بازارهای مالی بین‌المللی
بازارهای مالی با سرعت فزاینده‌ای رو به جهانی‌شدن می‌روند و به همین دلیل امروزه بررسی بازارهای مالی بین‌المللی اهمیت بالایی پیداکرده است.
ما در زندگی روزمره همواره در ارتباطی تنگاتنگ با کالاهای قابل مبادله بین‌المللی هستیم. به‌طور مثال پیراهنی ساخت ترکیه به تن داریم و با خودرویی ساخت ژاپن تردد می‌کنیم؛ اما شاید در زندگی روزانه، مبادلات بین‌المللی داراییهای مالی کمتر قابل‌لمس باشد، درحالی‌که ارزش معاملاتی (دلاری) بسیار بیشتری نسبت به کالاهای قابل مبادله دارد. این مبادلات در بازارهای مالی بین‌المللی صورت می‌گیرند.
بازار مالی بین‌المللی، بازار جهانی انواع بازار مالی است که در آن خریداران و فروشندگان داراییهای مالی مانند سهام، اوراق قرضه، ارز، کالاها و ابزار مشتقه را سراسر مرزهای ملی مبادله میکنند.
مبادلات بین‌المللی در داراییهای مالی بسیار راحت و مطمئن است و مهمترین ویژگی این بازارها تحرک بالای سرمایه در آنها است.
انواع بازارهای مالی بین‌المللی
بازار مالی بین‌المللی انتقال وجوه در سطح جهان را تسهیل می‌کند. وجوه ممکن است برای دوره‌هایی با سررسید مختلف مانند کوتاه‌مدت، میان‌مدت یا بلندمدت منتقل شود. بازارهای مالی بین‌المللی به 5 دسته تقسیم میشوند؛
- بازار ارز
- بازار اوراق قرضه بین‌المللی
- بازار سهام بین‌المللی انواع بازار مالی
- بازار بین‌المللی پول
- بازار اعتبار بین‌المللی
بازار ارز خارجی (Foreign Exchange Market)
بازار ارز خارجی، بازاری برای خریدوفروش ارزهای خارجی است. این بازار بخش مهمی از بازارهای بین‌المللی است و بزرگ‌ترین بازار مالی دنیا محسوب می‌شود. استقراض یا سرمایه‌گذاری در سطح بین‌المللی، نیاز به استفاده از بازار ارز برای تبدیل ارز دارد. بازار ارز درواقع وظیفه تسهیل تجارت و معاملات بین‌المللی را بر عهده دارد. درواقع دلیل به وجود آمدن این بازار تسهیل تعدیلات تراز پرداخت‌هاست.(بنا به تعریف اینوستوپدیا، تراز پرداخت‌ها یا BOP عبارت است از کلیه معاملات انجام‌شده بین نهادهای یک انواع بازار مالی کشور و سایر نقاط جهان طی یک بازه زمانی معین.)
نظام اصلی مبادله ارزها از نظام استاندارد طلا ابتدا به‌نظام نرخ ارز ثابت و سپس به‌نظام نرخ ارز شناور تغییریافته است. بازیگران اصلی این بازار بانک‌های تجاری اصلی، دلالان و بانک‌های مرکزی هر کشور هستند. نکته اصلی که بازیگران این بازار باید به آن توجه کنند نرخ ارز انتظاری است.
بازار اوراق قرضه بین‌المللی
بازار اوراق قرضه بین‌المللی بخشی از بازار مالی بین‌المللی است که اوراق بین‌المللی در آن آورده و فروخته می‌شود. شرکت‌ها ممکن است از طریق انتشار اوراق بین‌المللی وجوه انواع بازار مالی بلندمدت را به ارزهای خارجی جمع کنند. اوراق قرضه خارجی و اوراق قرضه یورو دو نوع اوراق بین‌المللی هستند. بازار اوراق قرضه بین‌المللی نیز عمدتاً این اجزا را شامل می‌شود:
- اوراق قرضه غیرقابل‌تبدیل
- اوراق قرضه قابل‌تبدیل
- اوراق قرضه جهانی
- اوراق قرضه قابل بازخرید
به‌طورکلی دو نوع اوراق قرضه بین‌المللی وجود دارد:
اوراق قرضه‌ای که به واحد پول کشوری که در آن قرارگرفته است تعریف می‌شود اما توسط وام‌گیرندگان خارجی در کشور منتشر می‌شود، اوراق قرضه موازی اوراق قرضه خارجی نامیده می‌شود.
اوراق قرضه‌ای که در کشورهایی به‌غیراز کشوری که مبلغ ارزی اوراق به واحد پول آن تعیین می‌شود، به فروش می‌رسد، یوروباند (اوراق قرضه اروپایی) خوانده می‌شود. معمولاً، آنها در وجه حامل منتشر میشوند، پرداخت‌های سالانه داشته و شرط بازخرید نیز دارند. برخی نیز شروط قابلیت تبدیل دارند یا از مقررات نرخ متغیر پیروی میکنند.
