ایران فاینانس
برای بررسی بازار پول می باید ، تقاضا و عرضه پول را بررسی کنیم . در این قسمت به بررسی تقاضای پول ( M1 ) می پردازیم.
1- حجم پول در گردش و نقدینگی :
حجم پول در گردش ( M1 ) : یا به اختصار پول در اقتصاد برابر است با اسکناس و مسکوک در دست مردم به اضافه سپرده های دیداری (حساب جاری در بانک ها ) . بنابراین هرگاه در اقتصاد گفته می شود پول ، فقط اسکناس و سکه مدنظر نمی باشد، حسابهای جاری که برای آن دسته چک صادر می شود نیز جزء حجم پول است.
نقدینگی ( M2 ) : که گاهی به آن نقدینگی بخش خصوصی نیز می گویند(زیرا سپرده های دولت در آن محاسبه نمی شود.)برابر است با حجم پول به اضافه سپرده های پس انداز و مدتدار بخش خصوصی در بانکها. به سپرده های پس انداز و مدت دار ، شبه پول نیز گفته می شود ، بنابراین نقدینگی برابر است با پول بعلاوه شبه پول.
سپرده های مدت دار + سپرده های پس انداز + سپرده های جاری+ اسکناس و مسکوک = نقدینگی = ( M2 )
( M2 )شبه پول ( M1 )پول
افراد به دلایل و انگیزه های زیر پول تقاضا می کنند:
1- انگیزه معاملاتی: به دلیل اینکه زمان دریافت در آمد و مصرف یکی نمی باشد، افراد پول نگهداری می کنند تا معاملات روزمره خود را با آن انجام دهند.مثلا ما در اول ماه صد هزار تومان حقوق دریافت می کنیم ، اگر پیش بینی کنیم که هفتاد هزار تومان آنرا طی ماه خرج می کنیم ، پس هفتاد هزار تومان از درآمد خود را به شکل پول نگهداری می کنیم. البته شاید کسی بگوید بهتر است که همه درآمد خود را در حساب پس انداز یا مدتدار بگذاریم و یا سهام و اوراق قرضه بخریم و به اندازه نیاز روزانه به پول ، سهام ، اوراق قرضه و یا سایر اشکال داریی را به پول تبدیل کنیم تا از مزایای دارایی های درآمدزا نیز برخوردار شویم.که در اینکار نیز لازم است هزینه تبدیل دارائیها به پول در نظر گرفته شود.
مقدار پولی که برای انجام معاملات تقاضا می کنیم ، به تقاضای معاملاتی پول معروف است و تابعی از درآمد ملی در نظر گرفته می شود.
2- انگیزه احتیاطی : افراد و بنگاهها برای حوادث غیر قابل پیش بینی مقداری پول نگهداری می کنند. به مقدار پولی که برای این امور تقاضا می شود ، تقاضای احتیاطی پول گفته می شود.تقاضای معاملاتی و احتیاطی تابعی از درآمد ملی در نظر گرفته می شود و تابع آن را به شکل M(t)=KY می نویسیم که K نسبتی از درآمد ملی است که به صورت پول برای امور احتیاطی و معاملاتی نگهداری می شود.
3- انگیزه سفته بازی : کلاسیکها معتقد بودند که به جز دو دلیل و یا انگیزه فوق ، دلیل دیگری برای نگهداری پول وجود ندارد. استدلال آنها نیز این بود که وقتی افراد برای امور احتیاطی و معاملاتی مقداری از درآد خود را به صورت پول نگهداری می کنند ، مابقی آنرا تبدیل به داراییهای درآمدزا می نمایند و دلیلی برای نگهداری آن به شکل پول که یک نوع دارایی عقیم است ، وجود ندارد.
کینز با بحث خود نشان داد که علاوه بر انگیزه های فوق ، افراد به انگیزه سفته بازی نیز پول نگهداری می کنند.تقاضای سفته بازی برای پول با نرخ بهره رابطه معکوس دارد ، علت آن اینست که اگر نرخ بهره بالا باشد ، هزینه نگهداری پول نقد برای سفته بازی بالاست.نرخ بهره همان هزینه فرصت نگهدار یپول نقد است.
یعنی تقاضای پول تابعی از درآمد ملی و نرخ بهره است که رابطه تقاضای پول با درآمد ملی مثبت و با نرخ بهره منفی می باشد.
عرضه پول نیز همچون تقاضای پول تحت تاثیر عوامل مختلف است که برای سادگی فرض می شود متغیری برونزا است و توسط بانک مرکزی تعیین می شود .اما ما به طور خلاصه به عوامل تعیین کننده آن می پردازیم.
عرضه پول برابر است با پایه پولی ضربدر ضریب تکاثر پول
m : ضریب تکاثر پول
H : پایه پولی و M(s) عرضه پول
بنابراین عرضه پول در صورتی تغییر می یابد که H (پایه پولی) ویا m (ضریب تکاثر پول) تغییر نماید.
ابتدا به بررسی H می پردازیم:
پایه پولی( H ) که به پول پر قدرت نیز معروف می باشد ، برابر است با بدهی بانک مرکزی به بخشهای خصوصی (اسکناس و مسکوک در دست مردم) و بانکی (اسکناس و مسکوک نزد بانکها ، سپرده قانونی و آزاد بانکها نزد بانک مرکزی) ، با توجه به تعریف ترازنامه بانک مرکزی ، پایه یولی برابر است با حاصل جمع خالص داراییهای خارجی و داخلی این بانک.به عبارت دیگر پایه پولی را می توان وسیله پرداختی دانست که بانک مرکزی با استفاده از آن داراییهای مالی گوناگون خود خریداری می کند.
واما ضریب تکاثر پول برابر است با حجم تغییرات حجم پول ، تقسیم بر پایه پولی.
