ارزی برای ذخیره ارزی

• صندوق توسعه ملی چیست؟
• اعضای صندوق توسعه ملی چه کسانی هستند؟
• دلیل اصلی تشکیل صندوق توسعه ملی چیست؟
• وظایف رئیس سازمان صندوق توسعه ملی چیست؟

مروری بر عملکرد حساب ذخیره ارزی طی برنامه سوم توسعه (مقاله علمی وزارت علوم)

حساب ذخیره ارزی، بر طبق ماده 60 قانون برنامه سوم توسعه، به منظور ایجاد ثبات در درآمدهای ارزی حاصل از صادرات نفت خام و تبدیل وجوه آن به انواع ذخایر ارزی برای ذخیره ارزی و سرمایه گذاری ها و تحقق اهداف برنامه سوم به وجود آمد. هدف مقاله حاضر، بررسی مسائل و عملکرد این حساب، در طول برنامه سوم است. نتایج نشان می دهد که برداشت های دولتی، بیش از سقف مجاز بوده است. در واقع، نسبت مجموع برداشت های دولتی به بخش غیردولتی در طی دوره مذکور، 53/4 برابر بوده است. درحالی که حداکثر سقف قانونی برداشت های دولتی، 50 درصد موجودی این حساب است. برداشت های بخش غیردولتی نیز کمتر از سهم این بخش و معادل 87/24 درصد در طی دوره مذکور بوده است. همچنین بودجه ارزی، بیش از مصوبات قانون برنامه سوم بوده و مبلغ واریزی به حساب، نسبت به مازاد درآمد نفتی، به طور متوسط 82/90 درصد بوده است. مجموع برداشت ها از حساب ارزی همه ساله روند افزایشی داشته است و این برداشت ها، موجب افزایش نقدینگی و تورم شده است. تسهیلات پرداخت شده به بخش غیردولتی در طی سال های برنامه، کمتر از اعتبار اسنادی گشایش یافته، قراردادهای منعقده و طرح های مصوب بوده است

عبور ذخیره ارزی چین از مرز ۳.۲ تریلیون دلار

ذخایر ارزی چین از سه تریلیون و ۲۰۰ میلیارد دلار گذشت.

به ارزی برای ذخیره ارزی گزارش ایسنا به نقل از بلومبرگ، پس از مدت ها تعطیلی مجددا فعالیت های تجاری و بازرگانی چین آغاز شده است. میزان ذخایر ارزی این کشور در ماه ژوئن به روند صعودی خود ادامه داده است؛ حتی در زمانی که بانک مرکزی چین در هفته های اخیر دست به تزریق گسترده نقدینگی به بازار زده است.

آن طور که دفتر مدیریت ذخایر ارزی چین اعلام کرده، میزان ذخایر ارزی این کشور با ۲۲ میلیارد دلار افزایش نسبت به ماه قبل به سه تریلیون و ۲۳۶ میلیارد دلار رسیده است.

چین بزرگ‌ترین دارنده ذخایر ارزی جهان است و به نظر می رسد با توجه به بازگشایی بخش بزرگی از اقتصاد این کشور، روند صعودی میزان ذخایر ارزی ادامه پیدا کند. طی ماه های اخیر چین به لطف اجرای سیاست های سخت‌گیرانه روی سرمایه از خروج منابع ارزی به خارج از این کشور تا حد زیادی جلوگیری کرده بود.

تا پایان این ماه چین دارای ۱۱۴.۳۷ میلیارد دلار ذخایر طلا نیز بوده است که در مقایسه با ماه قبل ۱۸.۴ میلیارد دلار بیشتر شده است.

سخنگوی دفتر مدیریت ذخایر ارزی چین با اشاره به حفظ ثبات در محیط کلان اقتصادی چین با وجود افزایش نااطمینانی ها گفته است که دولت از طریق بهبود ساختارهای اقتصادی و تعادل‌بخشی به میزان عرضه و تقاضا در بازار ارز، به دنبال تداوم رشد نیرومند ذخایر ارزی خود در آینده است.