70 تا 75 درصد اوراق یورو به دلار آمریکا تعیین میشوند.
- اوراق قرضه یورو توسط یک سندیکای چند ملیتی بانک‌های سرمایه‌گذاری ضبط می‌شود و هم‌زمان در بسیاری از کشورها قرار می‌گیرد.
- در بازار ثانویه، بازیگران بازار اغلب همان کارگزارانی هستند که گواهی اولیه را می‌فروشند.
بازار جهانی سهام
این بازار به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا سرمایه بیشتری نسبت به یک بازار داخلی جمع کنند تا سهام خود را در تعدادی از کشورهای مختلف به‌طور هم‌زمان نگهداری کنند. این بازارها عمدتاً بلندمدت هستند.
بازارهای سهام بین‌المللی بستر مهمی برای تأمین مالی جهانی است. آنها نه‌تنها مشارکت طیف گسترده‌ای از شرکت‌کنندگان را تضمین میکنند بلکه می‌توانند اقتصادهای جهانی را به سمت رونق سوق دهند.
برای درک اهمیت بازارهای بین‌المللی سهام، ارزیابی بازار و گردش مالی ابزار مهمی است.
این بازار به شرکت‌ها این امکان را می‌دهند که تنوع سهامدارانشان انواع بازار مالی را افزایش دهند و همچنین درآمدهای ارزی کسب کنند. علاوه بر این، ارائه سهام شرکت‌ها در بازار بین‌المللی سهام منجر به شناخته‌تر شدن شرکت می‌شود. مزیت دیگر بازار بین‌المللی سهام این است که هزینه مبادله را کاهش می‌دهند.
ادغام بیشتر جهانی بازارهای سرمایه به دلایل مختلف رخ می‌دهد:
- اولاً، سرمایه‌گذاران اثرات خوب تجارت بین‌المللی را درک کردند.
- دوما، بازارهای برجسته سرمایه با حذف کمیسیون‌های ثابت معاملات ارزان‌تر شدند.
- سوما، اینترنت و فناوری اطلاعات و ارتباطات تجارت کارآمد و منصفانه را در سهام بین‌المللی تسهیل میکنند.
- چهارما، ابرشرکت‌های چندمیلیتی (MNCها) مزایای منابع سرمایه جدید را در سطح بین‌المللی درک کرده‌اند.
بازار بین‌المللی پول
بازار بین‌المللی پول بازاری است که معاملات ارزی بین‌المللی بین بسیاری از بانک‌های مرکزی کشورها انجام می‌شود. معاملات عمدتاً با استفاده از طلا یا دلار آمریکا به‌عنوان پایه انجام می‌شود. عملیات اساسی بازار بین‌المللی پول شامل پول وام گرفته‌شده یا وام گرفته‌شده توسط دولت‌ها یا مؤسسات بزرگ مالی است. مهمترین مسئولیت بازار پول بین‌المللی تجارت ارز بین کشورهاست.
درواقع مؤسسات مالی در این بازار با پذیرش سپرده و ارائه وام به انواع ارز به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خدمات‌رسانی میکنند. • بانک‌های چندملیتی سعی میکنند نیازهای کوتاه‌مدت (کمتر از یک سال) مشتریان خود را تأمین کنند، یعنی قبول سپرده‌های MNC و وام (به‌عنوان‌مثال سرمایه در گردش) به ارزهای مختلف.
بازار جهانی بدهی
یکی از مؤلفه‌های بازار مالی جهانی بازار جهانی بدهی (بازار سرمایه وام) است. بازار انواع بازار مالی جهانی بدهی یک حوزه خاص از روابط بازار است، مربوط به گردش بدهی‌های بدهی و تضمین اعتبار طلبکار برای جمع‌آوری بدهی از یک بدهکار.
بازار جهانی بدهی به دو بازار طبقه‌بندی می‌شود: بازار بین‌المللی اعتبار (بازار بدهی‌های وام بانکی) و بازار بین‌المللی اوراق بهادار بدهی که در آن ابزارهای مالی، تأیید روابط بدهی بین طلبکار و وام‌گیرنده اوراق قرضه، اسکناس و تجاری را شامل می‌شود. ویژگی اصلی چنین تقسیم‌بندی، امکان یا عدم امکان خریدوفروش آزاد تعهدات مالی یا ابزارهای مالی است. (معاملات با مبادله هزینه امروز برای آینده به‌عنوان اوراق بهادار طراحی شده است که میتواند هدف خریدوفروش آزاد باشد و به‌نوبه خود، معاملات اعتباری، یعنی تعهد وام‌گیرنده قبل از طلبکار، هدف خریدوفروش آزاد نیست). هر یک از بازارها یورومارکت را به عنوان بخشی از بازار بین‌المللی بدهی دربرمی‌گیرد.
