در مقاله آموزش بورس به کلیات و معرفی بازار بورس پرداختیم.
بازار اولیه و ثانویه در سهام چیست؟
در مفهموم بازار اولیه و ثانویه ، بازار اولیه (primary market) بازاری است که در آن سهام یک شرکت یا واحد اقتصادی برای اولین بار در آن عرضه و منتشر میشود. عایدی حاصل از عرضه این سهام منبعی در تامین مالی آن شرکت یا موسسه خواهد بود. از آنجا که در بازار اولیه، سهام برای بار نخست به خریداران و متقاضیان عرضه میشود، فروشنده اوراق بهادار در حقیقت همان ناشر اوراق بهادار خواهد بود. ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﺷﺮﻛﺖ , ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺻﺎﺩﺭ ﺷﺪﻩ ﻭﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﻗﺮﺍﺭﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﺑﻪ ﺳﻬﺎﻡ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﺩ.
بازار ثانویه:
با اتمام عرضه اولیه یک سهم در بازار اولیه، برای ادامه معاملات آن سهم بازار دیگری وجود خواهد داشت به نام بازار ثانویه (secondary market) ؛ بنابراین بازار دست دوم (ثانویه) به منظور ایجاد امکان دادو ستد اوراق منتشره در بازار اولیه و افزایش قابلیت نقدشوندگی آن، تشکیل شده است. در این بازار است که طرفین معامله این امکان را پیدا میکنند که علاوه بر تجدید نظر در اوراق خریداری شده، با خرید و فروش دوباره یا چندباره، تعداد آن را افزایش و یا کاهش دهند و یا اوراق دیگری در سهم دیگری تهیه نمایند. ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭﺍﻥ ﻭ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﮔﺎﻥ ﺳﻬﺎﻡ ﻭ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻗﺮﺿﻪ ﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ .
ﺑﺮﺍﻱ ﻣﺜﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﻓﺮﺩﻱ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﺳﻬﻢ ﻳﺎ ﻭﺭﻗﻪ ﺍﻱ ﻗﺮﺿﻪ ﺍﻱ ﺭﺍﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻋﺮﺿﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭﻱ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻪ ﻓﺮﻭﺵ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﺮﻭﺩ.ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻭﻗﺘﻲ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ , ﺳﻬﻢ ﻳﺎ ﻭﺭﻗﻪ ﻗﺮﺿﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺘﻲ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭﻱ ﻛﻨﺪ, (ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻱ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺳﻬﺎﻡ ﺑﺎﺷﺪ) ﻧﺎﭼﺎﺭ ﻧﻴﺴﺖ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺳﻬﺎﻡ ﺟﺪﻳﺪ ﺁﻥ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ. دفعات انجام معامله در بازار ثانویه محدودیتی ندارد، این ویژگی بازار ثانویه است که موجب میشود تا نقدشوندگی ابزارهای مالی با جابجا شدن مالکیت آنها، قدرت بیشتری پیدا کند.
بازار ثانویه بر اساس اینکه چه نوع سهمی در چه محلی مبادله میشود، به چهار بازار تقسیم میگردد:
بازار اول: مربوط به معاملات سهام شرکتهای بورسی که در بورس انجام میشود.
بازار دوم: مربوط به معاملات سهام شرکتهای غیر بورسی که در فرابورس انجام میشود.
بازار سوم: مربوط به معاملات سهام ویژگی های بازار اولیه شرکتهای بورسی که در فرابورس انجام میشود.
بازار چهارم: بازاری بدون کارگزار و معاملهگر و مربوط به معاملات خصوصی است که توسط شبکههای الکترونیکی و بین سرمایهگذاران نهادی و عادی صورت میگیرد. نهادها به منظور پرهیز از پرداخت هزینههای مربوط به کارگزاری، عموماً معاملات عمده و بلوک خود را در بازار چهارم انجام میدهند.
ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﻨﺪﻩ , ﺳﻬﺎﻡ ﺭﺍ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭ ﻣﻲ ﻓﺮﻭﺷﺪ.
بازار اولیه و بازار ثانویه در بورس چیست؟
یکی از موارد مهم و پرکاربرد در آموزش بورس بازار اولیه و بازار ثانویه و تفاوت این دو بازار باهم میباشد. در این مقاله از سری مقالات دلفین وست قصد داریم تا به طور کامل به معرفی این دو بازار و تفاوتهای آنها با هم بپردازیم. پس شما نیز اگر علاقهمند به مطالعه در حوزه بورس و بازارهای مالی هستید تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.
بازار اولیه چیست؟
بازار اولیه اوراق بهادار جدید را در بورس شرکتها، دولتها و سایر گروهها برای به دست آوردن تأمین مالی از طریق اوراق بهادار مبتنی بر بدهی یا سهام پایه منتشر میکند. بازارهای اولیه توسط گروههای پذیره نویسی متشکل از بانکهای سرمایهگذاری تسهیل میشود که محدوده قیمت اولیه را برای یک اوراق بهادار مشخص تعیین میکنند و بر فروش آن به سرمایه گذاران نظارت میکنند.
پس از فروش اولیه، معاملات بیشتر در بازار ثانویه انجام میشود، جایی که عمده معاملات ارز هر روز انجام می-شود.