وی افزود: زیرساخت های اقتصاد چین بسیار نیرومند هستند و با تداوم اجرای اصلاحات مورد نیاز برای مقابله با ریسک‌ها و چالش های موجود، میزان ذخایر ارزی در سطح مطلوب باقی خواهد ماند.

چین بزرگ ترین دارنده ذخایر ارزی در جهان محسوب می شود. در بازه زمانی ۱۹۸۰ تا ۲۰۲۱، کمترین رقم ثبت شده مربوط به دسامبر ۱۹۸۰ با دو میلیارد و ۲۶۲ میلیون دلار و بالاترین رقم ثبت شده مربوط به ژوئن ۲۰۱۴ با ۳ تریلیون و ۹۹۳ میلیارد دلار بوده است.

صندوق ذخیره ارزی

در این اینفوگرافیک تجارت‌نیوز می‌توان مشاهده کرد که کدام کشورها بیشترین ذخایر ارزی جهان را دارند. در آمار صندوق بین‌المللی پول که تا پایان ماه مارس ۲۰۱۸ میلادی را در برمی‌گیرد، نام کشور ایران دیده نمی‌شود.

۱۳ اسفند ۱۳۹۶ - ۰۷:۲۲

اختصاص ۱۰۰ میلیون دلار برای تولید ۲ واکسن جدید

بیگلری از اختصاص ۱۰۰ میلیون دلار از صندوق ذخیره ارزی برای تولید ۲ واکسن جدید با اذن مقام معظم رهبری خبر داد.

۵ بهمن ۱۳۹۶ - ۱۲:۱۲

نگاهی به مصوبه اخیر دولت در حمایت از دو شرکت حمل‌ونقل

هیات دولت در روزهای پایانی دی‌ماه امسال مصوبه‌ای را نهایی کرده که در راستای آن دو شرکت ایران‌ایر و رجا می‌توانند دیون گذشته خود به دولت را پرداخت نکند و این مبالغ باقی‌مانده به حساب افزایش سرمایه دولتی آن‌ها گذاشته شود.

۲۰ دی ۱۳۹۶ - ۰۹:۵۸

جمع‌آوری بیش از ۶۰ درصد مدارس تخریبی کشور

رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور گفت: طبق آخرین آمار، بیش از ۶۰ درصد مدارس تخریبی کشور جمع‌آوری شده است.

صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی چیست؟

بخش عظیمی از دارایی‌های مالی ایران، به واسطه فروش و صادرات نفت و گاز و میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی به دست می‌آید. بنا به اتفاقات منطقه‌ای و بین‌المللی در بعضی از بازه‌های زمانی، ممکن ارزی برای ذخیره ارزی است درآمد ناشی از این فعالیت در کشور دچار چالش‌های مختلفی شود که در این صورت باید یک سری برنامه‌های جایگزین وجود داشته باشد. یکی از این برنامه‌های مهم در سطح کشور ایجاد یا تأسیس صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی است. در این مقاله قصد داریم به توضیح این صندوق بپردازیم و جزئیات مربوط به این صندوق را شفاف‌سازی کنیم.

• صندوق توسعه ملی چیست؟
• اعضای صندوق توسعه ملی چه کسانی هستند؟
• دلیل اصلی تشکیل صندوق توسعه ملی چیست؟
• وظایف رئیس سازمان صندوق توسعه ملی چیست؟

صندوق توسعه ملی چیست؟

صندوق توسعه ملی در سال ۱۳۷۹ تأسیس شد. عامل تأسیس و راه‌اندازی این صندوق، تجربه کاهش شدید قیمت نفت در منطقه در زمان ریاست جمهوری آقای خاتمی بود. هدف اصلی صندوق در اصل این بود که بخشی از درآمد حاصل از فروش نفت و مشتقات مربوط به آن، به ثروت مولد با سرمایه‌ای عظیم تبدیل شود تا منابع لازم برای رشد اقتصاد کشور وجود داشته باشد و یک منبع ذخیره مالی بزرگ برای آیندگان نیز در نظر گرفته شود. صندوق توسعه ملی درآمد مازاد بر بودجه مورد نیاز دولت را ذخیره می‌کند تا بر اساس راهبردها و سیاست‌هایی که تدوین شده است، در مواقع مورد نیاز یا حساس از این بودجه استفاده شود.

