بازار آتی طلا و سکه
قرارداد آتی چیست؟
قراردادهای آتی یکی از انواع ابزارهای مشتقه هستند. ابزارهای مشتقه به ابزارهایی گفته می شود که قیمت و ارزش آنها ازکالا و یا دارایی های دیگر مشتق می شوند. قراردادی که براساس آن طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخی مشخص در آینده اند و برای تضمین انجام تعهدات خود هر کدام از دو طرف خریدار و فروشنده مبلغی را نزد بورس کالا (امین) قرار می دهند. در این قرارداد کالایی را در زمان فعلی، با قیمت مشخص خریداری کنیم اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت گیرد، قرارداد آتی میگویند .
دارایی پایه
قراردادهای آتی، ابزاری هستند که قیمت و ارزش آنها از یک نوع دارایی که در اصلاح به آن “دارایی پایه” میگویند، گرفته می شود.
تا مدتی قبل تنها دارایی که در بورس کالای ایران قرارداد آتی داشت، سکه بود این در حالی است که قرارداد آتی بر روی سایر دارایی ها از جمله سویا، کاتد مس،شمش طلا و . نیز قابل معامله می باشد.اما در حال حاضر قرارداد آتی زغفران نیز وارد بازار آتی شده است.بازار آتی طلا و سکه
اندازه قرارداد آتی
تمامی ویژگی های مورد نظر یک قرارداد آتی در قالب مستندی به نام مشخصات قرارداد آتی توسط بورس کالا به اطلاع عموم می‌رسد.یکی از ویژگی‌های اصلی یک قرارداد آتی، اندازه هر قرارداد است .
اندازه قرارداد آتی توسط بورس تعیین میشود و سرمایه‌گذاران صرفاً می‌توانند مضرب‌های صحیحی از این مقدار را مورد معامله قرار دهند. در حال حاضر، بازار آتی طلا و سکه اندازه قراردادهای آتی سکه طلا در بورس کالا، ۱۰ عدد سکه طلای تمام بهار آزادی طرح امام خمینی( ضرب سال ۱۳۸۶) است . در واقع سهامداران با خرید و فروش هر قرارداد آتی سکه 10 سکه طلای تمام را خریداری کرده و یا به فروش می رسانند.
با توجه به مطالب گفته شده در صورتی که سرمایه گذاری قصد داشته باشد که 100 سکه طلا را با استفاده از معاملات آتی سکه بخرد و یا به فروش برساند، لازم است که 10 قرارداد آتی سکه طلا را خریده یا به فروش برساند.
سررسید بازار آتی طلا و سکه در بازارهای قراردادهای آتی
سررسید در بازار آتی ، آخرین روز معاملاتی است که در مشخصات قرارداد آتی به منظور تعیین تکلیف قرارداد (بسته شدن قرارداد یا تحویل آن) اعلام میشود . این تاریخ به صورت استاندارد بوده و توسط بورس تعیین می شود و فقط برای سررسیدهای معینی که تعیین می شود امکان انجام معاملات آتی وجود دارد.
باید به این نکته توجه نمود که طبق ضوابط بورس کالای ایران ، بازگشایی هر نماد معاملاتی باید حداقل ۳ روزکاری قبل از تاریخ نخستین روز معاملاتی آن از طریق سایت رسمی بورس کالای ایران اطلاع رسانی صورت پذیرد. زمان گشایش هر سررسید ۸ ماه زودتر از تاریخ سررسید آن است. به عنوان مثال قرارداد آتی تحویل اسفند ماه در تاریخ ۱۳۹7/۰۲/۲۱ بازگشایی شده و تاریخ سررسید آن ۱۳۹7/۱۲/۲۵ است .
نماد معاملاتی
هر قرارداد آتی با سررسید مشخص، با یک نماد مشخص در تابلو معاملات نمایش داده می شود. هر نماد معاملاتی متشکل از نام کالا، ماه و سال قرارداد است و تمامی نمادهای معاملاتی بایستی به تصویب هیئت پذیرش رسیده باشند .