درک بازارهای اولیه
بازار اصلی جایی است که اوراق بهادار ایجاد میشود. در این بازار است که شرکت های فروش ( شناور ) سهام و اوراق قرضه جدید به مردم برای اولین بار عرضه میکنند. عرضه اولیه یا IPO نمونه ای از بازار اولیه است. این معاملات فرصتی را برای سرمایه گذاران فراهم میکند تا اوراق بهادار را از بانکی خریداری کنند که پذیره نویسی اولیه را برای یک سهام خاص انجام داده است. IPO زمانی اتفاق میافتد که یک شرکت خصوصی برای اولین بار سهام عمومی را منتشر کند. نکته مهمی که باید در مورد بازار اصلی بدانید این است که اوراق بهادار مستقیماً از یک ناشر خریداری میشود.
شرکتها و نهادهای دولتی برای تأمین بودجه بهبود مشاغل یا گسترش عملیات، سهام جدید و سهام عادی، ترجیحی، اوراق مشارکت و اوراق قرضه دولتی و اسکناس را در بازار اصلی میفروشند. اگرچه یک بانک سرمایهگذاری ممکن است قیمت اولیه اوراق بهادار را تعیین کند و برای تسهیل فروش کارمزد دریافت کند، اما بیشتر بودجه به ناشر اختصاص مییابد. سرمایه گذاران معمولاً نسبت به بازار ثانویه برای خرید اوراق بهادار در بازار اولیه هزینه کمتری پرداخت میکنند.
مثال برای بازار اولیه
به عنوان مثال، شرکت ABCWXYZ Inc پنج شرکت پذیره نویسی را استخدام میکند تا جزئیات مالی IPO (عرضه اولیه) خود را تعیین کند. پذیره نویسان جزئیات میدهند که قیمت انتشار سهام ۱۵ دلار خواهد بود. سپس سرمایه گذاران میتوانند مستقیماً از شرکت صادر کننده ،IPO را با این قیمت خریداری کنند. این اولین فرصتی است که سرمایه گذاران از طریق خرید سهام آن به سرمایه شرکت کمک میکنند. سرمایه سهام یک شرکت از وجوه حاصل از فروش سهام در بازار اولیه تشکیل شده است. کلیه موضوعات موجود در بازار اولیه تحت مقررات دقیق قرار دارند. شرکتها باید اظهارات خود را به کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) و سایر آژانسهای اوراق بهادار ارائه دهند و قبل از انتشار عمومی، باید صبر کنند تا پرونده آنها تأیید شود.
ارائه حقوق (موضوع) شرکت اجازه میدهد تا افزایش حقوق صاحبان سهام اضافی را از طریق بازار اولیه بعد از حال حاضر با داشتن اوراق بهادار وارد بازار ثانویه کنند. سرمایه گذاران فعلی براساس سهامهایی که در حال حاضر صاحب آنها هستند، حقوقی نسخ شده به آنها ارائه میشود و دیگران میتوانند سرمایهگذاری جدیدی را در سهام تازه ضرب شده انجام دهند.
انواع دیگر عرضههای اولیه بازار برای سهام شامل قرارگیری خصوصی و تقسیم ترجیحی است. استقرار خصوصی این امکان را به شرکتها میدهد تا مستقیماً به سرمایه گذاران مهمتر مانند صندوقهای حامی و بانکها بدون در دسترس قرار دادن سهام در معرض فروش عمومی بفروشند. در حالی که تخصیص ترجیحی سهام را برای انتخاب سرمایه گذاران (معمولاً صندوقهای حامی، بانکها و صندوقهای سرمایهگذاری مشترک) با قیمت ویژه که در دسترس عموم نیست ارائه میدهد.
به همین ترتیب، مشاغل و دولتهایی که میخواهند سرمایه بدهی تولید کنند میتوانند انتشار اوراق قرضه کوتاه مدت و بلند مدت در بازار اولیه را انتخاب کنند. اوراق قرضه جدید با نرخ کوپن که با نرخ بهره فعلی در زمان انتشار مطابقت دارد، منتشر میشود که ممکن است از اوراق قبلی بیشتر یا کمتر باشد.
نکات کلیدی بازار اولیه
- بازارهای اولیه هنگامی است که سرمایه گذاران قادر به خرید مستقیم اوراق بهادار از ناشر سهام هستند، در بازار اولیه، شرکتها سهام و اوراق قرضه جدیدی را برای اولین بار به مردم میفروشند، مثلاً با عرضه اولیه (IPO) اغلب با ویژگی های بازار اولیه قیمت از قبل تعیین شده یا با توافق.
- بورس، سهام بازارهای ثانویه را نشان می هد، جایی که سرمایه گذاران از یکدیگر خرید و فروش میکنند. فیسبوک نمونهای از فروش اولیه بازار میباشد.
پیشنهادات اولیه فیسبوک
عرضه اولیه Facebook Inc در سال ۲۰۱۲ بزرگترین IPO یک شرکت آنلاین و یکی از بزرگترین IPO در بخش فناوری بود. بسیاری از سرمایه گذاران معتقد بودند که ارزش سهام به دلیل محبوبیت شرکت خیلی سریع در بازار ثانویه افزایش مییابد. به دلیل تقاضای زیاد در بازار اولیه، پذیره نویسان، سهام را ۳۸ دلار در هر سهم در بالای محدوده هدف قرار دادند و سطح عرضه سهام را با ۲۵٪ افزایش به ۴۲۱ میلیون سهم رساندند. ارزش سهام ۱۰۴ میلیارد دلار شد که بزرگترین شرکت بین المللی است. اگرچه فیسبوک ۱۶ میلیارد دلار از طریق بازار اولیه جمع آوری کرد، ارزش سهام IPO در روز افزایش زیادی پیدا نکرد. پس از فروش ۴۶۰ میلیون سهم و فراتر رفتن از گردش مالی ۱۰۰٪، سهام با ۳۸.۲۳ دلار بسته شد. با این حال، فیسبوک هنوز بودجه خود را جمع آوری کرد و سرمایه گذاران سهام را با تخفیف از طریق بازار اصلی خریداری کردند.