چرا افراد از بازارهای مالی بین‌المللی استفاده میکنند؟
استفاده از شرایط اقتصادی مطلوب: هنگامی که انتظار دارند ارزهای خارجی در مقابل ارزی که در دست دارند افزایش ارزش خواهد داشت و به حصول سود از تنوع بین‌المللی فکر میکنند.
اعتباردهندگان به دلایل زیر اعتبار بازارهای خارجی را تأمین میکنند:
در نرخ بهره خارجی بالاتر سرمایه‌گذاری کنند. هنگامی که انتظار دارند ارزهای خارجی در مقابل پول خود افزایش ارزش خواهد داشت و به حصول سود از تنوع بین‌المللی فکر میکنند.
وام‌گیرندگان اقدام به استقراض در بازارهای خارجی میکنند زمانی که: در نرخ بهره خارجی پایین‌تر سرمایه‌گذاری کنند و انتظار دارند ارزهای خارجی در مقابل پول خود کاهش ارزش خواهد داشت.
جمع‌بندی
به‌طور خلاصه میتوان گفت که بازارهای مالی بین‌المللی به دلیل کمک به تسهیل مبادلات و با تسهیل تأمین مالی به وجود می‌آیند. در دنیای امروز نیاز به حضور بیش‌ازپیش این بازارها احساس می‌شود.
به‌طورکلی بازارهای مالی بین‌المللی را میتوان به سه دسته کلی: بازار ارز خارجی، بازار بین‌المللی سرمایه و بازار بین‌المللی پول تقسیم کرد.
بازار بین‌المللی پول محلی برای ابزار کوتاه‌مدت مبادله می‌شود و در بازار بین‌المللی، سرمایه ابزار بلندمدت مبادله می‌شود.
دو عاملی که بر تصمیم‌گیری‌های مشارکت‌کنندگان در بازارهای مالی اثر می‌گذارد عبارت‌اند از: نرخ ارز انتظاری و نرخ بهره.
مهمترین ویژگی بازارهای مالی بین‌المللی تحرک بالای سرمایه است. از سویی دیگر عمق این بازار زیاد است که به معنای حضور مشارکت‌کنندگان بسیار در این بازارهاست. در بازارهای مالی بین‌المللی ابزارهای مختلفی برای پوشش ریسک وجود دارد که استفاده از هریک از آنها نیازمند فراگیری دانش تخصصی می‌باشد.
انواع بازارهای مالی و کارکرد آنها
زهره صفری کارشناس بازار سرمایه بازارهای مالی بازارهایی هستند که در آنها داراییهای مالی مبادله میشوند. داراییهای مالی دارایی‌هایی مانند سهام و اوراق قرضه هستند که ارزش آنها به ارزش تولیدات و خدمات ارائه شده توسط شرکتهای منتشر‌کننده آنها وابسته است.
بازار مالی (Financial market) مهمترین جزو نظام مالی است. بازارهای مالی ساختارهایی است که منابع مالی از طریق آنها به گردش درمی‌‌آیند. با تقسیم کل سیستم اقتصاد یک کشور به دو بخش واقعی و مالی، بخش مالی را میتوان به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از نظام اقتصادی تعریف کرد که در آن وجوه، اعتبارات و سرمایه در چارچوب قوانین و مقررات مشخص از طرف پس‌انداز‌کنندگان و صاحبان پول و سرمایه به طرف متقاضیان، جریان می‌‌یابد.
تفاوت داراییهای مالی با داراییهای واقعی در این انواع بازار مالی است که داراییهای واقعی ماهیت فیزیکی دارند مانند اتومبیل، املاک و مستغلات و وسایل منزل اما داراییهای مالی این گونه نیستند و اساسا برخی از آنها ماهیت فیزیکی خارجی نیز ندارند و در نهایت در قالب یک اوراق بهادار خلاصه میشوند.
در دنیا مدل‌های مختلفی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد؛ خرید داراییهای فیزیکی نظیر طلا، سکه، ارز و. یکی از راههای سرمایه‌گذاری است. مسیر دیگر اما میتواند خرید داراییهای مالی باشد. مزیت خرید داراییهای مالی نسبت به خرید داراییهای واقعی از دیدگاه اقتصادی این است که اولا دارایی واقعی کالای مصرفی است نه وسیله پس‌انداز و سرمایه‌گذاری. دوم اینکه خرید داراییهای واقعی و بلااستفاده نگه داشتن آنها به امید گرانتر شدن در آینده به معنای بلااستفاده نگه‌داشتن منابع کشور است و ارزش افزوده ای ایجاد نمی‌کند، مگر آنکه از آن استفاده شود. مثل اینکه شخصی اتومبیل یا خانه‌ای بخرد و آن را اجاره دهد. چند نوع از دارایی های مالی عبارتند از: سپرده‌های سرمایه‌گذاری در بانکها، طرح‌های بازنشستگی که توسط صندوق‌‌های بازنشستگی ارائه می‌شود، انواع بیمه‌نامه‌های شرکتهای بیمه و در نهایت اوراق بهادار قابل دادوستد در بورس اوراق بهادار که توسط کارگزاران خرید و فروش می‌شود.