نمادهای معاملاتی قراردادهای آتی سکه طلا براساس سال و ماه قرارداد نامیده می‌شوند که بر این اساس هر نماد معاملاتی به صورت GCMMYY است و در آن GC مخفف سکه طلا (Gold Coins) ، MM علامت اختصاری ماه قرارداد که به صورت حروف نمایش داده میشود و YY سال قرارداد است .
به عنوان مثال نماد معاملاتی GCDY97 نشان دهنده قرارداد آتی سکه طلا تحویل دی ماه 97 است. براین اساس شما هر سررسید را با نام اختصاری آن می‌شناسید، درست مانند سهام که هر سهم با نماد خاص خود شناخته می شود. به طور معمول در نماد هر سهم حرف اول نشان دهنده صنعتی است که شرکت مورد نظر در آن فعالیت دارد و مابقی خلاصه‌ای از نام شرکت است.
کارمزد معاملات آتی سکه
در حال حاضر کارمزد اتخاذ هر قرارداد تعهدی خرید یا فروش در معاملات آتی شامل موارد زیر است :
- کارمزد کارگزار ۱۶۰۰ تومان
- کارمزد شرکت بورس کالا ۱۰۰۰ تومان
- حق نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار ۴۰۰ تومان
- جمع کارمزد هر قرارداد تعهدی خرید یا فروش ۳۰۰۰ تومان
- بنابراین، کارمزد هر خرید و فروش مجموعا برابر با ۶۰۰۰ تومان خواهد بود .
لازم به ذکر است که به ازای اتخاذ هر موقعیت تعهدی خرید یا فروش مبلغ ۳۰۰۰ هزار تومان بابت کارمزد محاسبه می گردد و اینکه این موقعیت ها طی یک سفارش در سامانه ثبت شده باشد یا چند سفارش، تفاوتی در میزان کارمزد ایجاد نمی کند
دو طرفه بودن بازار آتی به چه معناست؟
در بازار فیزیکی (نقدی) افراد وقتی سکه طلا را خریداری می‌کنند این انتظار را دارند که قیمت افزایش یابد تا آنها با فروش در قیمت بالاتر سود کسب کنند. یعنی معامله‌گران فقط زمانی می‌توانند از بازار سود کسب کنند که قیمتها رشد کند. ولی زمانی که قیمت طلا در حال کاهش است عملا نمی‌توانند انتظار سود داشته باشند، فقط می‌توانند در صورت دارا بودن سکه با فروش آن از ضرر یا افزایش آن جلوگیری کنند. اما در قراردادهای آتی در صورتی که سرمایه گذار پیش بینی کند روند قیمت ها افزایشی است می تواند در قیمت پایین خرید کرده و در قیمتهای بالاتر بفروشد. همینطور در صورتی که روند قیمت ها را کاهشی پیش بینی کند، سرمایه گذار می تواند در قیمتهای بالاتر اقدام به فروش کالا کرده و پس از کاهش قیمتها اقدام به خرید همان تعداد کالا کند .
اهرم مالی در بازار آتی به چه معناست؟
از اهرم در مواقعی استفاده میشود که می‌خواهیم با وارد کردن نیرویی کوچک، نتیجه‌ای بسیار بزرگ‌تر بدست آوریم. افراد با هوش مالی بالا همواره به دنبال یافتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری با قابلیت اهرمی هستند، اهرم می تواند با تغییر در زمان، نتیجه نهایی، مواد اولیه و یا سرمایه اولیه، به سرمایه‌گذاران فرصت ثروتمند شدن بدهد . استفاده اشتباه از وضعیت‌های اهرمی می‌تواند منجر به شکست‌های سنگین مالی شود، لذا افرادی با درجه ریسک‌پذیری بالاتر و هوش و ذکاوت بالا همواره به دنبال سرمایه گذاری‌های با اهرم بالاتر هستند .
در بازار آتی این امکان فراهم گشته تا با استفاده از اهرم سرمایه گذار خرید بیشتری انجام دهد. یعنی با در اختیار داشتن مبلغ یک سکه بهار آزادی می‌توانند بر روی ۱۰ سکه سرمایه‌گذاری کنند و سود ۱۰ برابری و یا زیان ۱۰ برابری به حساب آنها منظور گردد .