بازار ثانویه چیست؟
بازار ثانویه جایی است که سرمایه گذاران اوراق بهادار خود را خرید و فروش میکنند. این همان چیزی است که اکثر مردم به عنوان “بورس سهام” تصور میکنند، اگرچه سهام هنگام انتشار برای اولین بار نیز در بازار اصلی فروخته میشود. صرافیهای ملی، مانند بورس اوراق بهادار نیویورک NYSE و NASDAQ، کارگزاریهای مختلف بازارهای ثانویه هستند.
درک بازار ثانویه
اگرچه سهام یکی از اوراق بهادار است که بیشتر مورد معامله قرار میگیرد، اما انواع دیگری از بازارهای ثانویه نیز وجود دارد. به عنوان مثال، بانکهای سرمایهگذاری و سرمایه گذاران شرکتی و فردی صندوقهای سرمایهگذاری و اوراق قرضه را در بازارهای ثانویه خریداری کرده و میفروشند. معاملاتی که در بازار ثانویه اتفاق میافتد، به این دلیل ثانویه خوانده میشود که یک قدم از معامله ای که در اصل اوراق بهادار مورد نظر را ایجاد کرده، برداشته شده است. به عنوان مثال ، یک موسسه مالی برای مشتری یک رهن مینویسد، وثیقه رهن را ایجاد میکند. سپس بانک میتواند در معاملات ثانویه آن را در بازار ثانویه بفروشد.
نکات کلیدی بازار ثانویه
- در بازارهای ثانویه، سرمایه گذاران با یکدیگر مبادله میکنند تا با نهاد صادر کننده.
- از طریق یکسری معاملات مستقل و در عین حال بهم پیوسته، بازار ثانویه قیمت اوراق بهادار را به سمت ارزش واقعی آنها سوق میدهد.
بازارهای اصلی در مقابل بازارهای ثانویه
درک تمایز بین بازار ثانویه و بازار اصلی مهم است. وقتی شرکتی برای اولین بار سهام یا اوراق قرضه منتشر میکند و آن را مستقیماً به سرمایه گذاران میفروشد، این معامله در بازار اصلی اتفاق میافتد. برخی از رایجترین و مشهورترین معاملات بازار اولیه، عرضه اولیه است. در حین IPO، یک معامله در بازار اولیه بین سرمایه گذار خریدار و بانک سرمایهگذاری تعهد کننده IPO اتفاق میافتد. هرگونه درآمد حاصل از فروش سهام سهام در بازار اولیه پس از محاسبه هزینههای اداری بانک، به شرکت صادر کننده سهام میرسد.
اگر بعداً این سرمایه گذاران اولیه تصمیم به فروش ویژگی های بازار اولیه سهام خود در شرکت بگیرند، میتوانند این کار را در بازار ثانویه انجام دهند. هرگونه معامله در بازار ثانویه بین سرمایه گذاران اتفاق میافتد و فواید حاصل از هر فروش به سرمایه گذار فروش میرود نه به شرکتی که سهام را صادر کرده است یا به بانک پذیره نویسی.
قیمت گذاری بازار ثانویه
قیمتهای بازار اولیه اغلب از قبل تعیین میشوند، در حالی که قیمتها در بازار ثانویه توسط نیروهای اساسی عرضه و تقاضا تعیین میشود. اگر اکثریت سرمایه گذاران معتقد باشند که سهمی از نظر ارزش افزایش مییابد و برای خرید آن هجوم میآورند، قیمت سهام به طور معمول افزایش مییابد. اگر شرکتی سرمایه خود را از دست بدهد یا نتواند درآمد کافی را به دست آورد، با کاهش تقاضا برای آن امنیت، قیمت سهام آن کاهش می یابد.
بازارهای چندگانه
تعداد بازارهای ثانویهای که وجود دارند با در دسترس قرار گرفتن محصولات مالی جدید، همیشه در حال افزایش است. در مورد داراییهایی مانند رهن، چندین بازار ثانویه ممکن است وجود داشته باشد. بستههای وامهای مسکن اغلب در اوراق بهادار مانند استخرهای GNMA بستهبندی میشوند و به سرمایهگذاران فروخته می شوند.
کلام آخر
در این مقاله به طور کامل به معرفی بازار اولیه و بازار ثانویه پرداختیم و تفاوت این دو بازار با یکدیگر را بیان کردیم. حال که با بازارهای اولیه و ثانویه آشنا شدید یک گام مهم دیگر در آموزش بورس برداشتهاید و بسیاری از تحلیلهای بورسی را میتوانید راحتتر از قبل انجام دهید. نظر شما چیسست؟ نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
برای یادگیری “مقدمات بورس” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
✔️ بازار اولیه بورس – حمید فروغی
شرکتها برای تامین نیازهای مالی خود در جهت توسعه و پیشرفت نیازمند سرمایه گذاری هستند که روش های مختلفی برای تامین مالی برای آن ها وجود دارد.
یکی از این روش ها دریافت وام و تسهیلات از بانک است اما از آنجایی که دریافت وام برای شرکت بدهی آتی همراه با بهره ایجاد میکند ممکن است بهترین روش برای تامین مالی جهت سرمایه گذاری نباشد.
