سرمایه گذاری مستقیم

بررسی جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و تجارت ایران با کشور های منتخب آسیایی(بر اساس مدل جاذبه)

معادلات جاذبه ابزاری هستند که به طور گسترده در تجارت بین الملل برای توضیح جریان تجارت و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بین کشور ها استفاده شده است.در این پژوهش عوامل تاثیر گذار بر جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایران از هریک از کشورهای منتخب آسیایی( شرکای تجاری ایران) و عوامل موثر بر صادرات ایران به هریک از این کشورها در قالب داده های تابلویی برای سالهای 1990-2010 بر اساس معادله جاذبه و معادله جاذبه تصحیح یافته سرمایه گذاری مستقیم بررسی شده است. بر طبق نتایج پژوهش تولید ناخالص داخلی شرکای تجاری آسیایی به عنوان معرف اندازه اقتصادی کشورهای مربوطه تاثیر مثبت بر میزان صادرات ایران و جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایران دارد و با در نظر گرفتن شاخصicrg به عنوان معرف میزان ثبات سیاسی در مدل، ثبات سیاسی در ایران تاثیر مثبت بر جریان صادرات ایران و جریان ورودی سرمایه گذاری مستقیم خارجی ایران از کشور های منتخب دارد.

برای دانلود 15 صفحه اول ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تخمین تابع سرمایه گذاری مستقیم خارجی در کشورهای منتخب اسلامی

تأثیر جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر کیفیت محیط زیست کشورهای منتخب حوزه منا

دستیابی به هدف رشد و توسعه اقتصادی در هر کشوری مستلزم تشکیل سرمایه برای تأمین منابع مالی مورد نیاز طرح‌های اساسی و زیر بنایی است. از بین انواع مختلف سرمایه گذاری خارجی، سرمایه گذاری مستقیم خارجی به دلیل مزیت‌هایی مانند انتقال تکنولوژی، ارتباط با بازارهای بین‌المللی، انتقال مهارت‌های مدیریتی و. منبعی مناسب برای انباشت سرمایه و به دنبال آن ارتقای رشد اقتصادی است.به دنبال رشد اقتصادی و افزایش مق.

تعیین کننده های سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران

«سرمایه گذاری مستقیم خارجی» عامل مهمی در رشد و توسعه اقتصادی، رفع شکاف پس انداز سرمایه گذاری، انتقال تکنولوژی، دانش فنی و شیوه های نوین مدیریتی محسوب می شود. این تحقیق عوامل موثر بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران را طی دوره 1338-1382 بررسی می نماید.بر اساس مطالعات، سرمایه گذاری مستقیم خارجی تابع عواملی از قبیل نرخ بازگشت سرمایه، باز بودن اقتصاد، زیر ساختها، رشد اقتصادی، سرمایه گذاری داخ.

تحلیل تاثیر فضای کسب و کار بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران و چند کشور منتخب

یکی از عوامل موثر بر ورود سرمایه­گذاری خارجی به هر کشوری، بسترها و نهادهای قانونی آن کشور است. از جمله این نهادها، فضای کسب و کار است. فضای کسب و کار (شامل مجموعه عواملی محیطی و برون­زا که بر عملکرد بنگاه تأثیر می‌گذارد و خارج از توان و دخالت مدیران بنگاه است) نامناسب با افزایش هزینه‌های تولید (هزینه‌ای اعمال شده بر تولید از طرف محیط)، افزایش ریسک راه­اندازی کسب و کار جدید، نامناسب کردن اندازه .

اثر سرمایه گذاری مستقیم خارجی تجارت بین الملل و سرمایه انسانی بر بهره وری کل عوامل اقتصاد ایران

تئوری های اخیر رشد در واکنش به انگیزه های اقتصادی به طور مرسوم جهت گیری های ابداع را به عنوان موتور اصلی پیشرفت تکنولوژیکی و رشد بهره وری می دانند. با این نگرش، ابداع از یک طرف به دانش ناشی از فعالیتهای R&D بستگی دارد و از طرف دیگر به انباشت دانش کمک می کند. بنابراین سطح بهره وری یک اقتصاد به فعالیتهای انباشته شده R&D و انباشت دانش موثر و ارتباط آن دو و سایر متغیرهای کلان اقتصادی بستگی دارد. از.