آیا بازار آتی سکه دوباره راه اندازی میشود
به گزارش «دنیای بورس» به نقل از مهر، حمیدرضا مهرآور، کارشناس ارشد بازار سرمایه گفت: اینکه کالای ارزشمندی چون سکه در قالب بورس و بر مبنای عرضه و تقاضا قیمت بخورد، به بهبود و شفافیت بازار کمک می‌کند؛ این در حالی است که خود فعالان سنتی بازار طلا می‌توانند در بازارهای مالی فعال باشند و اتفاقا از این بازارها به شیوه‌ای شفاف سود به دست آورند.
او معتقد است، اکنون با توجه به تجارب دوره پس از توقف معاملات آتی سکه، باید جبران مافات کرد؛ زیرا بورس کالا با شفافیت خود و قانون طلایی عرضه و تقاضا کمک می‌کند تا ارزش ذاتی و منصفانه سکه تعیین و دلالان تضعیف شوند.
موضوع معاملات سکه در بورس چند وقتی است که دچار فراز و نشیب شده است. هر زمان که قیمت سکه با برخی نوسانات مواجه میشود، معاملات آن در قالب‌های رسمی هم تحت‌الشعاع قرار گرفته و مکانیزم‌هایی برای آن تعریف میشود که اگرچه در کوتاه‌مدت ممکن است نظر بازار آتی طلا و سکه سیاست‌گذار را جلب کند، اما در درازمدت نه تنها منطبق بر سیاست‌های عرضه این کالا در بورس نیست؛ بلکه سبب میشود که باز دلالان، پایشان به مکانیزم‌های مرتبط با معاملات غیرشفاف باز شود.
البته این موضوع مسبوق به سابقه است؛ به نحوی که از حدود دو سال پیش که برخی سیاست‌گذاران و دست‌اندرکاران بازار سکه، افزایش قیمت و گرانی این فلز گرانبها را به عملکرد معاملات آتی سکه ربط دادند و آن را متوقف کردند، مشخص بود که این راهکار، غیرکارشناسی و محکوم به ناکامی است؛ چراکه قیمت سکه در این دو بازار آتی طلا و سکه سال، همچنان صعودی است؛ درحالی‌که معاملات بر بستر بورس می‌توانست روند قیمت‌گذاری این محصول را شفاف و حجم بالای نقدینگی را به سمت خود جذب کند.
حمیدرضا مهرآور، کارشناس ارشد بازار سرمایه معتقد است: در بورس، ارزش دارایی هر محصولی به ارزش واقعی و ذاتی آن نزدیک‌تر است. پس نباید گمان کرد که بورس باعث گرانی یک محصول میشود؛ بلکه اتفاقا همه جای دنیا وقتی قرار است قیمت محصولی شفاف شود، از ابزارهای کارآمدی مانند بورس استفاده می‌کنند، چون دقیقا در بورس است که ملاک قیمت‌گذاری که همان عرضه و تقاضا است، خود را نشان می‌دهد.
وی افزود: در صورتی‌که عرضه کالایی کم باشد، بالاتر از ارزش ذاتی آن خرید و فروش میشود یا وقتی میزان عرضه آن زیاد است، می‌توان زیر قیمت آن را خریداری کرد؛ اما در شرایطی که بازار در وضعیت نرمال و معمولی و تحت کنترل باشد، قیمت واقعی به دست می‌آید؛ در حالی که با این وجود، برخی مسوولان در اظهاراتی غیرکارشناسی، گرانی طلا را به معاملات آتی سکه طلا نسبت دادند و این نوع معامله را از گردونه بازار خارج کردند.
مهرآور با تاکید اینکه باید ریشه این اتفاقات و اینکه چه کسانی یا چه جریان‌هایی با اتهامات واهی، درصدد ایجاد مانع بر راه توسعه بورس هستند را پیدا کرد، اظهار داشت: کسانی که در بازار سکه انحصار ایجاد کرده‌اند، علاقه‌مند نیستند سیستم دیگری مانند بورس وارد شود و علاوه بر شکستن انحصار با استفاده از ابزارهای مالی، روند کشف قیمتها را نیز شفاف کند.