بنابراین روش کم هزینه تری برای جذب سرمایه وجود دارد که استفاده از بازارهای مالی می تواند یکی از این روش ها باشد.
البته لازم به ذکر است برای تامین مالی از بازار بورس باید مرجع ثبت شرکت ها، اظهارنامه و طرح اساسنامه شرکتی که قصد تامین مالی از بازار دارد را بپذیرد و طبیعتا این امکان برای تمام شرکت ها وجود ندارد.
مرجع ثبت شرکت ها باید توجیح شود که شرکت مورد نظر با طرح های توسعه ای که در نظر دارد می تواند در آینده برای سهامداران سودآوری ایجاد کند.
بعد از تایید توسط مرجع ثبت شرکت ها، اطلاعیه ای در روزنامه (که قبلا توسط خود شرکت مشخص شده) در این خصوص درج شده و به اطلاع عموم افراد جامعه می رسد.
در مقاله آموزش بورس به کلیات و معرفی بازار بورس پرداختیم.
بازار اولیه بورس (Primary Stock Market)
بازار اولیه بورس زمانی شکل میگیرد که یک شرکتی در قالب پذیره نویسی اولیه مقداری از سهام شرکت خود را به شکل عمومی عرضه می کند و با فروش آن تامین مالی انجام می دهد. بنابراین افراد با شرکت در این پذیره نویسی در سود و زیان آتی شرکت سهیم می شوند.
این فرآیند در قالب پذیره نویسی توسط بانک ها یا موسسات مالی انجام میشود و با عرضه اولیه بورس که در خود بازار معاملات انجام می شود متفاوت است.
این اوراق بهادر برای اولین بار صادر شده و با قیمت اسمی 100 تومن برای هر برگ سهم به فروش می رسد.
بازار اولیه اولین فرصتی است که سرمایه گذاران با خرید سهام شرکت مربوطه می توانند، در سرمایه آن سهیم و شریک بشوند. سرمایهها در روز عرضه اولیه سهام، هیچ گونه نقدینگی و یا واریزی به شرکت تعلق نمیگیرد. اما در فردای عرضه همه چیز به روال عادی بر میگردد و سهام مانند مابقی سهامها معامله میشوند. عموما عرضه اولیه سهام برای سرمایه گذاران جذاب می باشد چرا که معمولا بازده 15 تا 25 درصدی را در زمان کوتاهی محقق می سازدد.
مزیتهای بازار اولیه:
✔️تسهیل در رشد سرمایه شرکت ها
✔️عرضه اوراق بهادر توسط شرکت صادر کننده اوراق
✔️کمک به سرمایه گذاران جهت سرمایه گذاریی اموال خود
✔️کسب سرمایه برای اهداف تجاری
✔️دولت با فروش اوراق در این بازار می تواند سرمایه مورد نیاز برای شرکتها را تامین نماید
✔️کنترل چرخه اقتصادی با نقدینگی بیش از حد
✔️کمک به سرمایه گذاری مستقیم خارجی
برخی از معایب بازار اولیه:
- محدودیت در خرید تعداد سهام
- سنگین بودن هزینه پروژه تحقیقاتی اولیه
- امکان فروش مالکان شرکت و در نتیجه کاهش قیمت سهام نیز وجود دارد
- بررسی عمیق و زمان بر جهت تحقیقات اولیه
کاربردهای بازار اولیه بورس
همانطور که میدانید شرکتها برای شروع فعالیت و پروژه های خود نیاز به سرمایه دارند. این سرمایهها میتواند از جنس سهام یا وام باشد. شرکتها میتوانند سهام خود را برای افزایش سرمایه به عموم مردم بفروشند. این کار با ایجاد بازار اولیه بورس صورت میپذیرد.
سرمایه گذاران عموما در بازار اولیه، مبلغ کمتری را به جهت خرید اوراق بهادر در بازار ثانویه پرداخت میکنند. بازار اولیه نقش به سزایی هم بر بازار سرمایه و هم بر کل اقتصاد دارد.
انتشار و ثبت اوراق بهادر در بازار اولیه بورس تحت قوانین و مقررات سختگیرانه ای انجام می شود. و شرکت ها برای این کار موظفند تا بیانیه های خود را به کمیسیون بورس ارائه دهند. و سپس منتظر تاییدیه خود باشند. انتشار اوراق بهادر به سازمانها این امکان را میدهد تا قبل از ورود به بازار ثانویه، سرمایه بیشتری را جذب بکنند. دارایی سرمایه گذاران بر اساس میزان سهام فعلی به آنها ارائه میشود.
نقشهای بازار اولیه
سازماندهی انتشارات جدید اوراق بهادر
این سازماندهی نیازمند چشم انداز و ویژگیهای مرتبط با پروژه است. یکی از نکات مهم برای این سازماندهی، داشتن اطلاعات و دانش کافی درباره ساختار مالی است. سازماندهی انتشارات جدید اوراق بهادر، نیازمند تجزیه و تحلیل پیشنهادهای جدید برای انتشار میباشد.
تضمین اوراق بهادر
تضمین اوراق بهادر به معنی خرید مقدار مشخصی از سهام منتشر شده است که با یک قیمت ثابت تضمین میشود. تضمین کنندگان نقش موثری در موفقیت اوراق بهادر ایفا میکنند.
خدمات تضمین اوراق چه برای شرکتها و چه برای عموم مهم و تعیین کننده میباشد. چرا که شرکتها با تضمین دریافت پول مشخص شده، استرس را از سرمایه گذاران دور میکنند.