= dM/dH ضریب تکاثر پول
ضریب تکاثر پول را که با m نیز نشان می دهند ، به این مفهوم است که به ازای یک واحد تغییر درپایه پولی حجم پول چند واحد تغییر می کند. ضریب تکاثر پول در ساده ترین حالت برابرست با یک تقسیم بر نرخ ذخیره قانونی.در حالت واقعی تر ضریب تکاثر پول عبارتست از :
/Cu + rr + er (1 + Cu) = ضریب تکاثر پول
er ،نرخ ذخیره اضافی ، Cu نسبت اسکناس و مسکوک به سپرده دیداری ، rr نرخ ذخیره قانونی
فرمول فوق نشان می دهد که عرضه پول به H (که به تصمیمات بانک مرکزی بستگی دارد) ، Cu (که به تصمیمات و رفتار مردم بستگی دارد که چه نسبتی از پول خود را به صورت سکه و اسکناس و چه مقدار را در حساب جاری نگهداری می کنند) ، rr (که به تصمیم بانک مرکزی بستگی دارد) و er (که به تصمیم بانکهای تجاری بستگی دارد) وابسته است.
بنابراین این تصور که حجم پول را فقط بانک مرکزی تعیین می کند اشتباه است ، اگر شما نیز پول خود را بیشتر به صورت اسکناس و سکه نگهداری کنید ، حجم پول را کاهش می دهید و یا اگر یک بانک تجاری ذخیره اضافی بیشتری نگهداری کند ، حجم پول را کاهش می دهد.4- تعادل در بازار پول:
تعادل در بازار پول هنگامی برقرار است که عرضه و تقاضای پول با یکدیگر برابر باشد ، به عبارت دیگر مازاد و یا کمبود تقاضا و عرضه پول وجود نداشته باشد . در نومدار فوق ، تقاضای پول به ازای درآمد ملی برابر با Y1 رسم شده است و عرضه پول نیز به شکل برونزا در نظر گرفته شده است.
نقطه تعادل ، نقطه E1 است ، زیرا عرضه و تقاضای پول برابرست و نرخ بهره تعادلی برابر با r1 می باشد. اگر نرخ بهره بالاتر از r1 باشد ، مازاد عرضه پول و اگر کمتر از آن باشد ، مازاد تقاضای پول بوجود می آید. اگر در بازار پول مازاد تقاضا باشد ، باعث افزایش نرخ بهره می شود ، در نتیجه تقاضای سفته بازی کاهش می یابد ، کاهش تقاضای سفته بازی باعث کاهش تقاضای پول می شود ، تا عرضه و تقاضای پول برگردند. اگر کازاد عرضه پول نیز وجود داشته باشد ، نرخ بهره کاهش می یابد ، تقاضای سفته بازی افزایش و در نتیجه تقاضای پول نیز افزایش می یابد تا تعادل در بازار پول برقرار گردد.
از آنجا که مدیران آینده بیشتر به وبلاگی برای داوطلبان کارشناسی ارشد مدیریت اختصاص یافته بود ، به یاری خدا بمنظور جلوگیری از عدم تجانس مطالب و پرداختن بیشتر به هر دو حوزه ، وبلاگ ایران فاینانس را با هدف پرداختن به ادبیات مالی و مباحث کاملا دانشگاهی متناسب با بازار پول و سرمایه کشور در حوزه تحلیل مالی ، ابزارهای فاینانس و سرمایه گذاری و مقالات این حوزه راه اندازی نمودم.
بدیهی است تلاش می شود با بهره گیری از غنی ترین منابع علمی در حوزه مدیریت مالی و سرمایه گذاری تازگی مطالب و جذابیت وبلاگ برای فرهیختگان مالی و اقتصادی کشور حفظ گردد.
یاری همه سروران ارجمند و دوستان فاضلم را برای غنا بخشی هر چه بیشتر به مطالب وبلاگ خواستارم.
روح اله صمدی، کارشناس ارشد مدیریت مالی دانشگاه شهید بهشتی
مخزن تعادل استخر
مخازن تعادل استخر به عنوان یک سیستم فعال جهت حفظ لول اب استتر یا جکوزی مورد استفاده قرار میگیرد. حجم بالای کلر در اب استخر سبب پوسیدگی مخازن تعادل گالوانیزه میشود، از این رو استفاده از مخازن تعادل پلی اتلین با توجه به مقاومت شیمیایی بسیار بالای آنها ، بهترین گزینه برای این کاربرد هستند. مخازن تعادل پل اتیلن در حجمها و ابعاد مورد نیاز مشتری قابلیت طراحی و تولید دارند.
طراحی مخزن تعادل
برای این که آب درون استخر و یا جکوزی، همواره در سطح مطلوب و قابل قبولی قرار گیرند، اقداماتی لازم است، که یکی از این اقدامات، بهره گیری از مخزن تعادل اسخر است. بنابراین لازم است تا در هر سیستم، یک مخزن تعادل یا به عبارتی مخزن بالانس درنظر گرفته شود. سه عامل که بر این سیستم اثر مستقیم میگذارند، شامل شیرجه ناگهانی افراد که باعث جا به جایی حجم زیادی از آب میشود، حجم آب مصرفی از استخر برای بک واش فیلترها و سیستم هیدرولیک است.
عملکرد مخزن تعادلی استخر
نمودار زیر سه سطح مهم و اساسی آب را، که باید در طراحی مخزن تعادل استخر در نظر گرفته شود ، نشان میدهد، که در ادامه مطلب هر یک را مختصراً بررسی میکنیم.
- (بالاترین سطح) : حداکثر میزان سطح آب درون مخزن باید دقیقاً زیر کانال سرریز، اطراف استخر باشد.
- (سطح نورمال) : یک سطح طبیعی در هنگام عدم حضور شناگر در استخر، حدود ۵۰ الی ۸۰ درصد ارتفاع یا سطح کلی مخزن تعادل است، که باید درنظر گرفته شود، همیشه بین ۳۰ تا ۵۰ درصد از حجم مخزن تعادل در زمانی که شناگر در آب استخر نیست، خالی بماند.