انواع بازارهای مالی
ممکن است تصور کنید که بازار مالی نیز همانند بازارهای خریدوفروش کالا نیازمند حضور فیزیکی افراد جهت معامله است؛ اما بازارهای مالی تعریف جداگانه‌ای دارند. در این بازارها افراد داراییهای مالی خود را مبادله میکنند. این دارایی‌ها شامل طلا، وجه نقد، اوراق بهادار و اوراق قرضه و‌غیره می‌شود.
این نوع از تبادلات موجب شکل‌گیری ارتباط بین افراد فقیر و سرمایه‌دار خواهدشد. به بیان دیگر بازارهای مالی موجب انتقال سرمایه‌های راکد به بخش‌های صنعتی و تولیدی میشوند که به آن احتیاج دارند. این بازارها تنها به بورس اوراق بهادار محدود نیستند و انواع مختلفی دارند. بنابراین در این نوشته با انواع بازارهای مالی آشنا می‌شوید.
انواع بازارهای مالی
تقسیم‌بندی انواع بازارهای مالی براساس عوامل خاصی انجام می‌شود. بین انواع مختلف آن، مواردی همچون بازار بدهی، بازار سهام، بازار پول، بازار سرمایه و غیره از اصلی‌ترین انواع بازار سرمایه‌گذاری هستند. به‌همین جهت در ادامه هر یک را بیشتر بررسی می‌کنیم.
بازار پول
بازار پول در ابتدا با هدف کاهش نقدینگی اضافی در دست اشخاص به‌وجود آمد. این کاهش نقدینگی توسط بانکها و با هدف کاهش هجوم افراد به بازار کالا ایجاد شد. تا زمانی که افراد بابت نقدینگی موجود در حساب خود سود دریافت می‌کردند و منابع مالی آنها امکان اعطای تسهیلات به بخش‌های تولیدی را فراهم می‌کرد؛ این بازار موجب کاهش تورم در بازار کالا و خدمات شده‌بود. با شروع بحران اقتصادی مردم نقدینگی خود را از بانکها خارج کردند و بازار پول دچار ضعف شد.
هرگونه ابزار یا دارایی که قابلیت نقدینگی بالایی را داشته‌باشد و جایگزین پول بشود؛ در این بازار قابل دادوستد است. البته سررسید این منابع باید کمتر از یک سال باشد. این منابع شامل اوراق بهادار با سررسید سه ماه تا یک سال، انواع حواله و سپرده است. نکته مهم در رابطه با نرخ بهره در بازار پول این است که هر اندازه مدت نگهداری از آن بیشتر شود؛ نرخ بهره نیز افزایش پیدا می‌کند.
بازار سرمایه
پس از ضعف بازار پول، بازار سرمایه جهت ایجاد تعادل و کنترل تورم به‌کار گرفته شد. به این ترتیب، افراد سرمایه مازاد خود را به‌جای نگهداری در سپرده‌های بانکی، در بازار بورس سرمایه‌گذاری کردند. در بازار سرمایه، اوراق بهاداری که سررسید آنها بیش از یک سال است؛ دادوستد میشوند. این بازار خود به دو بخش اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود.
در بازار اولیه سرمایه تشکیل می‌شود و یکی از انواع بازارهای مالی است که اوراق بهادار نخستین بار در آن مبادله میشوند. بازار ثانویه این امکان را برای اوراق بهاداری که یک بار معامله شده‌اند؛ فراهم می‌کند که مجدداً خریدوفروش شوند. باید بدانید که بازار بورس نوعی بازار ثانویه است. قیمت اوراق بهاداری همچون سهام در بازار ثانویه، براساس عملکرد شرکت تعیین می‌شود و افزایش بهای آن از سیاست‌های مدیریتی شرکت تاثیر می‌گیرد.
جهت انجام معاملات بورس از بازار مذاکره و کارگزاری استفاده می‌شود. در بازار مذاکره خریدار و فروشنده به‌طور مستقیم با یکدیگر معامله میکنند. در‌صورتی که تعداد طرفین معامله به شمار شخصی نرسد؛ افراد از یک کارگزار استفاده میکنند. این شخص در مقابل دریافت کمیسیون، خریدار یا فروشنده مناسب را پیدا می‌کند.