توزیع اوراق بهادر جدید
توزیع اوراق بهادر به معنی فروش اوراق به سرمایه گذاران نهایی میباشد. این یک کار تخصصی می باشد که توسط کارگزاران و معامله گران اوراق بهادر انجام میشود.
بازار اولیه و ثانویه
برای تامین مالی شرکت های بازرگانی و رفع نیاز مالی فعالیت های آنها و همچنین پرداخت هزینه های روند توسعه و رشد کسب و کارشان، به سرمایه گذاری نیاز می باشد. همچنین دولت ها نیز جهت ارائه بهتر خدمات و کالا ها برای مشتریان، نیاز به دریافت وام دارند که بازار های مالی، امکان تامین سرمایه و وام را برای این گونه سازمان ها به وجود می آورد. این بازار ها راه مناسبی برای سرمایه گذاران و وام گیرندگان هستند که باعث می گردند سرمایه ها به سمت کسانی که توان استفاده کارآمد از پول و سرمایه را دارند جریان یابد.
بازار اولیه چیست:
بازار اولیه (primary market) به بازاری گفته می شود که در آن سهام یک شرکت یا واحد اقتصادی برای اولین بار در آن عرضه و منتشر می گردد و عایدی حاصل از عرضه این سهام منبعی در تامین مالی آن شرکت یا موسسه خواهد بود.
از آنجایی که در بازار اولیه، سهام برای اولین بار به خریداران و متقاضیان سهام عرضه می شود، فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار خواهد بود. ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ سازمان مورد نظر، ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺻﺎﺩﺭ می شود ﻭ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ.
نکته: ﺑﻪ ﺳﻬﺎﻡ ﺟﺪﻳﺪی ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ، ﺑﺎﺯﺍﺭ اولیه نیستند.
نقش بازار اولیه:
- سازمان دهی انتشارات جدید اوراق بهادار
- تضمین اوراق بهادار
- توزیع اوراق بهادار جدید
مزایای بازار اولیه:
- انتشار اوراق بهادار مستقیما ویژگی های بازار اولیه توسط شرکت صادر کننده اوراق صورت می گیرد.
- رشد سرمایه شرکت را تسهیل می کند.
- سرمایه گذاران را یاری می کند تا پس انداز خود را سرمایه گذاری کنند.
- می توان برای اهداف تجاری سرمایه کسب نمود.
- دولت از طریق فروش اوراق در بازار، می تواند سرمایه مورد نیاز سازمان را جمع آوری نماید.
- نقدینگی بیش از حد در چرخه اقتصاد کنترل می گردد.
- به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کمک می کند.
معایب بازار اولیه بورس:
- هزینه بر بودن پروژه های تحقیقاتی اولیه
- بررسی های عمیق و زمان بر برای تحقیقات اولیه
پیشنهاد می کنیم، مقاله اختیار معامله را مطالعه کنید
بازار ثانویه چیست:
پس از اتمام عرضه اولیه سهم مورد نظر در بازار اولیه، برای ادامه معاملات آن سهم بازار دیگری وجود دارد که به بازار ثانویه (secondary market)، معروف می باشد.
بازار دست دوم (ثانویه) به منظور ایجاد امکان داد و ستد اوراق منتشر شده در بازار اولیه و افزایش قابلیت نقد شوندگی آنها، تشکیل شده است.
در این بازار، سرمایه گذاران این امکان را پیدا می کنند که علاوه بر تجدید نظر در اوراق خریداری شده، با خرید و فروش دوباره یا چند باره سهام مورد نظر، تعداد آن را کاهش و یا افزایش دهند و یا این که اوراق دیگری در سهم دیگری تهیه کنند.
نکته: ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﺮﻳﺪﺍﺭﺍﻥ ﻭ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﮔﺎﻥ ﺳﻬﺎﻡ ﻭ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻗﺮﺿﻪ ﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺒﻼ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ.
ویژگی های بازار ثانویه:
- هزینه معامله کمتر به دلیل حجم بالای معامله ها
- برای سرمایه گذاران نقدینگی به همراه می آورد.
- دربازار ثانویه، هر گونه اخبار یا اطلاعات جدید در رابطه با شرکت به سرعت در قیمت سهام آن منعکس می شود.
- عرضه و تقاضای موجود در اقتصاد به کشف قیمت در این بازار کمک می کند.
- جایگزینی برای پس انداز است.
نکته: بازار های ثانویه با قوانین و مقررات خاص و محکمی از جانب دولت رو به رو هستند چون منبع اصلی شکل گیری سرمایه و نقدینگی برای شرکت ها و سرمایه گذاران به حساب می روند. این مقررات در سطح بالا، ایمنی پول سرمایه گذاران را تضمین می کنند.
قیمت گذاری در بازار ثانویه:
در بازار اولیه، قیمت اوراق بهادار از قبل و بر اساس قیمت اسمی آن تعیین می گردد اما در بازار ثانویه قیمت این اوراق بر اساس میزان عرضه و تقاضای آنها مشخص می شود.
اهمیت بازار ثانویه:
- این بازار، شاخص خوبی به منظور تعیین وضعیت اقتصادی یک کشور می باشد که افزایش یا کاهش بازار سهام نشانگر رونق یا رکود در اقتصاد است.
- این بازار، نقدینگی را برای سرمایه گذاران تضمین می کند زیرا آنها می توانند در این بازار به راحتی اوراق بهادار خود را داد و ستد نمایند.
- این بازار به سرمایه گذاران فرصت می دهد تا بتوانند از پول ساکن خود برای کسب بازده و سرمایه گذاری استفاده نمایند.