- ( پایین ترین سطح) : حداقل سطح آب در مخزن تعادل باید به گونه ای باشد که آب مورد نیاز برای بک واش فیلترها همیشه در مخزن تعادل موجود باشد و از خالی یا خشک کار نکردن پمپ های سیرکوله اطمینان حاصل شود.
محاسبه حجم مخزن تعادل
در انجام محاسبه حجم مخزن تعادل، لازم است تا موج جابجایی آب، که توسط شناگران ایجاد میشود را با توجه به تعداد نفرات و بک واش فیلترها در نظر بگیریم، که در ادامه به بررسی این دو عامل میپردازیم.
سرریز آب توسط شیرجه شناگر : محاسبه این مورد به دلیل تاثیر مستقیم تعداد شناگران و مقدار فعالیتی که دارند، ممکن نیست. این میزان را بر اساس حداقل ۵۰٪ بار استحمامی محاسبه میکنند. گفتنی است، به ازای هر فرد شناگر حدود ۸۰ لیتر جابجایی آب صورت میگیرد.
بک واش فیلتر : میزان آب دریافتی از استخر برای شستشوی فیلترها، توسط کارخانه تولید کننده فیلتر معین میشود. براساس راهنمای موجود، به ازای هر مترمربع، میزان نرخ شستشوی فیلتر ۳۰ مترمکعب در هر ساعت و برای مدت زمان ۵ تا ۷ دقیقه است. در بهترین حالت، در سیستمهایی که چندین فیلتر نصب شده است، میزان آب استخراجی باید براساس شستشوی مداوم و پشت سر هم، همه فیلترها باشد. در برخی از تأسیسات، این امر به دلیل محدودیت سیستم تخلیه پساب و تأمین مجدد آب مخزن تعادل، ممکن نیست. با فرض این محدودیت، می توان زمان مناسبی بین بک واش فیلترها قرار داد تا سیستم دوباره پر شود، در این صورت زمان پر شدن مجدد مخزن تعادل نباید بیشتر از 4 الی 5 ساعت باشد.
مخزن تعادل استخر پلی پروپیلن
طراحی و ساخت مخزن تعادل استخر پلی پروپیلن این مخازن بر اساس نیاز مشتری طراحی و ساخته میشوند. مقاومت خوردگی و مکانیکی بسیار بالای این مخازن سبب ایجاد تمایز بسیار زیاد در مقایسه با مخازن مشابه گردیده است. مخازن تعادل PP قابلیت استفاده در ذخیره سازی سیالات خورنده مانند اسید کلریدریک و اسید نیتریک را دارد.
قیمت مخزن تعادل
مخزن تعادل باید به عنوان بخشی از سازه استخر بوده و از بتن ساخته شود. مخزن باید دارای ارتفاع داخلی ۲ متر باشد و دسترسی از محیط اطراف استخر نباید کمتر از ۱.۵ متر باشد. این ارتفاع ۲ متری مخزن تعادل، به دلیل محدودیت ارتفاع در برخی تصفیه خانهها، ممکن است به یک چالش تبدیل میشود. قیمت مخزن تعادل وابسته به عواملی مانند ابعاد و حجم، همچنین برند تولیدی است. جهت دریافت قیمت مخزن تعادل استخر، با کارشناسان تیم مخزن وان و با شماره 44787073-021 در ارتباط باشید. همچنین جهت مشاهده انواع دیگر مخزن پلی اتیلن به صفحه مربوطه مراجعه فرمایید.
ایران فاینانس
برای بررسی بازار پول می باید ، تقاضا و عرضه پول را بررسی کنیم . در این قسمت به بررسی تقاضای پول ( M1 ) می پردازیم.
1- حجم پول در گردش و نقدینگی :
حجم پول در گردش ( M1 ) : یا به اختصار پول در اقتصاد برابر است با اسکناس و مسکوک در دست مردم به اضافه سپرده های دیداری (حساب جاری در بانک ها ) . بنابراین هرگاه در اقتصاد گفته می شود پول ، فقط اسکناس و سکه مدنظر نمی باشد، حسابهای جاری که برای آن دسته چک صادر می شود نیز جزء حجم پول است.
نقدینگی ( M2 ) : که گاهی به آن نقدینگی بخش خصوصی نیز می گویند(زیرا سپرده های دولت در آن محاسبه نمی شود.)برابر است با حجم پول به اضافه سپرده های پس انداز و مدتدار بخش خصوصی در بانکها. به سپرده های پس انداز و مدت دار ، شبه پول نیز گفته می شود ، بنابراین نقدینگی برابر است با پول بعلاوه شبه پول.
سپرده های مدت دار + سپرده های پس انداز + سپرده های جاری+ اسکناس و مسکوک = نقدینگی = ( M2 )
( M2 )شبه پول ( M1 )پول
افراد به دلایل و انگیزه های زیر پول تقاضا می کنند:
1- انگیزه معاملاتی: به دلیل اینکه زمان دریافت در آمد و مصرف یکی نمی باشد، افراد پول نگهداری می کنند تا معاملات روزمره خود را با آن انجام دهند.مثلا ما در اول ماه صد هزار تومان حقوق دریافت می کنیم ، اگر پیش بینی کنیم که هفتاد هزار تومان آنرا طی ماه خرج می کنیم ، پس هفتاد هزار تومان از درآمد خود را به شکل پول نگهداری می کنیم. البته شاید کسی بگوید بهتر است که همه درآمد خود را در حساب پس انداز یا مدتدار بگذاریم و یا سهام و اوراق قرضه بخریم و به اندازه نیاز روزانه به پول ، سهام ، اوراق قرضه و یا سایر اشکال داریی را به پول تبدیل کنیم تا از مزایای دارایی های درآمدزا نیز برخوردار شویم.که در اینکار نیز لازم است هزینه تبدیل دارائیها به پول در نظر گرفته شود.
مقدار پولی که برای انجام معاملات تقاضا می کنیم ، به تقاضای معاملاتی پول معروف است و تابعی از درآمد ملی در نظر گرفته می شود.