تفاوت بازار پول و بازار سرمایه
از مواردی که به آن اشاره شد؛ ابزارهای مالی متفاوت در بازار پول و بازار سرمایه و مدت زمان سرمایه‌گذاری در این دو نوع از بازارهای مالی بود. یک نکته مهم در رابطه با تفاوت بین این دو این است که در بازار پول، سرمایه‌گذار قادر است که هرزمان که مایل باشد؛ منابع مالی خود را از آن خارج کند. به‌طوری که این مسئله سیستم مالی کشور را دچار اختلال می‌کند اما در بازار سرمایه، منابع مالی بدون جایگزین از بازار حذف نخواهندشد.
به‌همین جهت، دولت نیز این امکان را خواهد‌داشت که نقدینگی را مهار کند. این نکته در بازارهای دیگر قابل‌اجرا نیست. شاید همین مسئله باعث می‌شود که دولت‌ها از این نوع بازار پشتیبانی کنند.
بازار بدهی
در این نوع از انواع بازارهای مالی، شرایط با دیگر بازارها بسیار متفاوت است. زیرا اوراق بدهی همانند اوراق قرضه دولتی دادوستد می‌شود.
بازار سهام
در بازار سهام سرمایه‌گذاری شکل به‌خصوصی دارد. به‌طوری که این امر با استفاده از خریدوفروش سهام در این نوع از بازار انجام می‌شود. اما امروزه بسیاری از افراد در این بازار فعالیت دارند.
بازار جهانی
این مورد از انواع بازارهای مالی، گردش مالی فراوانی دارد و سرمایه‌گذاری در آن در ابعاد کلان انجام می‌شود. در این بازارها مواردی همچون طلا و نقره و فلزات گران‌بها، سهام شرکتهای بزرگی همچون مایکروسافت، آمازون و‌غیره، ارز و محصولات پتروشیمی مبادله می‌شود.
نقش نرم‌افزارهای مدیریت مالی بر رصد انواع بازارهای مالی
در دنیای امروز نزدیک‌ترین و در دسترس‌ترین وسیله برای اشخاص تلفن همراه است. بنابراین با کمک انواع اپلیکیشن‌های تلفن همراه، امکان انجام امور روزمره وجود دارد. به‌همین جهت اپلیکیشن مدیریت مالی شخصی فانوس یک بستر مناسب جهت کنترل و رصد منابع مختلف در انواع بازارهای مالی است.
با کمک این برنامه، مشاهده ارزش به‌روز دارایی‌هایی همچون دلار، طلا، سهام و‌غیره امکان‌پذیر است. کلیه گزارش‌های مالی شخص را در خود ثبت خواهدکرد.
نتیجه‌گیری
در این مقاله گفته‌شد که انواع بازارهای مالی با هدف جلب سرمایه مازاد افراد مختلف پدید آمده‌اند که جهت فعالیت انواع بازار مالی در آنها به حضور فیزیکی افراد نیازی نیست. از جمله بازارهای مهم مالی باید به بازار پول، بازار سرمایه، بازار سهام، بازار بدهی و بازار جهانی اشاره کرد که در رابطه با هر یک از آنها توضیح داده‌شد.
بازار بورس که این روزها بحث سرمایه‌گذاری در آن بسیار داغ است؛ نوعی بازار سرمایه ثانویه به‌شمار می‌رود که در آن شرکتهای مختلف سهام خود را به‌فروش می‌رسانند. به‌طوری که این دادوستد به‌صورت مذاکره‌ای یا توسط کارگزار انجام خواهدشد. همچنین گفته‌شد که برخی نرم‌افزارها وجود دارند که امکان مدیریت مالی و حسابداری شخصی را برای افراد فراهم میکنند. این بسترها راه‌حل مناسبی جهت رصد انواع بازارهای مالی نیز هستند.
انواع بازارهای مالی و کارکرد آنها
بازارهای مالی بازارهایی هستند که در آنها دارایی¬های مالی مبادله می شوند. دارایی¬های مالی دارایی¬ هایی همانند سهام و اوراق قرضه هستند که ارزش آنها به ارزش تولیدات و خدمات ارائه شده توسط شرکت¬های منتشر کننده آنها وابسته است.
در هفته های گذشته در خصوص تعاریف بورس و بازار سرمایه، تاریخچه بورس در دنیا و در کشور (در دو برهه قبل و بعد از انقلاب) مباحثی عنوان شد. اکنون در این هفته به بازار مالی پرداخته می شود.
به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه(سنا)، بازار مالی Financial market ) ) مهم ترین جزء نظام مالی است. بازارهای مالی ساختارهایی است که منابع مالی از طریق آنها به گردش در می آیند. با تقسیم کل سیستم اقتصاد انواع بازار مالی یک کشور به دو بخش واقعی و مالی، بخش مالی را میتوان به عنوان زیرمجموعه ای از نظام اقتصادی تعریف کرد که در آن وجوه، اعتبارات و سرمایه در چارچوب قوانین و مقررات مشخص از طرف پس‌انداز کنندگان و صاحبان پول و سرمایه به طرف متقاضیان، جریان می یابد .
