد کند.
به گزارش میهن بلاکچین و به نقل از کویندسک، معاملات اختیار فروش که معمولا برای محافظت از ریزش قیمتها استفاده میشود، گرانتر شده است که نشان از احساسات منفی در بازار است. نوسانات قیمت بیت کوین ممکن است در پی تسویه قراردادهای معاملات اختیار در روز جمعه در صرافی اوراق مشتقه دربیت (Deribit) افزایش یابد.
قراردادهای آپشن بیت کوین برای هولدرها این امکان را فراهم میکند که این رمز ارز را در قیمت مشخص خریداری کرده و یا به فروش برسانند (قیمت انقضا). چنین رخدادهایی ممکن است موجب ایجاد نوسان در قیمت بیت کوین شوند. تقریبا یک یا دو روز مانده به تاریخ سررسید، این قراردادها تاثیر خود را بر روی قیمت بیت کوین میگذارند. از اختیار معامله ارز این رو روزهای چهارشنبه و پنج شنبه، روزهای مهمی برای قیمت بیت کوین است.
قراردادهای تسویه نشده BTC
شاخص ۳ ماهه اختیار خرید نسبت به فروش skew که معاملات اختیار فروش (Put) نسبت به اختیار خرید (Call) را اندازهگیری میکند، در محدوده مثبت قرار دارد و به بالاترین حد ۶ هفتهای خود در ۳٪ رسیده است. مثبت شدن این مقدار بدین معنی است که اختیار فروش قیمتی بالاتر (درخواست بیشتر) از اختیار خرید دارد. در آغاز ماه این مقدار برابر با ۵٪- بود که نشانی از دید صعودی به بازار در آن زمان میداد.
شاخضهای هفتگی و ماهانه اختیار فروش نسبت به خرید skew در این ماه به صورت مشابهی صعودی بودهاند و خبر از نزولی بودن بازار میدهند. شاخص ۶ ماهه این نسبت در محدوده خنثی به سر میبرد.
مثبت بودن این شاخص الزاما به معنی شرط بستن معاملگران روی بازار نزولی نیست بلکه میتواند محافظی برای آنها برای گرفتن موقعیتهای خرید یا خرید استقراضی (Long) در بازار اسپات یا فیوچرز باشد. به هر حال این شاخص در حال حاضر با توجه به ریزش ۱۵٪ قیمت بیت کوین نسبت به اوج ۶۹۰۰۰ دلاری خود، نشان از ترس در بازار دارد.
شاخص ۲۵ روزه Skew
نگرانیهایی در مورد اینکه فدرال رزرو پایان برنامه محرک دوساله خود را تسریع بخشد، وجود دارد که میتواند منجر به تقویت دلار و تضعیف رمزارزها شود. شاخص دلار که ارزش دلار را در مقابل سایر واحدهای فیات دنبال میکند، ۳٪ افزایش یافته است. این افزایش از زمان اعلام میزان تورم ایالات متحده که بیشتر از حد انتظار بود، در تاریخ ۱۰ نوامبر شکل گرفت.
فدرال رزرو برنامه خرید ماهانه اوراق قرضه را از این ماه به حالت قبل برگرداند. صورت جلسهای که از جلسه ماه نوامبر فدرال رزرو در روز چهارشنبه منتشر شد، نشان میدهد که سیاستگذاران در صورت ادامه روند افزایشی تورم تمایل به افزایش نرخ بهره دارند. بنابرین ممکن است در هفتههای پیشرو منجر به تقویت دلار شود.
منقضی شدن قراردادهای اختیار بیت کوین
دادههای برگرفته از Skew خبر از ۵۱،۹۰۰ قرارداد اختیار با ارزش نزدیک به ۳ میلیارد دلار میدهند که در روز جمعه منقضی خواهند شد. نزدیک به ۲.۵ میلیارد دلار از ارزش این قراردادها به بزرگترین صرافی اوراق مشتقه دنیا Deribit اختصاص دارد. این قراردادها روز جمعه ساعت ۱۱:۳۰ به وقت تهران منقضی خواهند شد.
حجم بیشتر قراردادهای تسویه نشده در قراردادهای اختیار خرید (Call) با قیمت اعمال بالاتر از رکورد قیمت بیت کوین قرار دارند و سطحی که در آن خریداران آپشن بیشترین زیان (max pain) را با منقضی شدن قراردادها تجربه خواهند کرد در نزدیکی ۵۸۰۰۰ دلار قرار دارد.
وضعیت سود باز در قراردادهای بیت کوین
یک نظریه در این خصوص وجود دارد به این صورت که با نزدیک شدن به زمان انقضای قراردادها، فروشندگان قراردادهای اختیار (معمولا شرکتهای بزرگ) به خرید یا فروش داراییها روی میآورند تا قیمت را در نزدیکی سطوحی کلیدی نگه دارند تا بیشترین خسارت را به خریداران وارد کنند.
در حالی که مدرکی برای استفاده فروشندگان از این استراتژی در بازار بیت کوین وجود ندارد، اما در گذشته بازار رمزارزها در نزدیکی تاریخ انقضا قراردادها به سمت نقطه بیشترین درد حرکت کرده است و پس از تسویه شدن قراردادها حرکتی قوی در جهت دیگر را انجام داده است.