بررسی نقش دموکراسی و حقوق مالکیت بر جریان جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشورهای D8 و

براساس تئور یهای اقتصادی سرمایه گذاری یکی از عوامل سرمایه گذاری مستقیم مؤثر بر رشد اقتصادی است. شیو ههای بسیاری برای تأمین سرمایه وجود دارد که سرمایه گذاری مستقیم خارجی یکی از مفیدترین آن ها است؛ زیرا جریان ورودی FDI علاوه بر تأمین سرمایه موجب انتقال فناوری، ورود سرمایه انسانی متخصص، مدیریت و دانش م یشود؛ لذا به منظور تحقق رشد اقتصادی مستمر و باثبات ضروری است ب هصورت علمی، عوامل مؤثر بر FDI شناسایی شود. مطالعه حاض.

نقش سرمایه انسانی در اثر بخشی سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی در مجموعه کشورهای حوزه خلیج فارس

(صحت مطالب مقاله بر عهده نویسنده است و بیانگر دیدگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام نیست)
سرمایه گذاری یکی از بخشهای اساسی و غیر قابل تفکیک اقتصاد است که به دو صورت داخلی و خارجی ظاهر می شود سرمایه گذاری مستقیم خارجی مستلزم یک ارتباط بلند مدت است و نشان دهنده منافع پایدار و کنترل واحد اقتصادی مقیم کشور دیگر است در این مطالعه به بررسی اثر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی در کشورهای حوزه خلیج فارس و ایران در طی سالهای 2011-1995 پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان دهنده آن است که سرمایه گذاری مستقیم خارجی از طریق افزایش سرمایه فیزیکی اثر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی این کشورها داشته است. اثر متقابل سرمایه انسانی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی کشورها اثر منفی و از لحاظ آماری معنی دار است. به عبارت دیگر، با توجه به سطح پایین سرمایه انسانی در این مجموعه از کشورها امکان انتقال تکنولوژی از طریق سرمایه گذاری خارجی وجود نداشته که این امر مانع از افزایش بهره وری و نیز بهره مندی از سرریز های تکنولوژی می گردد، که عاملی بازدارنده در برابر رشد اقتصادی این مجموعه از کشورها می باشد.

کلیدواژه‌ها

• سرمایه انسانی
• سرمایه گذاری مستقیم خارجی
• رشد اقتصادی

موضوعات

• اقتصاد تکنولوژیکی و رشد

عنوان مقاله [English]

The role of human capital in the efficacy of FDI on economic growth in the countries of the Persian Gulf

نویسنده [English]

• ebrahim negahdari

Investment fundamental and inseparable part of the economy that appear to both domestic and foreign . this study examines the effect of FDI on economic growth in the Persian Gulf states and Iran, has been studied during 2011-1995. The results indicate that foreign direct investment through increased physical capital on economic growth has had a significant positive effect. Interaction between human capital and FDI on economic growth and the negative effect is statistically significant in other words, Given the low level of human capital. n this set of countries there is no possibility of technology transfer through foreign investment This prevents increased productivity and technology spillovers will benefit from the deterrent to economic growth in this category of countriesin other words, Given the low level of human capital. n this set of countries there is no possibility of technology transfer through foreign investment This prevents increased productivity and technology spillovers will benefit from the deterrent to economic growth in this category of countries.

کلیدواژه‌ها [English]

• Human capital
• Foreign direct investment
• Economic Growth

اصل مقاله

بی تردید، لازمه رشد و توسعه اقتصادی و نخستین شرط برای ورود به میدان هر گونه فعالیت اقتصادی در اختیار داشتن سرمایه است و به عنوان موتور رشد و توسعه اقتصادی تلقی می گردد. سرمایه گذاری یکی از بخشهای اساسی و غیر قابل تفکیک اقتصاد است که به دو صورت داخلی و خارجی ظاهر می شود.در حال حاضر سرمایه گذاری مستقیم خارجی[1] (FDI) به یکی از عناصر عمده در پیوند دادن اقتصاد داخلی کشورها و بویژه جوامع در حال توسعه با اقتصاد جهانی تبدیل شده است. همچنین سرمایه گذاری مستقیم خارجی به عنوان عاملی برای انتقال سرمایه، تکنولوژی، تخصص و مدیریت در جهت تقویت حضور این کشورها در اقتصاد وتجارت جهانی نقش بسزایی یافته است. این واقعیت موجب گردیده است که رقابتهای اقتصادی برای بهره گیری از فرصتهای موجود در جذب سرمایه گذاری خارجی به منظور ارتقای جایگاه کشورها در اقتصاد جهانی تشدید گردد(فیندلی[2] ،1996;ساوادا[3] ، 2004).