2- انگیزه احتیاطی : افراد و بنگاهها برای حوادث غیر قابل پیش بینی مقداری پول نگهداری می کنند. به مقدار پولی که برای این امور تقاضا می شود ، تقاضای احتیاطی پول گفته می شود.تقاضای معاملاتی و احتیاطی تابعی از درآمد ملی در نظر گرفته می شود و تابع آن را به شکل M(t)=KY می نویسیم که K نسبتی از درآمد ملی است که به صورت پول برای امور احتیاطی و معاملاتی نگهداری می شود.
3- انگیزه سفته بازی : کلاسیکها معتقد بودند که به جز دو دلیل و یا انگیزه فوق ، دلیل دیگری برای نگهداری پول وجود ندارد. استدلال آنها نیز این بود که وقتی افراد برای امور احتیاطی و معاملاتی مقداری از درآد خود را به صورت پول نگهداری می کنند ، مابقی آنرا تبدیل به داراییهای درآمدزا می نمایند و دلیلی برای نگهداری آن به شکل پول که یک نوع دارایی عقیم است ، وجود ندارد.
کینز با بحث خود نشان داد که علاوه بر انگیزه های فوق ، افراد به انگیزه سفته بازی نیز پول نگهداری می کنند.تقاضای سفته بازی برای پول با نرخ بهره رابطه معکوس دارد ، علت آن محاسبه حجم تعادلی اینست که اگر نرخ بهره بالا باشد ، هزینه نگهداری پول نقد برای سفته بازی بالاست.نرخ بهره همان هزینه فرصت نگهدار یپول نقد است.
یعنی تقاضای پول تابعی از درآمد ملی و نرخ بهره است که رابطه تقاضای پول با درآمد ملی مثبت و با نرخ بهره منفی می باشد.
عرضه پول نیز همچون تقاضای پول تحت تاثیر عوامل مختلف است که برای سادگی فرض می شود متغیری برونزا است و توسط بانک مرکزی تعیین می شود .اما ما به طور خلاصه به عوامل تعیین کننده آن می پردازیم.
عرضه پول برابر است با پایه پولی ضربدر ضریب تکاثر پول
m : ضریب تکاثر پول
H : پایه پولی و M(s) عرضه پول
بنابراین عرضه پول در صورتی تغییر می یابد که H (پایه پولی) ویا m (ضریب تکاثر پول) تغییر نماید.
ابتدا به بررسی H می پردازیم:
پایه پولی( H ) که به پول پر قدرت نیز معروف می باشد ، برابر است با بدهی بانک مرکزی به بخشهای خصوصی (اسکناس و مسکوک در دست مردم) و بانکی (اسکناس و مسکوک نزد بانکها ، سپرده قانونی و آزاد بانکها نزد بانک مرکزی) ، با توجه به تعریف ترازنامه بانک مرکزی ، پایه یولی برابر است با حاصل جمع خالص داراییهای خارجی و داخلی این بانک.به عبارت دیگر پایه پولی را می توان وسیله پرداختی دانست که بانک مرکزی با استفاده از آن داراییهای مالی گوناگون خود خریداری می کند.
واما ضریب تکاثر پول برابر است با حجم تغییرات حجم پول ، تقسیم بر پایه پولی.
= dM/dH ضریب تکاثر پول
ضریب تکاثر پول را که با m نیز نشان می دهند ، به این مفهوم است که به ازای یک واحد تغییر درپایه پولی حجم پول چند واحد تغییر می کند. ضریب تکاثر پول در ساده ترین حالت برابرست با یک تقسیم بر نرخ ذخیره قانونی.در حالت واقعی تر ضریب تکاثر پول عبارتست از :
/Cu + rr + er (1 + Cu) = ضریب تکاثر پول
er ،نرخ ذخیره اضافی ، Cu نسبت اسکناس و مسکوک به سپرده دیداری ، rr نرخ ذخیره قانونی
فرمول فوق نشان می دهد که عرضه پول به H (که به تصمیمات بانک مرکزی بستگی دارد) ، Cu (که به تصمیمات و رفتار مردم بستگی دارد که چه نسبتی از پول خود را به صورت سکه و اسکناس و چه مقدار را در حساب جاری نگهداری می کنند) ، rr (که به تصمیم بانک مرکزی بستگی دارد) و er (که به تصمیم بانکهای تجاری بستگی دارد) وابسته است.
بنابراین این تصور که حجم پول را فقط بانک مرکزی تعیین می کند اشتباه است ، اگر شما نیز پول خود را بیشتر به صورت اسکناس و سکه نگهداری کنید ، حجم پول را کاهش می دهید و یا اگر یک بانک تجاری ذخیره اضافی بیشتری نگهداری کند ، حجم پول را کاهش می دهد.4- تعادل در بازار پول:
تعادل در بازار پول هنگامی برقرار است که عرضه و تقاضای پول با یکدیگر برابر باشد ، به عبارت دیگر مازاد و یا کمبود تقاضا و عرضه پول وجود نداشته باشد . در نومدار فوق ، تقاضای پول به ازای درآمد ملی برابر با Y1 رسم شده است و عرضه پول نیز به شکل برونزا در نظر گرفته شده است.
نقطه تعادل ، نقطه E1 است ، زیرا عرضه و تقاضای پول برابرست و نرخ بهره تعادلی برابر با r1 می باشد. اگر نرخ بهره بالاتر از r1 باشد ، مازاد عرضه پول و اگر کمتر از آن باشد ، مازاد تقاضای پول بوجود می آید. اگر در بازار پول مازاد تقاضا باشد ، باعث افزایش نرخ بهره می شود ، در نتیجه تقاضای سفته بازی کاهش می یابد ، کاهش تقاضای سفته بازی باعث کاهش تقاضای پول می شود ، تا عرضه و تقاضای پول برگردند. اگر کازاد عرضه پول نیز وجود داشته باشد ، نرخ بهره کاهش می یابد ، تقاضای سفته بازی افزایش و در نتیجه تقاضای پول نیز افزایش می یابد تا تعادل در بازار پول برقرار گردد.