اعضای صندوق توسعه ملی چه کسانی هستند؟

این صندوق یکی از بزرگ‌ترین صندوق‌ها و طرح‌های مالی و سرمایه‌گذاری در سطح کشوری است که از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است و به همین دلیل، اعضای این صندوق باید به ظرافت و دقت تمام انتخاب و منصوب شوند. این صندوق در اصل از هیأت امنا، هیأت عامل و هیأت ناظران تشکیل شده است که در این بخش به اعضای هیأت امنای صندوق اشاره می‌کنیم:

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور که نقش دبیر هیأت امنا را بر عهده دارد.

وزیر امور اقتصاد و دارایی

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی

رئیس‌کل بانک مرکزی

رئیس اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران به‌عنوان عضو ناظر در صندوق و بدون داشتن حق رأی

رئیس اتاق تعاون جمهوری اسلامی ایران به ‌عنوان عضو ناظر در صندوق و بدون داشتن حق رأی

دو نماینده از گروه‌های اقتصادی و برنامه و بودجه و محاسبات به انتخاب مجلس شورای اسلامی

دادستان کل کشور

هیأت عامل این صندوق بر اساس مفاد اساسنامه‌ای که تنظیم شده است، از ۵ نفر تشکیل شده است که به صورت مستقیم در امور صندوق صاحب‌نظر و دارای دانش اقتصادی عالی برای تنظیم و برنامه‌ریزی دارایی‌های صندوق هستند. علاوه بر این باید در زمینه امور حقوقی، مالی، بانکی و برنامه‌ریزی دارای مدرک کارشناس ارشد باشند. این اشخاص در نهایت با حکم و تأیید شخص رئیس‌جمهور منصوب می‌شوند و امور مربوط به صندوق را به صورت مستقیم، مدیریت و برنامه‌ریزی می‌کنند.

دلیل اصلی تشکیل صندوق توسعه ملی چیست؟

همان‌طور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم، محصولات سوختی که شامل نفت و مشتقات آن می‌شود، در سطح منطقه و بین‌المللی دارای چالش‌های فراوانی است و کاملا تحت تاثیر سیاست‌های کلان قرار دارد. به دلیل نوساناتی که تا حد زیادی قابل کنترل نیستند، صندوق توسعه ملی تأسیس شد تا مقداری از مبالغ فروش رفته این محصولات را ذخیره کند. به صورت خلاصه این صندوق برای حمایت‌ از نسل‌های آینده و مدیریت برخی امور حساس در نظر گرفته شده است. این نکته حائز اهمیت است که دولت در صورت مواجه با هرگونه کسری بودجه، اجازه استفاده از دارایی‌های این صندوق را نخواهد داشت.

چه سازمان‌ها و ارگان‌هایی اجازه استفاده از دارایی‌های این صندوق را دارند؟

از آن جایی‌که فعالیت‌های تولیدی، به نوعی بازوهای محرک اقتصاد کشور محسوب می‌شوند، حمایت از آن‌ها در دستور کار دولت قرار دارد. این بخش از فعالیت‌های مالی در کشور دارای اهمیت فراوانی است، چرا که به صورت مستقیم باعث اشتغال‌زایی در بسیاری از بخش‌های مختلف می‌شود و در نهایت در زمینه سودآوری به خوبی عمل می‌کند.