تعاریف متعددی از سرمایه گذاری مستقیم خارجی ارائه شده است.صندوق بین المللی پول[4] (IMF) سرمایه گذاری مستقیم خارجی را به این صورت تعریف می نماید:"سرمایه گذاری مستقیم خارجی یک نوع سرمایه گذاری است که به هدف کسب منافع پایداردر کشوری به جز سرمایه گذاری مستقیم موطن فرد سرمایه گذار انجام می شود و هدف سرمایه گذار آن است که در مدیریت بنگاه مربوط نقش موثر داشته باشد." (داوودی و شاهمرادی،1383). به اعتقاد انکتاد[5] ، سرمایه گذاری مستقیم خارجی مستلزم یک ارتباط بلند مدت است و نشان دهنده منافع پایدار و کنترل واحد اقتصادی مقیم کشور دیگر است. بنابراین وجه تمایز بین سرمایه گذاری مستقیم خارجی از انواع دیگر سرمایه گذاری خارجی، لزوم نفوذ قابل توجه سرمایه گذار خارجی در مدیریت بنگاهاست.در سرمایه گذاری مستقیم خارجی،سرمایه گذار به واسطه مشارکت داشتن در فرایند تصمیم گیری بنگاه به دنبال منافعی است که در واقع،امکان کسب آنها در سرمایه گذاری پرتفوی خارجی وجود ندارد. فواید سرمایه گذاری مستقیم خارجی شامل جذب سرمایه، تکنولوژی،دانش روز، بالا بردن توانایی مدیریت،افزایش اشتغال،بهبود ترازپرداختها و افزایش قدرت رقابت است. البته ضعف مدیریت و سیاستهای ناصحیح در زمینه جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی پیامدهای منفی از قبیل ایجاد ساختار بازار انحصاری در بلندمدت،انهدام صنایع بامقیاس تولیدکوچک و نیز تشدید بیکاری را به همراه دارد(UNCTAD, 2001).

از سوی دیگر به سرمایه انسانی[6] و اعتلای کیفیت نیروی کار به عنوان یکی از زمینه ها و راه های اصلی و اساسی افزایش بهره وری و تسریع رشد اقتصادی پرداخته شده است. در بررسی های اقتصادی می توان گفت که سرمایه انسانی یک مفهوم کاملاً اقتصادی است. در واقع، خصوصیات کیفی انسان نوعی سرمایه است، زیرا این خصوصیت می تواند باعث بهره وری و تولید بیشتر و ایجاد درآمد و رفاه بیشتر شود.حال هر چه کشوری از امکانات گسترده تری جهت کاهش هزینه های تولید برخوردار باشد و سطح تکنولوژی بالاتری داشته باشد، جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی به آن کشور بیشتر خواهد بود. یکی از عوامل تأثیرگذار بر جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی، نیروی کار ماهر و توسعة منابع انسانی می باشد و با پیچیده تر شدن فرآیند تولید کالاها و خدمات در جهان، وجود نیروی کار غیر ماهر دیگر مزیت به شمار نمی رود، لذا کشورهایی در جذب سرمایه و سرمایه گذاری موفق تر هستند که از نیروی کارآموزش دیده برخوردار هستند.

سرمایة انسانی در واقع مکمل سرمایة فیزیکی است و موجب می شود تا از سرمایه های فیزیکی به صورت مناسب¬تری بهره برداری شود. تجربه کشورهای پیشرفته و مطالعات مختلف در زمینة رشد اقتصادی کشورها در طول زمان و یا در میان کشورها، نشان داده است که توضیح نرخ رشد اقتصادی کشورها تنها از طریق عوامل مرسوم، مانند سرمایه و نیروی کار نتایج دقیقی به همراه نداشته و سرمایه انسانی به عنوان یک متغیر اصلی بایستی وارد مدل های رشد شود. رشد اقتصادی تنها بستگی به اندازه و میزان نیروی انسانی ندارد؛ بلکه به کارایی آن نیز بستگی دارد .چنانچه نیروی کار از تحصیلات بیش تری برخوردار باشد، تحرک نیروی کار و نرخ اشتغال بیش تر خواهد شد. هر قدر نیروی کار از آموزش بیش تری بهره جوید و هر قدر که این آموزش مفیدتر باشد، بهبود کیفیت نیروی کار در افزایش میزان تولید تأثیر بیشتری خواهد داشت (طیبی و دیگران، 1387).