از آنجا که مدیران آینده بیشتر به وبلاگی برای داوطلبان کارشناسی ارشد مدیریت اختصاص یافته بود ، به یاری خدا بمنظور جلوگیری از عدم تجانس مطالب و پرداختن بیشتر به هر دو حوزه ، وبلاگ ایران فاینانس را با هدف پرداختن به ادبیات مالی و مباحث کاملا دانشگاهی متناسب با بازار پول و سرمایه کشور در حوزه تحلیل مالی ، ابزارهای فاینانس و سرمایه گذاری و مقالات این حوزه راه اندازی نمودم.
بدیهی است تلاش می شود با بهره گیری از غنی ترین منابع علمی در حوزه مدیریت مالی و سرمایه گذاری تازگی مطالب و جذابیت وبلاگ برای فرهیختگان مالی و اقتصادی کشور حفظ گردد.
یاری همه سروران ارجمند و دوستان فاضلم را برای غنا بخشی هر چه بیشتر به مطالب وبلاگ خواستارم.
روح اله صمدی، کارشناس ارشد مدیریت مالی دانشگاه شهید بهشتی
۷ اندیکاتور تکنیکال برای ساخت یک جعبه ابزار معاملاتی
شاخصهای(اندیکاتورها) تکنیکال توسط معاملهگران(تریدرها) برای بدست آوردن درکی از سیستم عرضه و تقاضای سهام و روانشناسی بازار استفاده میشوند. این اندیکاتورها روی هم رفته بنیان تحلیل تکنیکال را شکل میدهند. معیارهایی مثل حجم معاملات، سرنخهایی را در مورد اینکه حرکت قیمت چه روندی خواهد داشت، ارائه میدهند. به این ترتیب میتوان از این اندیکاتورها برای تولید سیگنالهای خرید و فروش استفاده کرد. در این لیست، با هفت اندیکاتور تکنیکال برای افزودن به جعبه ابزار معاملات خود آشنا خواهید شد. شما نیازی به استفاده از همه آنها نخواهید داشت، بهتر است فقط چند مورد که کمک میکنند تصمیمهای معاملاتی بهتری بگیرید را انتخاب کنید.
نکات کلیدی
تریدرهای تکنیکال و چارتیستها برای تولید سیگنالها در مجموعه ابزارهای خود از طیف گستردهای از اندیکاتورها، الگوها و نوسانگرها(اسیلاتور) استفاده میکنند.
برخی از این موارد پیشینهی قیمت را در نظر میگیرند، برخی دیگر ناظر به حجم معاملاتاند و برخی دیگر شاخصهای حرکتی هستند. غالباً، این شاخصها به طور همزمان و یا در ترکیبی با یکدیگر استفاده میشوند.
در اینجا، هفت ابزار برتری که تحلیلگران تکنیکال بازار به کار میگیرند را بررسی میکنیم. اگر قصد انجام معامله بر اساس تحلیل تکنیکال دارید، باید با آنها آشنا شوید.
ابزارهای ترید
ابزارهای ترید برای تریدهای روزانه و تحلیلگران تکنیکال، متشکل از ابزارهای نمودارسازی است که سیگنالهایی را برای خرید یا فروش تولید میکنند یا نشاندهندهی روندها یا الگوهای موجود در بازار هستند. به طور کلی، دو نوع اندیکاتور تکنیکال وجود دارد:
- پوششی(overlays): اندیکاتورهای تکنیکالی که از مقیاسی یکسان نظیر قیمتها استفاده میکنند و روی نمودار قیمتهای هر سهم ترسیم میشوند. به عنوان مثال میتوان به میانگینهای متحرک (moving averages)، بولینگر باند (bolinger bands) یا فیبوناچی اشاره کرد.
- اسیلاتورها: به جای اینکه (مثل اندیکارتورهای پوششی) روی نمودار قیمت قرار گیرند، اندیکاتورهای تکنیکالی هستند که بین حداقل و حداکثرِ موضعی در نوسان هستند و بالاتر یا پایینتر از نمودار قیمت رسم میشوند. به عنوان مثال میتوان به نوسانگر تصادفی(استوکاستیک) ، مکدی (MACD) یا RSI (شاخص مقامت نسبی) اشاره کرد. در این مقاله عمدتا همین نوع دوم اندیکاتورهای تکنیکال، مدنظر ماست.
تریدرها هنگام تجزیه و تحلیل یک سهم یا اوراق بهادار، اغلب از چندین اندیکاتور تکنیکالِ مختلف به طور همزمان استفاده میکنند. با هزاران گزینه مختلف عینی، تریدرها باید اندیکاتورهایی را انتخاب کنند که برای آنها بهترین باشد و با نحوه کار آنها آشنا شوند. تریدرها همچنین ممکن است اندیکاتورهای تکنیکال را با اشکال ذهنیتر و شخصیتری از تحلیل تکنیکال مانند توجه به الگوهای نمودار، ترکیب کنند تا ایدههایی برای معامله ارائه دهند. اندیکاتورهای تکنیکال همچنین با توجه به ماهیت کمیای که دارند میتوانند در سیستمهای ترید خودکار گنجانده شوند.
حجم تعادلی(On-Balance Volume)
اول از همه از اندیکاتور حجم تعادلی (OBV) برای اندازهگیری جریان مثبت و منفی حجم در طول یک دوره زمانی استفاده میکنیم.
اندیکاتور(obv) مجموع کامل حجم بالا و حجم پایین معاملات است. حجم بالا، میزان حجم روزی است که که قیمت افزایش یافته است. حجم پایین، حجم روزی است که قیمت کاهش مییابد. حجم هر روزه بر اساس افزایش یا کاهش قیمت به اندیکاتور افزوده یا کاسته میشود.
افزایش OBV نشان میدهد که خریداران تمایل دارند وارد عمل شوند و قیمت را بالاتر ببرند. سقوط OBV یعنی حجم فروش بیش از حجم خرید است که نشاندهندهی پایین آمدن قیمت است. به این ترتیب، مثل ابزاری برای تایید روند عمل میکند. اگر قیمت و OBV در حال افزایش باشد، نشاندهندهی ادامهی روند است.