وی ادامه داد: این افراد سال‌ها است بازار سکه را در دست دارند و قیمت را تعیین می‌کنند و متاسفانه همچنان تلاش دارند با همان روش سنتی و بسته، بازار را در دست داشته باشند. آنها در این شرایط، قطعا از تعطیلی بازار آتی سکه استقبال می‌کنند؛ زیرا مهم‌ترین و مدرن‌ترین رقیبشان را از میدان بیرون کرده‌اند؛ ضمن اینکه باید به این نکته توجه کرد، حضور طلا و بسیاری از کالاهای دیگر در بورس‌های دنیا جواب داده و اکثر کشورها از این مکانیزم در تجارت خود استفاده می‌کنند.
کارشناس ارشد بازار سرمایه افزود: اینکه کالای ارزشمندی چون سکه در قالب بورس و بر مبنای عرضه و تقاضا قیمت بخورد، به بهبود و شفافیت بازار کمک می‌کند؛ این در حالی است که خود فعالان سنتی بازار بازار آتی طلا و سکه طلا می‌توانند در بازارهای مالی فعال باشند و اتفاقا از این بازارها به شیوه‌ای شفاف سود به دست آورند.
مهرآور ادامه داد: در گذشته بورس نمونه‌های موفقی داشتیم که می‌توان به آنها رجوع کرد. نمونه موفق و ایرانی این معاملات، زعفران است؛ محصولی که مدت‌ها به قیمت نازلی از کشاورز خریداری می‌شد و متاسفانه سود نهایی نصیب شرکت‌ها یا افراد واسطه‌ای می‌شد که زعفران را با یک بسته‌بندی مختصر با چندین برابر قیمت واقعی به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رساندند؛ اما از زمانی که زعفران وارد بورس شد، می‌توانید استقبال و رضایت کشاورزان از این مدل معامله در بورس را ببینید، زیرا حق به حق‌دار رسیده و دلالان به حاشیه بازار رانده شده‌اند. اتفاقی که برای سکه نیز در حال رخ دادن بود اما برخی مسوولان گرانی سکه را به گردن بازار آتی سکه انداختند و نگذاشتند پادزهر دلالی در بازار سکه هم تقویت شود.
وی اظهار کرد: اکنون با توجه به تجارب دوره پس از توقف بورس آتی سکه، باید جبران مافات کرد؛ زیرا بورس کالا با شفافیت خود و قانون طلایی عرضه و تقاضا کمک می‌کند تا ارزش ذاتی و منصفانه سکه تعیین و دلالان تضعیف شوند.
وجه تضمین اولیه قراردادهای آتی سکه طلا زیاد شد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ بورس کالای ایران اعلام کرد مطابق با بند 11 مشخصات قرارداد آتی سکه بهار آزادی طرح امام در خصوص تعیین وجه تضمین اولیه قرارداد آتی سکه طلا و با توجه به افزایش قیمت تسویه روزانه قراردادهای فعال طی روزهای اخیر، از فردا(چهارشنبه) پس از اتمام روز معاملاتی وجه تضمین اولیه برابر 19 میلیون و 500 هزار ریال به همراه وجه تضمین اضافی، در مجموع 64 میلیون و 500 هزار ریال تعیین میشود.
قرارداد آتی، توافق نامه‌ای مبنی بر خرید و فروش یک دارایی در زمان معین در آینده و باقیمت مشخص است. به عبارت دیگر در بازار آتی، خرید و فروش دارایی پایه بازار آتی طلا و سکه قرارداد براساس توافق نامه‌ای که به قرارداد استاندارد تبدیل شده است، صورت می‌گیرد که در آن به دارایی با مشخصات خاصی اشاره میشود.
همچنین در بازارهای آتی الزامی نیست که کالا یا دارایی به طور فیزیکی رد و بدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نمی‌شود. بنابراین در این بازارها بدون در نظر گرفتن این که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قراردادها قابل خرید و فروش هستند.
علاوه بر این برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، خرید و فروش دارایی در آینده است.