بنابراین در مطالعه حاضر به بررسی نقش دو متغیر مهم سرمایه گذاری مستقیم خارجی به عنوان منبعی برای ورود سرمایه فیزیکی به کشورها که به عنوان یکی از نهاده های تولید در اقتصاد به شمار می رود و اهمیت بالایی را در افزایش سرمایه گذاری کشورهای در حال توسعه و نیل به رشد اقتصادی و رفاه بالاتر در این کشورها دارد و نیز سرمایه انسانی به عنوان متغیری که نقش مهمی در رشد اقتصادی کشورها دارد مطابق با مدل های رشد درونزا پرداخته خواهد شد. آنچه در این مطالعه مدنظر است، اثر گذاری جداگانه هر یک از دو متغیر فوق نمی باشد و هدف اصلی بررسی نقش سرمایه انسانی کشور میزبان سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر اثر گذاری FDI بر رشد اقتصادی می باشد که نشان دهنده برخورداری یا عدم برخورداری کشور میزبان از سرریزهای دانش ناشی از سرمایه گذاری مستقیم خارجی می باشد.

شی[7] (2001) در مطالعه خود که به بررسی انگیزه های کشورهای صنعتی و اقتصادهای اخیراً صنعتی شده که برای سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در چین پرداخته است و به این نتیجه رسیده که کشورهای صنعتی، تکنولوژی پیشرفته را در سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مورد استفاده قرار می دهند، زیرا آنها می خواهند به بازارهای زیاد و بالقوه دسترسی پیدا کنند. اما در طرف مقابل کشورهای تازه صنعتی شده، تکنولوژی معمولی را در سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مورد استفاده قرار می دهند، زیرا هدف آنها استفاده از نهاده های کم هزینه مانند نیروی کار و زمین در کشور مقابل است تا از این طریق بتوانند کالاهای تولیدی خود را به کشورهای جهان سوم صادر نمایند و از هزینه های فزاینده تولید در کشور خود دوری نمایند.

سالترو فورد[8] (2001)به بررسی اثرات سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی در کشورهای ASEAN پرداختند و به این نتیجه رسیدند که نه تنها سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می تواند منجر به تحریک رشد اقتصادی این کشورهای شود، بلکه میزان اثرگذاری این متغیر بسیار مؤثرتر از اثرگذاری سرمایه های انسانی و عوامل تکنولوژیک است.

سیکونی و پاپیانو[9] (2006)، در مقاله ای تحت عنوان "سرمایه انسانی، ساختار تولید و رشد"، به بررسی این نکته پرداختند که آیا سطوح بالای سرمایه انسانی بوسیله تسهیل فناوری، سریعتر با رشد اقتصادی سازگاری پیدا می کند؟ اگر چنین است کشورهایی با سرمایه انسانی بیشتر باید سریعتر با فناوریهایی که مهارت نیروی کار را اضافه می کند، سازگار شوند. تئوریهای بین المللی به انباشت سرمایه انسانی به عنوان یکی از عوامل مهم رشد سرمایه گذاری مستقیم در صنایع سرمایه بر اشاره دارد و سیکونی و پاپیانو نیز برای صنایع سرمایه بر ایتالیا، اثرات مثبت معنی داری از سطوح سرمایه انسانی و حجم سرمایه انسانی بر روی تولید و رشد اشتغال پیدا کردند. آنها اثر سطوح سرمایه انسانی را بر روی رشد در صنایعی که سرمایه گذاری مستقیم به سرمایه انسانی حساس است، آزمون نمودند و دریافتند که رشد تولید در صنایعی که نسبت به آموزش کارکنان خود حساسیت زیادی نشان داده اند، از لحاظ آماری، بسیار بیشتر از صنایعی می باشد که به سطوح و کیفیت آموزش کارکنان خود اهمیتی نمی دهند و یا لااقل کمتر اهمیت می دهند.

راموس و دیگران[10](2009)، در مقاله ای تحت عنوان رشد اقتصادی منطقه ای و سرمایه انسانی، به بررسی نقش آموزشهای تکمیلی پرداختند. مطالعه آنها ارتباط بین سرمایه انسانی و رشد اقتصادی ناحیه ای را در اتحادیه اروپا و با استفاده از شاخصهای مختلف سرمایه انسانی مورد ارزیابی قرار می دهد. در این تحقیق از شاخصهای مختلفی از سرمایه انسانی که بوسیله آمارهای جزیی در سرشماری بدست آمده استفاده شده است. آنها رشد تولید ناخالص داخلی سرانه را بین سالهای 2000تا 2005 بر روی سطح داخلی تولید ناخالص داخلی سرانه و متغیر سرمایه انسانی برای 229 ناحیه اروپا، مورد ارزیابی قرار دادند و دریافتند که عملکرد اخیر اقتصادی در ناحیه اروپا، با افزایش در آموزشهای تکمیلی ارتباط تنگاتنگی دارد. در واقع، مقیاسهای آموزشهای تکمیلی به نظر می رسد که عملکردی قویتر و مرتبط¬تری نسبت به مقیاسهای سنتی موجودی سرمایه در یک اقتصاد ناحیه ای دارد. در یک چشم انداز سیاسی، نتایج آنها به این نکته اشاره دارد که حتی وقتی کارگران ماهر برای پیداکردن شغل مناسب ناتوان هستند، آنها در سطح کل نسبت به همکاران غیر ماهر خود، بیشتر سودآور می باشند.