تریدرهایی که از OBV استفاده میکنند مراقب انحراف نیز هستند. انحراف زمانی اتفاق میافتد که اندیکاتور و قیمت در جهات مختلف حرکت میکنند. اگر قیمت در حال افزایش و OBV در حال سقوط است، میتواند نشان دهد که روند مورد حمایتِ خریداران از قدرت کافی برخوردار نیست و به زودی معکوس میشود.
توضیح طرز استفاد از OBV برای معاملات
خط تراکم / توزیع (Accumulation/Distribution Line)
یکی از اندیکاتورهای متداول برای تعیین جریان سرمایه در داخل و خارج از یک سهام، خط تراکم/ توزیع (خط A/D ) است.
این اندیکاتور مشابه اندیکاتور حجم تعادلی (OBV) است، اما به جای اینکه صرفا قیمت بسته شدن سهمی در یک دوره زمانی در نظر گرفته شود، محدوده معاملات دوره و محل بسته شدن قیمت در نسبت با آن را هم در نظر میگیرد. اگر سهم نزدیک به بالاترین قیمت خود تمام شود، اندیکاتور حجم بیشتری نسبت به بسته شدن سهم در نزدیکی نقطه میانی محدوده خود، به آن تخصیص میدهد. گزارشات مختلف نشان از این دارد که OBV در برخی موارد بهتر عمل میکند و A/D در برخی دیگر.
اگر خط اندیکاتور توزیع روند صعودی داشته باشد، این امر میل به خرید را نشان میدهد، زیرا سهام در نیمه بالای محدوده در حال بسته شدن است. چنین چیزی به تصدیق روند صعودی کمک میکند. از طرف دیگر، اگر A/D در حال سقوط باشد، این بدان معناست که قیمت در قسمت پایینتر از محدوده روزانه خود در حال بسته شدن است و بنابراین حجم منفی در نظر گرفته می شود. اینگونه به تصدیق روند نزولی کمک میکند.
تریدرها همچنین با استفاده از خط A/D بر واگرایی نظارت میکنند. اگر A/D در حالیکه قیمت در حال افزایش است شروع به کاهش کند، این نشان میدهد که روند به مشکل خورده است و میتواند معکوس شود. به همین ترتیب، اگر قیمت روند نزولی داشته باشد و A/D شروع به افزایش کند، این میتواند نشاندهنده قیمتهای بالاتر باشد.
توضیح طرز استفاد از A/D برای معاملات
شاخص میانگین جهتدار(Average Directional Index)
شاخص میانگین جهتدار (ADX) یک اندیکاتور روندی است که برای اندازهگیری محاسبه حجم تعادلی قدرت و حرکت یک روند استفاده میشود. وقتی ADX بالای 40 باشد، روند بسته به جهتی که قیمت در حال حرکت است، دارای قدرت جهتگیری زیادی به سمت بالا یا پایین است.
زمانی که شاخص ADX زیر 20 باشد، روند ضعیف یا بدون روند در نظر گرفته میشود.
ADX خط اصلی اندیکاتور است که معمولاً سیاه رنگ است. دو خط اضافی وجود دارد که میتواند به صورت اختیاری نشان داده شود. این خطوط «DI+» و «DI-» هستند و اغلب به ترتیب قرمز و سبز رنگاند. هر سه خط با هم کار میکنند تا جهت و همچنین روند حرکت را نشان دهند.
- ADX بالای 20 و «DI+» بالاتر از «DI-»: روند صعودی است.
- ADX بالای 20 و «DI-» بالاتر از «DI+»: روند نزولی است.
- ADX زیر 20 یک روند ضعیف یا یک دوره رنج کشیدن(Range) است، که اغلب با «DI-»و «DI+» به سرعت به صورت ضربدری از یکدیگر عبور میکنند.
اندیکاتور آرون(Aroon)
اسیلاتور Aroon یک اندیکاتور تکنیکال است که برای سنجش امنیت روند رو به رشد و به ویژه اگر قیمت در دوره محاسبه به بالاترین یا پایینترین حد خود برسد (به طور معمول 25) استفاده میشود.
از این اندیکاتور میتوان برای تعیین زمان شروع یک روند جدید نیز استفاده کرد. شاخص Aroon شامل دو خط است: یک خط « Aroon-up»و یک خط « Aroon-down».
وقتی که خط « Aroon-up» از بالای «Aroon-down» عبور میکند، این اولین نشانه تغییر روند احتمالی است. اگر «Aroon-up» به 100 برسد و تقریباً نزدیک به همین سطح بماند، در حالیکه «Aroon-down» نزدیک به صفر باقی بماند، به معنای تایید مثبت روند صعودی است.
برعکس آن هم درست است. اگر Aroon-down از بالای Aroon-up عبور کند و در نزدیکی 100 باقی بماند، نشاندهنده روند نزولی است.
توضیح طرز استفاد از Aroon برای معاملات
اندیکاتور میانگین متحرک همگرایی واگرایی (MACD) به تریدرها کمک میکند تا جهت روند و حرکت آن را ببینند. این اندیکاتور بعضی از سیگنالهای خرید و فروش را هم ارائه میکند.
وقتی MACD بالای صفر باشد، قیمت در روند صعودی قرار دارد. اگر MACD زیر صفر باشد، وارد روند نزولی شده است.
این اندیکاتور از دو خط تشکیل شده است: خط MACD و یک خط سیگنال که کندتر حرکت میکند. وقتی MACD از زیر خط سیگنال عبور میکند، نشاندهنده کاهش قیمت است. زمانی که خط MACD از بالای خط سیگنال عبور میکند، قیمت در حال افزایش است.
بررسی اینکه اندیکاتور در کدام سمت صفر (بالا یا پایین) است، به شما در تعیین اینکه کدام سیگنال را دنبال کنید، کمک میکند. به عنوان مثال، اگر اندیکاتور بالای صفر است، برای خرید منتظر بمانید که MACD از خط سیگنال به سمت بالا عبور کند. اگر MACD زیر صفر باشد، عبور MACD از زیر خط سیگنال ممکن است سیگنالی برای ترید موقعیت short احتمالی فراهم کند.