همچنین در توضیح مفهوم وجه تضمین اولیه در قرارداد آتی سکه طلا باید گفت به منظور اطمینان از انجام تعهدات، هر یک از طرفین معامله درصدی از ارزش قرارداد را به عنوان "وجه تضمین اولیه" نزد کارگزار سپرده می‌کنند که متناسب با تغییر ارزش قراردادهای آتی، حساب هر یک از طرفین تعدیل میشود. مبلغ وجه تضمین اولیه متغیر و از طریق بورس کالا تعیین و اعلام می‌گردد.
بنابراین با کاهش قیمتها، از حساب سپرده خریدار کسر و به حساب سپرده فروشنده افزوده میشود و بالعکس. علاوه بر این عملیات بروزرسانی حساب‌ها در پایان هر روز معاملاتی توسط اتاق پایاپای انجام می‌گیرد. همواره باید در حساب سپرده سرمایه‌گذار مبلغی تحت عنوان "حداقل وجه تضمین" که معمولاً 60 درصد وجه تضمین اولیه است، موجود باشد. چنانچه سپرده سرمایه‌گذار از حداقل وجه تضمین کمتر شود اصطلاحاً call margin شده و ایشان ملزم به واریز وجه تا سطح وجه تضمین اولیه و یا بستن موقعیت خواهد بود. مبلغ واریزی "سپرده جبرانی" نامیده میشود.
همچنین در صورتی‌که سپرده جبرانی واریز نگردد، کارگزاری اقدام به بستن موقعیت سرمایه‌گذار و جبران ضرر و زیان خود نموده و بقیه وجوه را به حساب وی واریز می‌نماید. در صورتی‌که امکان بستن موقعیت در ساعات عادی معاملات نباشد، معاملات وارد بازار بازار آتی طلا و سکه جبرانی می‌گردد.
دوره آموزشی «خرید و فروش طلا در بازار آتی سکه ایران»
واحد آموزش «دنیای‌اقتصاد» در روز پنج‌شنبه ۲۰ خردادماه دوره آموزشی «خرید و فروش طلا در بازار آتی سکه بازار آتی طلا و سکه ایران» را در کلاسی به مدت ۴ ساعت، برگزار می‌کند. با توجه به برگزاری مجامع سالانه شرکت‌های بورسی و ایجاد شرایط رکودی بازار بورس در فصل تابستان، یکی از بازارهای مناسب برای سرمایه‌گذاری، بازار طلا است. البته خرید و فروش طلا در بازار سنتی در نهایت امر به علت اجرت و هزینه‌های دیگر برای افراد عادی سودی در بر ندارد، اما خرید و فروش سکه در بازار آتی که به‌صورت لحظه‌ای و با اندک هزینه‌ای همراه است و با داشتن اهرم مالی ده برابری (یعنی با پول یک سکه بتوانیم ده بازار آتی طلا و سکه سکه خریداری کنیم) می‌تواند یک محل خوب برای کسب سود باشد.
واحد آموزش «دنیای‌اقتصاد» در روز پنج‌شنبه ۲۰ خردادماه دوره آموزشی «خرید و فروش طلا در بازار آتی سکه ایران» را در کلاسی به مدت ۴ ساعت، برگزار می‌کند. با توجه به برگزاری مجامع سالانه شرکت‌های بورسی و ایجاد شرایط رکودی بازار بورس در فصل تابستان، یکی از بازارهای مناسب برای سرمایه‌گذاری، بازار طلا است. البته خرید و فروش طلا در بازار سنتی در نهایت امر به علت اجرت و هزینه‌های دیگر برای افراد عادی سودی در بر ندارد، اما خرید و فروش سکه در بازار آتی که به‌صورت لحظه‌ای و با اندک هزینه‌ای همراه است و با داشتن اهرم مالی ده برابری (یعنی با پول یک سکه بتوانیم ده سکه خریداری کنیم) می‌تواند یک محل خوب برای کسب سود باشد. از این رو واحد آموزش «دنیای اقتصاد» دوره‌ای تحت‌عنوان خرید و فروش طلا در بازار آتی، به مدت ۴ ساعت توسط دکتر عباس نوروزی برگزار می‌کنید.