برنزیتن و همکاران[11] (1998)در مطالعه خود به آزمون تجربی نقش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در فرآیند انتشار تکنولوژی و رشداقتصادی در کشورهای درحال توسعه پرداخته و به این نتیجه رسیدند که افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی منجر به افزایش رشداقتصادی درکشورمیزبان می شود،اما این اثر بستگی به قدرت جذب کشور میزبان دارد که توسط سرمایه انسانی موجود درآن کشور تعیین می گردد.آنها معتقدندکه اثرات سودمند سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی توسط کارایی بالاتری که این نوع سرمایه گذاری به خاطر تکنولوژی پیشرفته دارد، حاصل می شود نه صرفاً از طریق انباشت بیشتر سرمایه. همچنین آنها بیان نمودند که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می تواند از طریق انباشت سرمایه و منتقل کردن تکنولوژی مناسب که منجر به افزایش کارایی می شود، رشد اقتصادی را شدت بخشد.آنها در مطالعه خود اثر مثبت اما نه چندان زیاد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی را بر سرمایه گذاری داخلی بدست آوردند. بنابراین از نظر آنها این اثر مثبت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر سرمایه گذاری داخلی که خود مشوق بیشتر رشد اقتصادی است، به عنوان اثر مستقیم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی تلقی می شود. بر اساس نتایج در صورتی که کشوری از سطوح خیلی اندک سرمایه انسانی برخوردار باشد، سهم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در رشد اقتصادی آن کشور اندک و نزدیک به صفر است و با افزایش میزان سرمایه انسانی، اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی شدیداً افزایش می یابد.

بر اساس مطالعه برنزتین و همکاران (1998) جهت بررسی تجربی اثر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی از رابطه زیر استفاده شده است:

در معادله فوقg: رشد تولید ناخالص داخلی سرانه،FDI سرمایه گذاری مستقیم خارجی، H انباشت سرمایه انسانی، Y0 تولید ناخالص داخلی و A مجموعه ای از متغیر های موثر بر رشد اقتصادی می باشند. در این مدل نسبت سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر تولید ناخالص داخلی مشابه کسر کالاهای تولید شده توسط بنگاه های خارجی بر کل کالاهای تولید شده در نظر گرفته شده است.

داده های مورد استفاده در این مطالعه عبارتند از: H: نرخ ثبت نام دوره متوسطه به عنوان پروکسی سرمایه انسانی، G: مخارج مصرفی نهایی دولت (درصد از تولید ناخالص داخلی)، g: رشد تولید ناخالص داخلی سرانه، FDI: سرمایه گذاری مستقیم خارجی ورودی (درصد از تولید ناخالص داخلی)، M: پول و شبه پول (درصد از تولید ناخالص داخلی) و Initial GDP: تولید ناخالص داخلی بر حسب دلار آمریکا(به قیمت ثابت سال 2000). دوره زمانی مطالعه شامل سالهای 2011-1995 می باشد و کشورهای مورد بررسی شامل مجموعه کشورهای حوزه خلیج فارس می باشدمنبع داده های مورد استفاده نیز داده های بانک جهانی[12] است.