همچنین بازارهای مالی بازارهایی هستند که در آنها دارایی های مالی مبادله می شوند. دارایی های مالی دارایی هایی همانند سهام و اوراق قرضه هستند که ارزش آنها به ارزش تولیدات و خدمات ارائه شده توسط شرکتهای منتشر کننده آنها وابسته است. تفاوت دارایی های مالی با دارایی های واقعی در این است که دارایی های واقعی ماهیت فیزیکی دارند مانند اتومبیل، املاک و مستغلات، و وسایل منزل اما دارایی های مالی این گونه نیستند و اساسا برخی از آن ها ماهیت فیزیکی خارجی نیز ندارند و در نهایت در قالب یک اوراق بهادار خلاصه می شوند.
در دنیا مدل های مختلفی برای سرمایه گذاری وجود دارد. خرید دارایی های فیزیکی نظیر طلا، سکه، ارز و . یکی از راههای سرمایه گذاری است. مسیر دیگر اما می تواند خرید دارایی های مالی باشد. مزیت خرید دارایی های مالی نسبت به خرید دارایی های واقعی از دیدگاه اقتصادی این است که اولا دارایی واقعی کالای مصرفی است نه وسیله پس انداز و سرمایه گذاری. دوم اینکه خرید دارایی های واقعی و بلااستفاده نگه داشتن آنها به امید گرانتر شدن در آینده به معنای بلااستفاده نگه داشتن منابع کشور است و ارزش افزوده ای ایجاد نمی کند. مگر آنگه از آن استفاده شود. مثل اینکه شخصی اتومبیل و یا خانه ای بخرد و آن را اجاره دهد. چند نوع از دارایی های مالی عبارتند از: سپرده های سرمایه گذاری در بانکها، طرح های بازنشستگی که توسط صندوق های بازنشستگی ارایه می شود، انواع بیمه نامه های شرکت های بیمه و در نهایت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار که توسط کارگزاران خرید و فروش می شود .
طبقه بندی بازارهای مالی بر اساس نوع دارایی
میتوان بازار اوراق بهادار را به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی کرد:
بازار سهام : (stock market) یک بازار سازماندهی شده است که با هدف خرید و فروش سهام شکل گرفته شده است. یک نمونه این بازار می تواند بازارهای بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران باشد.
بازار اوراق بدهی :( Debt market ) بازاری است که در آن ابزارهای با درآمد ثابت(اوراق قرضه) داد و ستد می شوند . یک نمونه این بازار می تواند اوراق خزانه اسلامی منتشر شده در فرابورس ایران باشد.
بازار ابزارهای مشتقه ( Derivative Market ) : معاملات در این بازار نسبت به بازار نقدی سرعت و قدرت نقدشوندگی بیش تری دارد و هزینه کم تری در بازار ایجاد می کند بازاری است برای معاملات ابزارهایی مبتنی بر دارایی های مالی یا فیزیکی که از آن جمله می توان به اختیار معامله و قرارداد آتی اشاره کرد . یک نمونه این بازار میتواند قراردادهای آتی سکه طلای بورس کالای ایران باشد.
طبقه بندی بازارهای مالی بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
بازار دست اول (اولیه) ( primary market )
شرکت ها، مؤسسات و بنگاه های اقتصادی برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند که اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود، به دست می آورند. واگذاری اوراق بهادار و تأمین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام می‌شود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر می شوند. بر این اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است . در بازار اولیه شرکت های تامین سرمایه، مهمترین نقش را ایفا می کنند. از نقش آن ها می توان به پذیره نویسی و تعهد پذیره نویسی اشاره کرد. اگر پذیره نویسی، مبلغ سرمایه بالایی بخواهد، گاهی شرکت های تامین سرمایه باهم سندیکا تشکیل می دهند. یک نمونه از این بازار می تواند پذیره نویسی سهام یک شرکت سهامی عام باشد.
بازار دست دوم (ثانویه) ( Secondary market )
پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به منظور آن که این اوراق بتوانند مورد داد و ستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته می شود. در این بازار، اوراق قابلیت داد و ستد پیدا می کنند. وجود بازار دست دوم، صرفاً به این دلیل است که قابلیت نقدشوندگی اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزایش دهد، ضمن این که شرایطی فراهم می آورد که انواع بازار مالی قرض دهندگان و قرض گیرندگان در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایه گذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام کنند . مهمترین نقش را در بازارهای ثانویه شرکتهای کارگزاری بازی می کنند.