- این بازار کمک می کند تا شرکت بر ادراک عمومی، کنترل و نظارت داشته باشد.
تفاوت بازار اولیه با بازار ثانویه:
- شرکت ها پس از پذیره نویسی سهام خود در بازار اولیه می توانند سهام خود را به بفروشند اما پس از آن سهامشان دربازار ثانویه ( بورس اوراق بهادار) مورد معامله قرار خواهد گرفت.
- در بازار اولیه، درآمد حاصل از فروش سهام به شرکت منتشر کننده اوراق تعلق می گیرد اما دربازار ثانویه، این درآمد ها متعلق به سرمایه گذاری می باشد که اوراق را به فروش می رساند.
- سرمایه گذاران خرد در بازار اولیه اوراق بهادار را نمی خرند زیرا شرکت صادر کننده، اوراق خود را به صورت عمده به فروش می گذارد و خرید آن نیازمند سرمایه بزرگی می باشد اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران می توانند هر تعداد سهام مورد نظر خود را خریداری کنند.
- در بازار اولیه، فروش اوراق از طریق بانک های سرمایه گذاری انجام می گردد اما دربازار ثانویه، سرمایه گذاران از طریق کارگزاری ها، معاملات خود را انجام می دهند.
- در بازار اولیه، سهامداران، سهام را به طور مستقیم از شرکت عرضه کننده خریداری می کنند اما دربازار ثانویه، سرمایه گذاران، سهام و سایر اوراق بهادار را از سایر سرمایه گذاران خریداری می کنند.
- در بازار اولیه، شرکت ها برای اولین بار سهام خود را از طریق عرضه عمومی می فروشند اما دربازار ثانویه، سرمایه گذاران سهامی که قبلا معامله شده است را از طریق بورس اوراق بهادار خریداری می کنند.
- در بازار اولیه، سهام به قیمت اسمی به فروش می رسد و معمولا دچار نوسان نمی شود. اما دربازار ثانویه قیمت سهام به طور روزانه در نوسان است.
انواع بازار ثانویه:
بازار ثانویه بر اساس این که چه نوع سهمی در چه محلی مبادله می شود، به چهار بازار تقسیم می گردد:
- بازار اول: مربوط به معاملات سهام شرکت های بورسی که در بورس انجام می شود.
- بازار دوم: مربوط به معاملات سهام شرکت های غیر بورسی که در فرابورس انجام می شود.
- بازار سوم: مربوط به معاملات سهام شرکت های بورسی که در فرابورس انجام می شود.
- بازار چهارم: بازاری می باشد که بدون کارگزار و معامله گر کار می کند و مربوط به معاملات خصوصی است که توسط شبکه های الکترونیکی و بین سرمایه گذاران نهادی و عادی صورت می گیرد.
نکته: نهاد های مربوطه به منظور پرهیز از پرداخت هزینه های مربوط به کارگزاری، عموما معاملات عمده و بلوک خود را در بازار چهارم انجام می دهند.
منظور از بازار اولیه و بازار ثانویه چیست؟
از اصطلاحاتی که در بورس مطرح است می توان به بازار اولیه بورس و بازار ثانویه بورس اشاره کرد. قابل درک است که شرکت های بازرگانی می بایستی با اقدام فعالیت هایی برای خود تامین مالی کنند، این تامین مالی و پرداخت هزینه های رشد و توسعه به سرمایه گذاری بسیاری نیاز دارد و تامین و تهیه این سرمایه در زمانی محدود و کوتاه امکان پذیر نیست و شرکت های بازرگانی باید از منابع دیگری برای تامین مالی استفاده کنند. در این زمان بازارهای مالی، این امکان را به شرکت های بازرگانی و همچنین دولت ها می دهد که از طریق فروش اوراق بهادار نیاز های مالی خود را برطرف کنند. همانطور که میدانید بازار سرمایه به دو بازار اولیه و بازار ثانویه تقسیم میشود که در ذیل هر کدام را بررسی می کنیم و تفاوت بازار اول و دوم بورس را مطرح می کنیم.
بازار اولیه:
بازار اولیه(primary market) زمانی شکل میگیرد که دارایی برای بار اول مورد معامله قرار میگیرد؛ بهعبارتدیگر بازاری که در آن اوراق بهادار شرکتها برای اولین بار عرضه و فروخته میشود، بازار اولیه نام دارد. در این بازار شرکتها بهطور مستقیم سرمایه مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تأمین میکنند که این کار در قالب پذیرهنویسی صورت میگیرد. پذیرهنویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است یا سایر مؤسسات مجاز صورت میپذیرد. در این بازار فروشنده اوراق همیشه خود شرکتی است که سهامش در حال عرضه است.
بازار اولیه بورس چه کاربردی دارد؟
همه شرکتها برای انجام فعالیتهای خود به سرمایه نیاز دارند که این سرمایه میتواند به صورت سهام یا وام باشد. به منظور افزایش سرمایه به شکل سهام، یک شرکت میتواند اوراق خود را به عموم مردم بفروشد. وقتی سهامها مستقیماً به عموم مردم فروخته میشوند، این کار از طریق بازار اولیه بورس انجام میشود. سرمایه گذاران معمولا در بازار اولیه بورس، برای خرید اوراق بهادار مبلغ کمتری به نسبت بازار ثانویه پرداخت میکنند. بازار اولیه، هم برای بازار سرمایه و هم برای کل اقتصاد بسیار حیاتی است. در واقع این بازار، محلی است که در آن سرمایه شکل میگیرد.