در این مرحله به تفسیر ضرایب و معادلات برآوردی پرداخته خواهد شد. در این مطالعه این موضوع که سرمایه گذاری مستقیم خارجی می تواند به عنوان کانالی برای افزایش رشد اقتصادی در کشورهای مورد مطالعه عمل نماید، مورد ارزیابی قرار گرفته است. همچنین اثر متقابل سرمایه انسانی و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در این مجموعه از کشورها آزمون می شود. در این مطالعه از روش هم انباشتگی پدرونی جهت برآورد مدل استفاده شده است. بر اساس نتایج این آزمون که در جداول مربوط به هر مدل ارائه شده است، برآورد مدل با استفاده از روش اثرات ثابت صورت گرفته و نتایج جهت تحلیل ارائه شده است. بر اساس نتایج ارائه شده، مقادیر ضریب تعیین، آزمون F و آماره دوربین واتسون حاکی از اعتبار نتایج تخمین جهت تحلیل می باشد. نتایج جدول شماره (1) نشان دهنده آن است که سرمایه گذاری مستقیم خارجی بطور مستقیم اثر مثبت و معنی داری بر رشد اقتصادی کشورهای حوزه خلیج فارس شامل ایران دارد.بنابراین در این کشوها نیز سرمایه گذاری مستقیم خارجی از طریق انباشت سرمایه فیزیکی بصورت مستقیم منجر به افزایش رشد اقتصادی آنها گردیده است. این موضوع حکایت از وجود محدودیت های سرمایه ای در این مجموعه از کشورها دارد. بطور مشابه در این مجموعه از کشورها نیز اثر متقابل سرمایه گذاری مستقیم خارجی و سرمایه انسانی منفی و معنی دار می باشد. بنابراین مطابق با گروه قبلی کشورها امکان افزایش بهره وری در این کشورها نیز به دلیل سطح پایین سرمایه انسانی و نیروی کار ماهر از طریق انتقال تکنولوژی های جدید و سرریزهای تکنولوژی وجود نداشته و این موضوع به عنوان عاملی بازدارنده در رشد اقتصادی این کشورها عمل می نماید.بر اساس نتایج جدول شماره (1) اثر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی کشورهای حوزه خلیج فارس شامل ایران دارای ضریب مثبت و از لحاظ آماری معنی دار می باشد. بنابراین علامت این متغیر انتظارات تئوریکی را برآورده می نماید از آنجایی که این کشورها اکثراً دارای درآمدهای نفتی می باشند و امکان سرمایه گذاری بالا در بخش آموزش را فراهم می نماید بنابراین سطح سرمایه انسانی در این کشورها منجر به آن شده است که این متغیر اثر معنی داری بر رشد اقتصادی داشته باشد. بطور مشابه در این مجموعه از کشورها نیز اثر درجه توسعه یافتگی آنها بر رشد سرمایه گذاری مستقیم اقتصادی آنها مثبت و از لحاظ آماری معنی دار می باشد.

جدول (1):برآورد مدل با استفاده از روش اثرات ثابت برای مجموعه کشورهای حوزه خلیج فارس

نزول 27 پله‌ای جایگاه ایران در جذب سرمایه گذاری خارجی در دولت دوازدهم/ کاهش 40 درصدی جذب سرمایه گذاری در آمریکا

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل آنکتاد اعلام کرد سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران در سال 2020 افت 11 درصدی داشته و به 1.342 میلیارد دلار رسیده و رتبه ایران از سال 96 به بعد 27 پله در میان کشورهای مورد بررسی نزول کرده است.

به گزارش خبرنگار اقتصاد بین‌الملل فارس، کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) هر سال در سلسله گزارش‌های «سرمایه گذاری خارجی جهان» به بررسی روند سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای مختلف می‌پردازد و طی آن آمار مربوط به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشورهای جهان را منتشر می‌کند.

آنکتاد هرساله چند روز پیش از انتشار رسمی این گزارش در سطح جهان، آن را به صورت ویژه در اختیار افراد یا نهادهایی می‌گذارد و این افراد موظف هستند تا زمان انتشار رسمی جهانی از انتشار آن خودداری کنند.

خبرگزاری فارس با دسترسی به این گزارش، مشروح آن را در روز مقرر منتشر کرده است.

* کاهش 11 درصدی سرمایه گذاری مسقیم خارجی در ایران در سال 2020

بر اساس گزارش «سرمایه‌گذاری خارجی جهان 2021»، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران طی سال 2020 به 1 میلیارد و 342 میلیون دلار رسیده است.

میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران در سال 2019 به 1 میلیارد و 508 میلیون دلار رسیده بود؛ یعنی میزان سرمایه‌گذاری خارجی در ایران در سال 2020 با کاهش (166 میلیون دلاری) 11 درصدی مواجه شده است.

سرمایه گذاری خارجی در ایران در سال های 2019 و 2018 به ترتیب 36.4 درصد و 30 درصد افت کرده بود.

میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی ایران در سال 2018 برابر با 2 میلیارد و 373 میلیون دلار در سال 2017 برابر با 5 میلیارد و 19 میلیون دلار بوده است. این رقم در سال 2016 برابر با 3 میلیارد و 373 میلیون دلار بود.

ایران در سال 2014 بالغ بر 2 میلیارد و 105 میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کرده بود که این رقم در سال 2015 به 2 میلیارد و 50 میلیون دلار کاهش یافته بود.

میزان سرمایه‌ مستقیم خارجی جذب شده در سال 2013 نیز 3 میلیار و 50 میلیون دلار بوده است. این رقم در سال 2012 برابر با 4 میلیارد و 662 میلیون دلار برآورد شده بود.