بنابراین احتمال حرکت ناگهانی قیمت در روز جمعه یا شنبه را نمیتوان کاملا رد کرد. اگرچه به دلیل جشن شکرگزاری حجم معاملات در بازار رمز ارزها ممکن است کاهش داشته باشد.
به نظر شما منقضی شدن قراردادهای اختیار چه تاثیری روی قیمت بیت کوین خواهد گذاشت؟
قراردادهای جدید اختیار معامله برای بیت کوین و اتریوم
بورس کالای شیکاگو محصولات جدیدی را برای مبادلات رمز ارزها اعلام کرده است که در اواخر این ماه عرضه خواهند شد. در اطلاعیهای در اول مارس، گروه CME برنامههایی را برای راه اندازی قراردادهای اختیار معامله میکرو بیتکوین و میکرو اتریوم در تاریخ ۲۸ مارس تشریح کرد. محصولات جدید این گروه، سرمایه گذاری روی قراردادهای آتی رمزارزها را به بازار گستردهتری که شامل معامله گران فردی نیز میشود، توسعه میدهند. این اطلاعیه اضافه کرد که این نوع قراردادهای جدید، مکمل قراردادهای موجود قبلی یعنی اختیار معاملههای بیتکوین هستند که در سال ۲۰۲۰ راه اندازی شدهاند و مقدار دارایی پایهی آنها ۵ بیتکوین تعیین شده است.
اقتصاد آنلاین – حسین قطبی؛ یک قرارداد آتی سرمایه گذار را ملزم میکند که یک دارایی پایه مشخص را در یک تاریخ خاص معامله کند، در حالی که اختیار معاملههای خرید(فروش) به سرمایه گذار این حق را (اما نه تعهد) میدهند، خرید (فروش) یک دارایی پایه از قبل تعیین شده را در هر زمانی با قیمتی از قبل تعیین شده، اعمال کنند یا نکنند. این نوع قرار دادها در یک بازار مالی مزایای خاصی از جمله افزایش دسترسی به بازار ایجاد میکنند. همچنین اختیار معاملههای جدید به معاملهگران اجازه میدهند تا دیدگاههای بلندمدت یا کوتاهمدت خود را با انتخاب اختیار معاملههای ماهانه و همچنین روزانه منقضی و اعمال کنند.
گروه CME قبلاً برای دو رمز ارز پیشرو بازار ارزهای دیجیتال، قراردادهای آتی ارائه دادهاند، اما اکنون در محصولات خود انعطافپذیری بیشتری به کار میگیرند. تیم مک کورت (Tim McCourt)، رییس جهانی سهام و محصولات FX در این شرکت، اظهار داشت که نزدیک به 5.3 میلیون قرارداد آتی میکرو BTC و ETH در کمتر از یک سال معامله شده است. وی پیش از این هم بیان کرده بود: «با تکیه بر قدرت و نقدینگی قراردادهای اساسی، اختیار معاملههای کوچک و جدید شرکت ما، به معاملهگران در هر اندازهای این امکان را میدهد، تا رویدادهای متحرک بازار را با دقت و انعطافپذیری بیشتر دنبال کنند و با قرار گرفتن در معرض بازار ارزهای دیجیتال خود را به خوبی آماده و تامین کنند.»
جان هریس (John Harris)، مدیر عامل داراییهای دیجیتال آکونا (Akuna Digital Assets)، گفت که شرکت او معتقد است که اختیار معاملههای موجود در این قراردادها، به شرکتکنندگان موجود در بازار اجازه میدهد، تا انعطافپذیری بیشتری در هنگام جستجوی مقرون به صرفه داشته باشند، همچنین این نوع جدید اختیار معاملهها باعث باز کردن بازار برای شرکتکنندگان جدید که ترجیح میدهند معاملات خود را روی اندازههای متفاوتی از داراییهای پایه داشته باشند، میشود. لازم به ذکر است که در ماه نوامبر، شرکت مادر گوگل آلفابت یک میلیارد دلار در گروه CME سرمایه گذاری کرده است.
در حال حاضر قراردادهای آتی CME، تنها از نوع قراردادهای اساسی برای تمام ETFهای بیتکوین تایید شده توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار در آمریکا تا به امروز، وجود دارند. رگولاتور ایالات متحده همچنان از دادن چراغ سبز به صندوقی که توسط خود دارایی فیزیکی پشتیبانی میشود، خودداری میکند. با این وجود فشارهای فزایندهای از سوی کارشناسان مالی و حتی سیاستمداران وارد شده است، اما دیده بان تاکنون مصمم بوده و همچنان به بهانههای معمول حمایت از سرمایه گذاران اشاره کرده است. انتظار میرود رشد معاملات بیتکوین، باعث شود که تبدیل این رمز ارز به یک محصول قابل معامله در بورس (ETP)، اولین موردی باشد که در سال جاری از جانب رگولاتورها مورد تایید قرار بگیرد. سپس در پی آن ETFهای فیزیکی مبنی بر پشتیبانی بیتکوین واقعی نیز قانونی شوند.
دیدگاه شما