شرکت‌هایی که در یکی از زمینه‌های تولیدی، صنعتی، معدن، کشاورزی و حمل و نقل، خدمات گردشگری، فناوری اطلاعات و … فعالیت دارند، با طی کردن روال قانونی، امکان استفاده از تسهیلات این حساب ذخیره ارزی را دارند.

مراحل بهره‌مندی از تسهیلات صندوق توسعه ملی به چه شکل است؟

با توجه به بخش قبلی در صورتی که زمینه فعالیت شما در یکی از امور ذکر شده باشد، طبق راهنمایی‌های این بخش می‌توانید از تسهیلات این صندوق در امور خود بهره‌مند شوید. برای طی کردن این مسیر به موارد زیر توجه کنید:

۱. در گام اول باید به یکی از شعب بانک ملی یا ملت مراجعه و برای ثبت درخواست دریافت از تسهیلات صندوق اقدام کنید.

۲. در مرحله بعدی به منظور ارزی برای ذخیره ارزی استفاده از این تسهیلات باید وثیقه‌ای به واحد کارشناسی مدیریت شعب اعطا کنید.

۳. در صورت موافقت مدیر شعبه بانک، درخواست شما به اداره کل اعتبارات ارسال می‌شود.

۴. بعد از دریافت تأیید، گزارش کاملی از قیمت و ماشین‌آلات و … تهیه می‌شود.

۵. مجوزی از وزارت‌خانه مربوط با فعالیت شما، صادر می‌شود.

۶. مصوبه‌ای توسط هیأت مدیره بانک عامل صادر می‌شود.

۷. اعلامیه مسدودی ارز توسط واحد کارشناسی تأمین ارز طرح‌های مورد بررسی، توسط اداره کل خارجه صادر می‌شود.

۸. یک قرارداد مشارکتی مدنی بین مشتری و شعبه انعقاد می‌شود.

۹. اوراق ثبت سفارش بازرگانی تهیه و به اداره عملیات ارزی برای ممهور شدن به مهر تخصیص ارز از محل حساب ذخیره ارزی ارائه می‌شود.

۱۰. در نهایت اعتبار اسنادی گشایش پیدا می‌کند.

وظایف رئیس سازمان صندوق توسعه ملی چیست؟

رئیس سازمان صندوق توسعه ملی و ذخیره ارزی کشور دارای وظایف متعددی است که هر کدام از آن‌ها، از درجه اهمیت و ظرافت اجرایی بالایی دارد:

۱. پیشنهاد و ارائه نظرات در راستای فعالیت‌های مورد قبول و به منظور بهره‌مندی از تسهیلات صندوق در مسیر پیشبرد امور تولیدی، صنعتی، معدن، کشاورزی و حمل و نقل، خدمات گردشگری، فناوری اطلاعات و …

۲. پیشنهاد و ارائه نظرات برای استفاده از دارایی‌های صندوق در راستای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی در سطح کشور و بین‌المللی

۳. ارائه پیشنهاد به هیأت امنا در رابطه با نظام‌نامه‌ها و شرایط و نحوه اعطای تسهیلات

۴. تشکیل و تنظیم یک قرارداد با مشاوره متخصص بین‌المللی حرفه‌ای در امور مالی و سرمایه‌گذاری

۵. بهبود و ارتقای عملکرد صندوق توسعه ملی

سخن آخر

صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی یکی از طرح‌های مالی و سرمایه‌گذاری عظیم در کشور است که به دنبال نوسانات شدید در بازار مالی فروش نفت و مشتقات آن، تأسیس شد. این صندوق با هدف تبدیل بخشی از درآمد حاصل از فروش نفت و گاز، میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی، به ثروت مولد و سرمایه روبه ‌رشد اقتصادی شکل گرفته است. در این راستا برخی از سازمان‌ها و اموری که در دسته تولیدی، صنعتی، معدن، کشاورزی و حمل و نقل، خدمات گردشگری، فناوری اطلاعات و … جای دارند، می‌توانند بنا به شرایطی، برای پیشبرد امور خود از تسهیلات این صندوق استفاده کنند.