* افزایش سهم ایران از میزان کل جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان

بر اساس این گزارش، در جهان در سال گذشته میلادی که سال آغاز همه گیری کرونا نیز بود، 999 میلیارد دلار جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی انجام شده که نسبت به سال پیش از آن، 541 میلیارد دلار کمتر است.

سهم ایران از این میزان سرمایه گذاری در جهان 0.13 درصد است. سهم ایران در سال 2019 برابر با 0.09 درصد بود.

* نزول 27 پله ای ایران طی دولت دوازدهم

بر این اساس، ایران در سال 2020 (1399) در جایگاه 72 در میان کشورهای مورد بررسی را به خود اختصاص داده است که نسبت به گزارش سال گذشته 6 پله صعود داشته است. البته میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی در سال 2020 در بسیاری از کشورها به علت شیوع کرونا به شدت کاهش یافته است.

هر چند رتبه ایران در سال بهتر شده است اما کشور در سال های پیش از آن با کاهش جایگاه های شدیدی مواجه شده بود.

ایران در سال 2019 با 23 پله نزول جایگاه 78 و در سال 2018 با 10 پله نزول جایگاه 55 را به خود اختصاص داده بود. جایگاه ایران در سال 2017 (1396) برابر با 45 بود.

* پیشی گرفتن دوباره کشورهای در حال توسعه از توسعه یافته‌ها در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی

درحالی که در سال 2019، کشورهای توسعه یافته 51.9 درصد کل سرمایه گذاری های مستقیم خارجی و کشورهای توسعه یافته تنها 44.4 درصد را به خود اختصاص داده بودند، این ارقام در سال 2020 کاملا برعکس شده است.

سهم کشورهای در حال توسعه از کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی انجام شده در جهان در سال 2020 نزدیک به 66.3 درصد برابر با 662 میلیارد و 562 میلیون دلار بوده است.

و کشورهای توسعه یافته 312 میلیارد و 170 میلیون دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جذب کردند که 31.2 درصد کل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در جهان است.

به نظر می رسد، آغاز شیوع کرونا در سال 2020 بر میزان جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی کشورهای توسعه یافته به شدت تاثیر گذاشته است.

کشورهای در حال توسعه در سال 2012 برای نخستین بار، از کشورهای توسعه یافته در جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی پیشی گرفتند و این وضعیت را در سال 2014 نیز حفظ کردند. این وضعیت بار دیگر در سال 2018 اتفاق افتاد.

اقتصادهای درحال گذار نیز حدود 2.4 درصد از کل سرمایه گذاری مستقیم خارجی جهان را در سال 2019 به خود اختصاص دادند.

* سه کشور نخست جهان در جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی

آمریکا با 156 میلیارد دلار، چین با 149 میلیارد دلار و هنگ‌کنگ با 119 میلیارد دلار به‌ترتیب در رتبه‌های اول تا سوم به لحاظ جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی قرار دارند.

بر اساس این گزارش، چین در گذشته میلادی 149 میلیارد و 342 میلون دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب کرده است که نسبت به سال 2019، بیش از 8 میلیارد دلار افزایش را نشان می دهد.

میزان جذب سرمایه‌گذاری خارجی در چین در سال 2019 نیز برابر با 141 هزار و 225 میلیون دلار بوده است.

* کاهش بیش از 40 درصدی جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در آمریکا

آمریکا در سال 2019 تقریبا 262 میلیارد دلار سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب کرده بود که این رقم در سال 2020 به کمی بیش از 156 میلیارد دلار کاهش یافته است. یعنی میزان جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در این کشور حدود 105 میلیار دلار (40.2 درصد) کمتر شده است.

* سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب‌شده برخی کشورها

میزان سرمایه گذاری مستقیم خارجی جذب‌شده توسط برخی کشورهای دیگر عبارت است از: فرانسه حدود 18 میلیارد دلار، آلمان 35.6 میلیارد دلار،‌ ژاپن 10.2 میلیارد دلار و انگلیس 19.7 میلیارد دلار. تمامی این ارقام نسبت به سال پیش از آن کاهش داشته است.

فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی

MAHDAVI R, Jahangard E, khataei M. The Impact of Foreign Direct Investment on Economic Growth: The Role of Financial Market Development in Host Countries by Panel Data Method. JEMR. 2010; 1 (2) :21-40
URL: http://jemr.khu.ac.ir/article-1-37-fa.html

مهدوی روح الله، جهانگرد اسفندیار، ختائی محمود. تاثیرتوسعه بازار مالی در تاثیر گذاری سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی کشورهای میزبان با استفاده از روش داده های تابلویی . تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی. 1389; 1 (2) :40-21

سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی یکی از متغیرهای اقتصادی است که می تواند با مزیت‌هایش بر رشد اقتصادی تأثیر مثبت بگذارد؛ ولی، براساس بعضی از تحقیقات، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی در بعضی از کشورها تأثیری مثبت ندارد. این تحقیقات دلیل این عدم تأثیرگذاری مثبت را وضعیت داخلی کشور میزبان می‌دانند. یکی از شروط لازم برای تأثیرگذاری مثبت سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی وجود بازار مالی توسعه‌یافته است. براین‌اساس، در این تحقیق قصد داریم تا تأثیر بازار مالی را در تأثیرگذاری سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی بررسی کنیم. برای بررسی این موضوع از داده های تلفیقی 57 کشور در دوره‌ی 2005-1990 و تکنیک اقتصاد سنجی پانل دیتا استفاده کرده‌ایم. نتایج نشان می‌دهد که در کشورهای توسعه یافته به لحاظ بازار مالی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی مثبت و معنی‌دار و در کشورهای کم‌تر توسعه یافته به لحاظ بازار مالی تأثیر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی معنی‌دار نیست.

نوع مطالعه: بنیادی | موضوع مقاله: رشد و توسعه و سیاست های کلان
دریافت: 1389/3/12 | پذیرش: 1390/4/27 | انتشار: 1389/12/24

چین رتبه اول سرمایه گذاری مستقیم خارجی سال ۲۰۲۰ را کسب کرد

تهران- ایرنا- گزارش ها حاکی است سرمایه گذاری مستقیم برون مرزی چین در سال ۲۰۲۰ میلادی، با رشد سالانه ۱۲.۳ درصدی معادل ۱۵۳.۷ میلیارد دلار برآورد شده است به این ترتیب چین رتبه نخست جهان را کسب کرده است.

به گزارش ایرنا از «سی جی تی ان»، در گزارشی که به صورت مشترک توسط وزارت بازرگانی چین و اداره ملی آمار و اداره تبادلات خارجی این کشور منتشر شد آمده است که نفوذ چین در سرمایه گذاری مستقیم خارجی در جهان در سال ۲۰۲۰ میلادی روندی رو به رشد داشته و جریان سرمایه گذاری مستقیم برون مرزی چین در سال گذشته میلادی، ۲۰.۲ درصد از کل سرمایه گذاری مستفیم برون مرزی جهان را به خود اختصاص داده است.

بر این اساس، سهام سرمایه گذاری مستقیم خارجی چین تا پایان سال ۲۰۲۰ میلادی، ۲.۵۸ تریلیون دلار برآورد شده است.

سرمایه گذاری های چین در سال گذشته ۴۵ هزار شرکت خارجی در ۱۸۹ کشور و منطقه را تامین مالی کرده و بیش از ۸۰ درصد از کشورها و مناطق جهان را پوشش داده است؛ سرمایه گذاری چین در کشورهای واقع در امتداد کمربند و جاده نیز در سال ۲۰۲۰ روندی پایدار داشته و حجم کلی آن رشدی ۲۰.۶ درصدی را بر مبنای سالانه تجربه کرده و ارزش آن معادل ۲۲.۵۴ میلیارد دلار برآورد شده است.

بیش از ۷۰ درصد از سرمایه گذاری مستقیم خارجی چین در سال ۲۰۲۰ در خدمات بخش های تجاری، تولید، عمده فروشی و خرده فروشی و همچنین بخش های مالی تزریق شده که سرمایه گذاری ثبت شده کلی بیش از ۱۰ میلیارد دلاری از سوی چین را بدنبال داشته است.

شرکت های خارجی تاسیس سرمایه گذاری مستقیم شده با بودجه چین در سال ۲۰۲۰ میلادی اقدام به استخدام ۲.۱۸ میلیون کارمند محلی کردند که این تعداد کارمند، معادل ۶۰.۶ درصد از تعداد کل کارمندهای استخدام شده در این شرکت ها بوده است.

مسئولان چین با این پیش بینی که شرایط جهان در سال ۲۰۲۱ میلادی همچنان وخیم و پیچیده باقی خواهد ماند، اعلام کرده اند که توسعه شرکت های خارجی را تسهیل می کنند و به ارتقاء اقدامات مربوط به کنترل و پیشگیری از پاندمی کرونا می پردازند و همکاری های با کیفیت بالا تحت ابتکار کمربند و جاده را تعمیق خواهند کرد.