مباحث و سرفصل‌های کلیدی مورد نظر این دوره شامل طلا و مزیت‌های آن در اقتصاد، روند قیمت‌گذاری طلا در بازار جهانی، کسب اطلاعات قیمت طلا از بازار جهانی، قیمت‌گذاری طلا داخل ایران بر اساس بازار جهانی، معرفی سایت‌های مهم و چگونگی استخراج اطلاعات مربوط به طلا، چگونگی سرمایه‌گذاری در بازار طلا ایران، خرید و فروش آتی سکه در ایران، عوامل رفتاری مهم برای معامله در بازار آتی سکه و. میشود. علاقه‌مندان و متقاضیان به شرکت در این دوره آموزشی می‌توانند با شماره تلفن‌های ۸۷۷۶۲۴۱۱ و ۸۷۷۶۲۴۱۶ با واحد آموزش روزنامه «دنیای‌اقتصاد» تماس بگیرند یا برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت‌نام به سایت واحد آموزش به آدرس tc.den.ir مراجعه کنند.
قرارداد آتی سکه به بازار نقدی سیگنال گرانی ندهد
یک فعال بازار طلا و سکه گفت: با معاملات آتی سکه موافق هستیم، به شرط اینکه همسو و هم قیمت با بازار نقدی سکه باشد.
به گزارش خبرنگار ایبِنا؛ دهقان دهنوی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در مراسم افتتاح معاملات آتی واحدهای صندوق سرمایه گذاری طلا و سیمان در بورس کالا، اظهار داشت: از بورس کالا می خواهم که علاوه بر توسعه بازار مشتقه و ورود دارایی های جدید، با جدیت راه اندازی مجدد قرارداد آتی سکه را پیگیری کند.
بر اساس این گزارش، هفته های پایانی تابستان ۱۳۹۷، فشار برخی افراد برای توقف بازار آتی سکه زیاد و در پایان نیز این معاملات متوقف شد. یکی از مهم ترین دلایل برای توقف این معاملات در آن مقطع زمانی، سیگنال دهی معاملات آتی به بازار نقدی سکه بود.
در این باره، محمد کشتی آرای نائب رئیس اتحادیه طلا و جواهر به خبرنگار ایبِنا با اشاره به اینکه قدمت معاملات آتی سکه حدود پانزده سال است و با استقبال هم مواجه شده بود اظهار داشت: ولی در بحران سال ۹۶ و ۹۷ متاسفانه عملکرد معاملات آتی به گونه ای بود که تاثیر منفی بر بازار نقدی گذاشته بود؛ به بیان دیگر به جای اینکه بازار نقدی به بورس خط قیمتی بدهد، این بورس و معاملات آتی بود که به بازار سیگنال قیمتی می داد و این روند باعث بهم ریختگی بازار شده بود.
کشتی آرای افزود: در معاملات آتی سکه مبنای قیمت معاملات، بازار بود، ولی در سال ۹۶ و ۹۷ در معاملات آتی، قیمت های پایه به گونه ای اعلام شد که به اصطلاح گپ زیادی با قیمت بازار داشت و این باعث شده بود که قیمت بازار نیز به تبع بازار آتی طلا و سکه آن افزایش پیدا کند و به همین دلیل هم متوقف شد.
وی تاکید کرد: بنابراین ما در کل با معاملات آتی سکه موافق هستیم به شرط اینکه همسو و هم قیمت با بازار نقدی سکه باشد. یعنی جریان معاملات به گونه ای نباشد که بورس کالا ساز خودش را بزند و قیمت را خودش تعیین و کشف قیمت کند، در حالی که کشف قیمت ها باید از کف بازار نقدی باشد تا بتواند متعادل با بازار حرکت کند و بازار را بهم ریخته و آشفته نکند.
کشتی آرای افزود: این معاملات، نیازمند بازار آتی طلا و سکه یک چارچوب مشخصی است تا قیمت های پایه بر اساس بازار نقدی باشد، وگرنه دوباره شاهد سیگنال دهی افزایشی به بازار نقدی خواهیم بود که این روند مطلوب شرایط اقتصادی نیست.
دیدگاه شما