در نمودار زیر خط نارنجی رنگ خط سیگنال است که میتوانید عبور خط آبی رنگ از آن را بررسی کنید.
توضیح طرز استفاد از MACD برای معاملات
شاخص مقاومت نسبی (RSI)
شاخص مقاومت نسبی (RSI) حداقل سه کاربرد عمده دارد. این اندیکاتور بین صفر و 100 حرکت میکند و افزایش اخیر قیمتها را در مقابل کاهشهای اخیر قیمت ترسیم میکند. بنابراین محاسبه حجم تعادلی سطح RSI به اندازهگیری مومنتوم و قدرت روند کمک میکند.
ابتداییترین کاربرد RSI به صورت اندیکاتور بیشخرید و بیشفروش است. وقتی RSI بالای 70 حرکت میکند، دارایی بیش از حد خریداری میشود و ممکن است کاهش یابد. وقتی RSI زیر 30 باشد، دارایی بیش از حد فروخته میشود و میتواند افزایش یابد. با این حال، این فرض پرریسک است. بنابراین، بعضی از تریدرها صبر میکنند تا شاخص بالاتر از 70 قرار بگیرد و قبل از فروش سقوط کند، یا به زیر 30 برسد و قبل از خرید دوباره بالا برود.
واگرایی یکی دیگر از کاربردهای RSI است. وقتی شاخص در جهتی متفاوت از جهت قیمت حرکت میکند، نشان میدهد که روند قیمت فعلی در حال ضعیف شدن است و میتواند به زودی معکوس شود.
سومین کاربرد RSI، سطوح حمایت و مقاومت است. طی روند صعودی، سهام در اکثر مواقع بالاتر از سطح 30 است و اغلب به 70 یا بالاتر میرسد. وقتی سهام در روند نزولی قرار میگیرد، RSI معمولاً زیر 70 نگه داشته میشود و اغلب به 30 یا پایینتر میرسد.
توضیح طرز استفاد از RSI برای معاملات
اسیلاتور استوکاستیک یا نوسانگر تصادفی
اسیلاتور استوکاستیک اندیکاتوری است که قیمت فعلی را نسبت به محدوده قیمت در چند دوره اندازهگیری میکند. استوکاستیک بین صفر تا 100 برنامهریزی شده است؛ ایده این است که وقتی روند صعودی افزایش یابد، قیمت باید به بالاترین سطح برسد. در روند نزولی، قیمت تمایل به پایین آمدن دارد. استوکاستیک بررسی میکند که آیا این اتفاق میافتد یا نه.
استوکاستیک نسبتاً سریع بالا و پایین میرود؛ چون به ندرت اتفاق میافتد که قیمت به طور مداوم بالا برود و استوکاستیک را نزدیک به 100 نگه دارد یا اینکه قیمت به طور مداوم پایین بیاید و استوکاستیک نزدیک به صفر نگه داشته شود. بنابراین، استوکاستیک اغلب به عنوان شاخص بیشخرید و بیشفروش استفاده میشود. مقادیر بالای 80 مناطق بیشخرید محسوب میشوند، در حالی که سطوح زیر 20 مناطق بیشفروشاند.
موقع استفاده از سطوح بیشخرید و بیشفروش، روند کلی قیمت را در نظر بگیرید. به عنوان مثال، در طول روند صعودی، وقتی که اندیکاتور به زیر 20 میرسد و دوباره از آن بالا میرود، ممکن است سیگنال خرید باشد. اما ترقیهای ناگهانی به بالاتر از 80 از اهمیت بالایی برخوردار نیستند؛ چون انتظار داریم که در طول روند صعودی، اندیکاتور به صورت قاعدهمند به 80 و بالاتر برسد. در طی روند نزولی، بدنبال این باشید که شاخص به بالای 80 برسد و بعد پایین بیاید تا سیگنال احتمالی ترید short را بدهد. سطح 20 در روند نزولی چندان مهم نیست.
توضیح طرز استفاد از اسیلاتور استوکاستیک برای معاملات
حرف آخر
هدف هر تریدر کوتاهمدت تعیین جهت حرکت دارایی معین و تلاش برای سود بردن از آن است. صدها اندیکاتور فنی و اسیلاتور برای این منظور خاص تولید شده است. در این مقاله کوتاه تنها به معرفی تعداد معدودی پرداختیم که می توانید آزمایششان کنید. از اندیکاتورها برای توسعه استراتژیهای جدید استفاده کنید و یا اینکه آنها را در استراتژیهای فعلی خود بگنجانید. برای تعیین اینکه کدام یک را استفاده کنید، آنها را در یک حساب دمو امتحان کنید. آنهایی را که بیشتر دوست دارید انتخاب کنید و بقیه را کنار بگذارید.
اندیکاتور وسعت بازار در تحلیل تکنیکال چیست؟
اندیکاتورهای وسعت بازار (Breadth Indicators) فرمولهای ریاضیای هستند که تعداد سهامهای روبهبالا و روبهپایین و یا حجم آنها را محاسبه میکنند تا مشارکت در تغییرات قیمت شاخص سهام را محاسبه کنند. با ارزیابی اینکه چه تعداد سهام در حال افزایش یا کاهش قیمت هستند و اینکه چه میزان از این سهامها معامله میشوند، اندیکاتورهای وسعت بازار به تأیید روند شاخص قیمت سهام کمک میکنند یا میتوانند نسبت به بازگشت قریبالوقوع قیمت هشدار دهند.
اگر به طور اتفاقی با دیجی کوینر آشنا شده اید و هیچ اطلاعاتی در مورد تحلیل تکنیکال ندارید پیشنهاد میکنیم قبل از مطالعه ادامه مطلب، مقاله «تحلیل تکنیکال چیست؟» را مطالعه نمایید.