کاهش ذخیره ارزی، پاکستان را گرفتار کرد

پاکستان ممکن است در آینده ای نزدیک به دلیل روند پر سرعت کاهش ذخایر ارزی،این کشور را با مشکلات اقتصادی مواجه کند.

به گزارش خبرگزاری برنا، بدهی خارجی پاکستان در سه فصل اول سال مالی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ به ۱۰.۸۸ میلیارد دلار در مقایسه با ۱۳.۳۸ میلیارد دلار در کل سال مالی ۲۰۲۱ افزایش یافت.

میزان بدهی خارجی پاکستان در سه ماهه سوم سال مالی ۲۰۲۲ به ۴.۸۷۵ میلیارد دلار افزایش یافته است.

این کشور با تهدیدی جدی به دلیل بدهی خارجی مواجه بوده است، زیرا ذخایر ارزی بانک دولتی پاکستان با وجود ورود سرمایه ۲.۳ میلیارد دلاری از سوی چین در اواخر ماه گذشته، تک رقمی شد.

افزایش حجم خدمات بدهی خارجی در سه ماهه اول سال جاری نشان می دهد که دولت برای انجام تعهدات بازپرداخت بدهی خارجی خود، دلار را با نرخ های تجاری بالاتر قرض کرده است.

ائتلاف تحت رهبری مسلم لیگ، نرخ بهره وام ۲.۳ میلیارد دلاری از چین را فاش نکرده است. ابتدا، پکن موافقت کرده بود که وام های سندیکایی را قبل از سرنگونی دولت عمران خان از حزب تحریک انصاف لغو کند اما دولت شهباز شریف برای تامین وام چینی باید دو ماه صبر می کرد.

بخش مالی و سایر ذینفعان اقتصاد هنوز از هزینه پنهان وام چینی راضی نیستند، بازارهای تجاری این گمانه زنی را دارد که وام های چینی با نرخ بسیار بالایی گرفته شده است.

«مفتاح اسماعیل»، وزیر دارایی پاکستان به پاکستانی ها اطمینان داده است که تا چند روز دیگر مبلغ یک میلیارد دلار از درآمد خارجی آنها آزاد شود، اما سه ماه بدون پاسخ قانع کننده از سوی صندوق بین المللی پول گذشته است. بانکداران بر این باورند که این صندوق مانند واشنگتن، دولت پاکستان را وادار می کند که کارهای بیشتری انجام دهد.

از آنجایی که صندوق بین المللی پول تامین مالی خود برای این کشور را متوقف کرده است، پاکستان بودجه ای از بانک جهانی و بانک توسعه آسیایی دریافت نمی کند.

یک تحلیلگر ارشد گفت: چینی ها می دانند که پاکستان قادر به بازگشت به بازار بدهی بین المللی نیست و ارزی برای ذخیره ارزی صندوق بین المللی پول برای کمک به اسلام آباد عجله ندارد. این دلیلی بود که چینی ها پول را با نرخ بسیار بالایی وام دادند.

پاکستان، بدهی خود را از طریق استقراض تجاری پرداخت می کند که به معنای تعهدات بیشتر برای بدهی خارجی در سال مالی آینده است. دو دولت حاکم در سال مالی ۲۲ نتوانستند هجوم واردات هنگفت به ارزش ۸۰ میلیارد دلار را کنترل کنند که کسری حساب جاری (CAD) زیادی ایجاد کرد.

تاکنون کسری حساب این کشور به ۱۵.۱۹۹ میلیارد دلار رسیده است در حالی که در دوره مشابه سال مالی گذشته تنها ۱.۱۸۳ میلیارد دلار بوده است. این کسری حساب عظیم به تنهایی برای درک ضعف اقتصاد خارجی این کشور کافی است.

مساله اصلی اینجاست که با وجود حواله‌ها و صادرات قابل توجه، این کشور قادر به دریافت دلار از بازار بدهی بین‌المللی نیست.