بورس ها نمونه ای از بازار ثانویه هستند. در کل هر بازاری که معاملات دست دوم بیشتر و مستمری داشته باشد نشان دهنده قدرت آن بازار است.
طبقه بندی بازارهای مالی بر اساس سررسید تعهدات مالی
الف ) بازار پول ( Money market )
بازار پول بازار کم ریسکی است که قابلیت نقد شوندگی بالا دارد و به عنوان یک ابزار مالی کوتاه مدت میتوان از آن نام برد . بانک ها ، اوراق تجاری ( پرداخت سود در فواصل زمانی مشخص معمولا کمتر از یک سال ) و گواهی های سپرده ( که توسط بانک ها انواع بازار مالی انجام می شود و کم ریسک ترین ابزار مالی بازار پول است ) ، موسسات مالی اعتباری ، کارگزاران و سرمایه گذاران همه جزو فعالان بازار پول هستند که برای تامین نقدینگی و گردش سرمایه به وجود آمده اند.
ب ) بازار سرمایه ( Capital market )
بازار سرمایه پر ریسک تر است و سرمایه داران با اهداف مالی بلند مدت در آن اقدام به سرمایه گذاری می کنند. شرکت ها و سازمان های بسیاری وجود دارند که برای تامین منابع مالی خود با مشکل مواجه می شوند اما می توانند از طریق شرکت های سرمایه گذاری، انتشار اوراق قرضه و سهام های عادی و ممتاز ، وام های بانکی و استفاده از تسهیلات بانک ها کمبود سرمایه شان را جبران کنند . بازار سرمایه نسبت به بازار پولی از تنوع و گستردگی بیشتری برخوردار است.
مهمترین کارکرد بازارهای مالی شامل بازارهای پول، سرمایه و بیمه در اقتصاد ملی، تجهیز منابع پس اندازی و هدایت آن به سوی فعالیتهای مولد اقتصادی است، ضمن آنکه تعیین قیمت وجوه و سرمایه، انتشار و تحلیل اطلاعات و توزیع ریسک اقتصادی نیز اغلب در شمار کارکردهای این بازارهاست .
معرفی بازارهای مالی و انواع آن
بازارهای مالی به طور گسترده ای به هر بازاری که تجارت اوراق بهادار در آن رخ دهد، گفته می‌شود، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات و غیره اشاره دارند. بازارهای مالی برای عملکرد روان اقتصاد سرمایه داری بسیار حیاتی است.
درک بازارهای مالی
بازارهای مالی با تخصیص منابع و ایجاد نقدینگی برای مشاغل و کارآفرینان نقشی اساسی در تسهیل عملکرد روان اقتصاد سرمایه داری دارند. بازارها تجارت و خرید منابع مالی خود را برای خریداران و فروشندگان آسان میکنند. بازارهای مالی محصولات اوراق بهادار را ایجاد میکنند که بازدهی را برای کسانی که بودجه مازاد دارند (سرمایه گذاران/وام دهندگان) فراهم می‌کند و این وجوه را در دسترس کسانی قرار می‌دهد که به پول اضافی نیاز دارند (وام گیرندگان).
بازار سهام فقط یک نوع بازار مالی است. بازارهای مالی با خرید و فروش انواع مختلفی از ادوات مالی از جمله سهام، اوراق قرضه، ارز و مشتقات حاصل میشوند. بازارهای مالی تا حد زیادی به شفافیت اطلاعاتی اعتماد میکنند تا مطمئن شوند که بازارها قیمت های کارآمد و منD8سبی را تعیین میکنند. قیمت های بازار اوراق بهادار به دلیل وجود نیروهای اقتصادی کلان مانند مالیات، نمی‌تواند نشان دهنده ارزش اصلی آنها باشد.
برخی از بازارهای مالی هستند با فعالیت کم و برخی دیگر مانند بورس اوراق بهادار نیویورک (NYSE) روزانه تریلیون دلار اوراق بهادار تجارت میکنند. بازار سهام یک بازار مالی است که سرمایه گذاران را قادر به خرید و فروش سهام شرکت های تجاری عمومی می‌کند. بازار سهام اصلی جایی است که در آن سهام جدید به نام عرضه اولیه (IPO) به فروش می‌رسد. هرگونه معامله پس از آن سهام در بازار ثانویه اتفاق می‌افتد، جایی که سرمایه گذاران اوراق بهاداری را که قبلاً مالک آنها بودند را خریداری میکنند و یا می‌فروشند.
مهم: قیمت اوراق بهادار مورد معامله در بازارهای مالی ممکن است لزوماً ارزش ذاتی واقعی آنها را نشان ندهد.
نکات کلیدی
- بازارهای مالی به طور گسترده ای به هر بازاری که تجارت اوراق بهادار در آن اتفاق می‌افتد اشاره دارند.