انتشار کلیه اوراق بهادار در بازار اولیه بورس، تحت مقررات سختگیرانهای قرار دارد. شرکتها در ابتدا باید بیانیههای خود را به کمیسیون بورس اوراق بهادار ارائه دهند و سپس صبر کنند تا پیش از انتشار در عرضه عمومی، تائیدیه خود را دریافت کنند. انتشار اوراق بهادار در چنین بازاری به شرکتها این امکان را میدهد تا پیش از وارد شدن به بازار ثانویه، سرمایه بیشتری جذب کنند. حق و حقوق سرمایه گذاران فعلی نیز بر اساس میزان سهامی که اکنون در اختیار دارند به آنها ارائه میشود و دیگر سرمایه گذاران نیز میتوانند در سهام جدید سرمایه گذاری کنند.
از آنجایی که اکثر منتشرکنندگان اوراق بهادار همیشه درگیر فعالیتهای مربوط به افزایش سرمایه نیستند، ممکن است از تجربه کافی جهت انجام این کار برخوردار نباشند. از طرفی هم عرضهکنندگان سرمایه پراکنده هستند و دستیابی به آنها نیازمند وجود سازمان خاصی است. در نتیجه شرکتها برای انتشار اوراق بهادار خود به سراغ «موسسات تامین سرمایه» میروند. موسسات تامین سرمایه در طراحی و فروش اوراق بهادار در بازارهای اولیه و ثانویه متخصص هستند و به عنوان واسطهای میان منتشرکنندگان و سرمایه گذاران قرار میگیرند. منتشرکنندگان، اوراق بهادار خود را به موسسات تامین سرمایه میفروشند. این موسسات برای شرکتهایی که به دنبال افزایش سرمایه آن هم به مقدار زیاد هستند امکاناتی را مانند مشاوره، تضمین فروش اوراق بهادار و بازاریابی فراهم میکنند.
مزایای بازار اولیه بورس
- انتشار اوراق بهادار مستقیما توسط شرکت صادرکننده صورت میگیرد.
- رشد سرمایه شرکت را آسوده میکند.
- به سرمایه گذاران کمک میکند تا پس انداز خود را سرمایه گذاری کنند.
- میتوان برای اهداف تجاری سرمایه به دست آورد.
- دولت از طریق فروش اوراق خود در این بازار، قادر خواهد بود تا سرمایه موردنیازش را جمعآوری کند.
- نقدینگی بیشازحد در چرخهی اقتصاد کنترل میشود.
- به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کمک میکند.
معایب بازار اولیه بورس
- پروژههای تحقیقاتی اولیه میتوانند بسیار هزینهبر باشند.
- تحقیقات اولیه یک فرایند وقتگیر و نیازمند بررسیهای عمیق هستند.
بازار ثانویه:
داراییهایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرارگرفته است(مرحله پذیرهنویسی)، برای معاملههای بعدی و مجدد، نیاز به بازار ثانویه(secondary market) دارد؛ مثلاً اگر فردی که سهام شرکتی را در مرحله پذیرهنویسی خریداری کرده و حال قصد فروش این سهم به سایر سرمایهگذاران بازار را دارد، باید به بازار ثانویه مراجعه کرده و اقدام به فروش سهم خود ویژگی های بازار اولیه ویژگی های بازار اولیه کند. پس میتوان گفت که تمام معاملات سهام در بازار بورس، جزء معاملات بازار ثانویه هستند و در این بازار، اوراق بهادار میان سرمایهگذاران معامله میشود و شرکت در آن نقشی ندارد.
وجود بازار ثانویه بسیار ضروری است، زیرا که قابلیت نقد شوندگی و معامله مستمر اوراق را پدید میآورد و شرکتهای بورسی ترسی از سررسید قرارداد ندارند که فرضا سرمایهگذار در سرسید کل پولش را تقاضا کرده و به شرکت فشار وارد کند و به موهبت وجود بازار ثانویه، میتواند بهطور نامحدود با پول سرمایهگذاران فعالیت کند و حتی افزایش سرمایه و جذب سرمایه جدید انجام دهد. بهعبارتدیگر، در بازار سرمایه اگر سهامداری بخواهد از بازار خارج شود و اصل سرمایهاش را بگیرد، باید سهامش را به سرمایهگذاران دیگر بازار بفروشد و نمیتواند مستقیماً به شرکت مراجعه کرده و آنها را تحت فشار قرار دهد.
ویژگی های بازار ثانویه
- هزینه معامله کمتر به دلیل حجم بالای معامله ها.
- برای سرمایه گذاران سود زیادی به همراه می آورد.
- در بازار ثانویه، هر گونه اخبار یا اطلاعات جدید در رابطه با شرکت به سرعت در قیمت سهام تاثیر گذار می گذارند.
- عرضه و تقاضای موجود در اقتصاد به کشف قیمت در این بازار کمک می کند.
- جایگزینی برای پس انداز است.
- بازار های ثانویه با قوانین و مقررات خاص و محکمی از جانب دولت رو به رو هستند چون منبع اصلی شکل گیری سرمایه و سود، برای شرکت ها و سرمایه گذاران به حساب می روند. این مقررات در سطح بالا، ایمنی پول سرمایه گذاران را تضمین می کنند.
- بازار ثانویه شامل خریداران ﻭ ﻓﺮﻭﺷﻨﺪﮔﺎﻥ ﺳﻬﺎﻡ ﻭ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﻗﺮﺿﻪ ای اﺳﺖ که قبلا انتشار یافته است.
- بوﺭﺱ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﻣﻬﻢ ترین نهاد ﺑﺎﺯﺍﺭ ثانویه ﺑﺮﺍﻱ ﻣﻌﺎﻣﻼﺕ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ.
- ﺑﺎﺯﺍﺭ ثانویه مکانی ﺍﺳﺖ که در آن، ﺳﻬﺎﻡ منتشر شده مورد خرید و فروش ﻗﺮﺍﺭ می گیرد.
برخی از تفاوت های بازار اولیه و ثانویه
- شرکت ها بعد از پذیره نویسی سهام خود در بازار اولیه، می توانند سهام خود را به بفروشند. اما پس از آن سهام شان در بازار ثانویه مورد معامله قرار خواهد گرفت.
- در بازار اولیه، درآمد حاصل از فروش سهام به شرکت منتشر کننده اوراق تعلق می گیرد، اما در بازار ثانویه، این درآمد ها متعلق به سرمایه گذاری می باشد که اوراق را به فروش می رساند.
- سرمایه گذاران در بازار اولیه اوراق بهادار را نمی خرند زیرا شرکت صادر کننده، اوراق خود را به صورت عمده به فروش می گذارد و خرید آن نیازمند سرمایه بزرگی می باشد اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران می توانند هر تعداد سهام مورد نظر خود را خریداری کنند.
- در بازار اولیه، فروش اوراق از طریق بانک های سرمایه گذاری انجام می شود، اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران از طریق کارگزاری ها، معاملات خود را انجام می دهند.
- در بازار اولیه، سهام داران، سهام را به صورت مستقیم از شرکت عرضه کننده می خرند اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران، سهام و سایر اوراق بهادار را از سایر سرمایه گذاران می خرند.
- شاید این سوال خیلی ها باشد که، بازار ثانویه بورس چیست؟ در بازار اولیه، شرکت ها برای اولین بار سهام خود را از طریق عرضه عمومی می فروشند اما در بازار ثانویه، سرمایه گذاران سهامی که قبلا معامله شده است را از طریق بورس اوراق بهادار خریداری می کنند.
- در بازار اولیه، سهام به قیمت اسمی به فروش می رسد و معمولا دچار نوسان نمی شود. اما در بازار ثانویه قیمت سهام به طور روزانه در نوسان است.
یکی دیگر از ﺗﻔﺎﻭﺕ های ﺑازار اولیه و ثانویه در این ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ، ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺳﻬﺎﻡ را به صورت مستقیم به سرمایه گذار می فروشد. بازار ثانویه، شاخص خوبی به منظور تعیین وضعیت اقتصادی یک کشور می باشد که افزایش یا کاهش بازار سهام نشانگر رونق یا رکود در اقتصاد است. این بازار به سرمایه گذاران فرصت می دهد تا بتوانند از پول ساکن خود برای کسب سود و سرمایه گذاری استفاده کنند.
همه افراد برای تامین نیاز های مالی شرکت های بازرگانی و رفع نیاز فعالیت های آنها و همچنین پرداخت هزینه های روند توسعه و رشد کسب و کارشان، به سرمایه گذاری نیاز می باشد. کلمه بازار در بورس، ممکن است معنی های مختلفی داشته باشد اما در اغلب موارد به عنوان یک عبارت کلی، هم برای بازارهای اولیه و هم بازارهای ثانویه مورد استفاده قرار می گیرد.
بازار های مالی از لحاظ نوع دارایی به چند دسته تقسیم می شوند؟
- بازار سهام؛ در این بـازار، سـهام شـرکت های سهامی پذیرفته شده در بورس مورد معامله قرار می گیرند.
- بازار اوراق بدهی؛ این بازار برای داد و ستد ابزارهای با درآمد ثابت در نظر گرفته شده است.
- بازار ابزار های مشتقه؛ بازاری که در آن ابزار های مشتقه، که مبتنی بر دارایی های مالی یا فیزیکی هستند، مورد معامله قرار می گیرند. مانند اختیار معامله و قرارداد های آتی.
از آن جایی که در بازار اولیه، سهام برای اولین بار به خریداران و متقاضیان سهام عرضه می شود، فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار خواهد بود.
عوامل تأثیر گذار در بازار ثانویه بورس چیست؟
در پاسخ به این سوال جواب های بسیاری وجود دارد که می تواند پاسخ گوی سوال تان باشد. این روش سرمایه گذاران را یاری می کند تا پس انداز خود را سرمایه گذاری کنند. همچنین می توانید برای هدف های تجاری سرمایه کسب کنید. دولت از طریق فروش اوراق در بازار، می تواند سرمایه مورد نیاز سازمان را جمع آوری نماید.
این بازار ها راه مناسبی برای سرمایه گذاران و وام گیرندگان هستند که باعث می شود سرمایه ها به سمت کسانی که توان استفاده کارآمد از پول و سرمایه را دارند جریان یابد.
موسسات تامین سرمایه در طراحی و فروش اوراق بهادار در بازار اولیه و ثانویه متخصص هستند و در واقع، به عنوان واسطه ویژگی های بازار اولیه ای میان منتشر کننده گان و سرمایه گذاران قرار می گیرند و به آن ها بسیار کمک می کنند.
مرکز آموزشی و کارآفرینی خوارزمی اصفهان در آشنایی هرچه بیشتر با اینگونه مسائل پیرامون انواع بازارها در کنار شما خواهد بود و با تدارک دوره های مختلف در زمینه های گوناگون راهگشای کسب و کار شما عزیزان است.
دیدگاه شما