- انواع مختلفی از بازارهای مالی وجود دارد، از جمله بازارهای فارکس، پول، سهام و اوراق قرضه و غیره .
- بازارهای مالی با انواع و اقسام اوراق بهادار تجارت میکنند و برای عملکرد روان جامعه سرمایه داری بسیار مهم هستند.
انواع بازارهای مالی
بازارهای فرابورس
بازار فرابورس (OTC) یک بازار غیرمتمرکز است؛ به این معنی که مکان فیزیکی ندارد و تجارت به صورت الکترونیکی انجام می‌شود. و در آن شرکت کنندگان در بازار بدون واسطه مستقیماً اوراق بهادار را بین دو طرف معامله میکنند. یک بازار فرابورس، مبادله سهام قابل معامله عمومی را که در Nasdaq ،NYSE، یا بورس اوراق بهادار آمریکا فهرست نشده اند انجام می‌دهد. به طور کلی شرکت هایی که در بازارهای فرابورس تجارت میکنند از شرکت هایی که در بازارهای اصلی تجارت میکنند کوچک تر هستند، زیرا بازارهای فرابورس به مقررات کمتری نیاز دارند و هزینه استفاده آنها کمتر است.
بازارهای اوراق قرضه
اوراق قرضه اوراق بهاداری است که در آن سرمایه گذار برای مدت مشخصی با نرخ بهره از پیش تعیین شده، وام می‌گیرد. ممکن است شما اوراق قرضه انواع بازار مالی را توافقی بین وام دهنده و وام گیرنده بدانید که شامل جزئیات وام و پرداخت های آن است. اوراق قرضه توسط شرکت های بزرگ و همچنین توسط شهرداری ها، ایالت ها و دولت های مستقل برای تأمین اعتبار پروژه ها و عملیات صادر می‌شود. به عنوان مثال، بازار اوراق بهادار اوراق بهاداری مانند سفته و اسکناس چاپ شده توسط خزانه داری ایالات متحده را به فروش می‌رساند. بازار اوراق قرضه را بازار بدهی، اعتبار یا درآمد ثابت نیز می‌نامند.
بازارهای پول
به طور معمول بازارهای پول، با کالاهایی با سررسید کوتاه مدت با نقدینگی زیاد (کمتر از یک سال) تجارت میکنند و با درجه بالایی از ایمنی و بازده نسبتاً کم بهره می‌گیرند. در سطح عمده فروشی، بازارهای پول معاملات زیادی را بین نهادها و بازرگانان انجام می‌دهند. در سطح خرده فروشی، آنها شامل صندوق های سرمایه گذاری دوجانبه بازار پول هستند که توسط سرمایه گذاران منفرد خریداری شده و حساب های بازار پول که توسط مشتریان بانک افتتاح شده است. افراد همچنین ممکن است با خرید گواهی سپرده کوتاه مدت (سی دی)، سفته های شهرداری یا اسناد خزانه داری ایالات متحده و سایر مثال ها در بازارهای پول سرمایه گذاری کنند.
بازار مشتقات
مشتق قراردادی است بین دو یا چند طرف که ارزش آنها بر اساس دارایی مالی توافق شده (مانند اوراق بهادار) یا مجموعه دارایی ها (مانند یک شاخص) مشخص می‌شود. مشتقات، اوراق بهادار ثانویه ای هستند که ارزش آنها صرفاً از ارزش اوراق بهادار اصلی که با آنها مرتبط هستند، حاصل می‌شود. به خودی خود مشتق بی ارزش است. بازار مشتقات بجای معامله مستقیم سهام، در معاملات آتی و اختیارات و سایر محصولات مالی پیشرفته معامله میکنند که ارزش خود را از ادوات اساسی مانند اوراق قرضه، کالاها، ارزها، نرخ بهره، شاخص های بازار و سهام می‌گیرند.
بازار فارکس
بازار فارکس (ارزی) بازاری است که در آن شرکت کنندگان می‌توانند ارزهای خود را خریداری، فروش و مبادله کنند و همچنین در معاملات پر خطر نیز شرکت کنند. به همین ترتیب، بازار فارکس بیشترین نقدینگی را در بازار جهان دارد، زیرا پول نقد بیشترین نقدینگی را در سرمایه دارد. بازار ارزی بیش از ۵ تریلیون دلار معامله در روز انجام می‌دهد که بیش از مجموع بازارهای آتی و سهام است. مانند بازارهای فرابورس، بازار فارکس نیز غیرمتمرکز است و از یک شبکه جهانی رایانه و واسطه از سراسر جهان تشکیل شده است. بازار فارکس از بانک ها، شرکت های تجاری، بانک های مرکزی، شرکت های مدیریت سرمایه گذاری، صندوق های تامینی و کارگزاران و سرمایه گذاران خرده فروشی فارکس تشکیل شده است.
دیدگاه شما