نکتههای مهم:
- اندیکاتورهای وسعت بازار معمولاً بهخودیِ خود سیگنالهای معاملاتی ارائه نمیدهند، بلکه تصویر کلی از بهبود بر روی شاخص را ارائه میدهند.
- معمولاً، وقتی اندیکاتور وسعت بازار و شاخص بورس در حال رشد هستند، نشاندهندهٔ این است که مشارکت جدیای در افزایش قیمت وجود دارد. این بدان معنی است که احتمالاً افزایش قیمت ادامه خواهد داشت.
- همین مفهوم در مورد اندیکاتور وسعت بازار در حال سقوط و شاخص سهام در حال افت اعمال میشود.
- هنگامی که اندیکاتور وسعت بازار و شاخص سهام واگرایی نشان دهند، ممکن است اخطار بازگشت داده شود. سهمهای کمتری در جهت رشد شاخص سهام حرکت میکنند. این بدان معناست که شاخص بورس میتواند در حال تغییر جهت باشد.
محاسبهٔ اندیکاتورهای وسعت بازار
تعدادی اندیکاتورهای وسعت بازار وجود دارد که هر کدام فرمول و روش محاسبه خود را دارند. برخی از اندیکاتورهای وسعت بازار تجمعی هستند و ارزش روزانه به مقدار قبلی اضافه میشود یا از آن کم میشود. برخی دیگر غیرتجمعی هستند و روزانه یا دورهای امتیاز دادهٔ خود را ارائه میدهند.
یکی از سادهترین اندیکاتورهای وسعت بازار، Advance/Decline Line (خط پیشرفت-پسرفت) است. این اندیکاتور یک اندیکاتور تجمعی است که در آن پیشرفتهای خالص (تعداد سهام در حال پیشرفت – تعداد سهام رو به کاهش) از یا به مقدار قبلی کم یا اضافه میشود.
اندیکاتور وسعت بازار به شما چه میگوید؟
اندیکاتورهای وسعت بازار، معاملهگران و سرمایهگذاران را با نمای کلی از بازار مجهز میکند. “بازار سهام” معمولاً با استفاده از شاخصهای بورس بررسی میشود.
بهعنوان مثال، خط پیشرفت -پسرفت (خط AD) شاخص S&P 500 یک راهنمای تجمعی برای این است که آیا سهامهای بالاتر در حال افزایش یا کاهش در طول زمان هستند. این محاسبه تمایل کلی سرمایهگذار را در کلیه سهامهای موجود در این شاخص نشان میدهد.
اندیکاتورهای وسعت بازار در درجه اول برای دو هدف استفاده میشوند:
- تمایل بازار (رویکرد به بازار) – اندیکاتورهای وسعت بازار میتوانند به تعیین اینکه احتمالاً بازار بالا میرود (رشد میکند) یا سقوط میکند، کمک کنند.
- قدرت روند – اندیکاتورهای وسعت بازار میتوانند بهتعیین قدرت یک روند صعودی یا نزولی کمک کنند.
اندیکاتورهایِ وسعتِ بازارِ مختلفی وجود دارد که معاملهگران و سرمایهگذاران میتوانند در تحلیل خود از آنها استفاده کنند.
برخی از اندیکاتورهای وسعت بازار مشهور دیگر، جدا از خط پیشرفت -پسرفت (خط AD) شامل موارد زیر میباشند:
- اندیکاتور حجم تعادلی (On Balance Volume) که با توجه به اینکه آیا سهام یا شاخص، بالاتر یا پایینتر از قیمتِ بسته شدن قبلی بسته شده است، مقدار حجم را به مقدار قبلی اندیکاتور اضافه یا از آن کم میکند.
- شاخص McClellan Summation
- شاخص (Arms Index (TRIN که نسبت سهمهای افزایشی به کاهشی را در بازار نشان میدهد و از تقسیم سهمهای افزایشی یه کاهشی در بازار بهدست میآید.
- نوسانگر چایکین (Chaikin Oscillator) که براساس تغییر حجم و قیمت نوسان میکند.
- Up/Down Volume Ratio (نرخ حجم بالا/پایین) که برابر است با نسبت حجم سهمهای افزایشی به حجم سهمهای کاهشی.
- Up/Down Volume Spread (نرخ گسترش بالا/پایین) که برابر با حجم بالای معاملات منهای حجم پایین است.
اندیکاتورهای وسعت بازار دیگری نیز وجود دارند.
معاملهگران و سرمایهگذاران ممکن است از اندیکاتورهای وسعت بازار مختلف برای اهداف مختلف استفاده کنند. بهعنوان مثال، اندیکاتور حجم تعادلی (On Balance Volume) در بررسی فشار خرید و فروش، حجم را هم مدنظر قرار میدهد و فقط نشاندهندهٔ قیمت نمیباشد، در حالی که شاخص McClellan Summation شامل یک فرمول پیچیدهتر است که باعث تولید سیگنالهای خریدوفروش واقعی میشود.
برخی از اندیکاتورهای وسعت بازار، از جمله نوسانگر چایکین (Chaikin Oscillator) و اندیکاتور حجم تعادلی (On balance volume) میتوانند برای تک سهمها یا حتی داراییهای دیگر اعمال شوند. سایر اندیکاتورهای وسعت بازار (از جمله خطAD یا (Arms Index فقط براساس محاسبه حجم تعادلی شاخصها محاسبه میشوند.
معاملهگران از اندیکاتورهای وسعت بازار در رابطه با دیگر روشهای تحلیل تکنیکال مانند الگوهای نمودار و شاخصهای تکنیکال استفاده میکنند تا شانس موفقیت را به حداکثر برسانند. بهعنوان مثال، اگر خط AD کاهشی شود در حالی که S&P 500 همچنان در حال افزایش باشد، معاملهگران شاخص S&P 500 را زیرنظر میگیرند تا روند صعودی آن متوقف شود و خط روند خود را بشکند. این امر، تأییدیهٔ خوبی برای شروع کاهشی شدن روند قیمت میباشد. بنابراین معاملهگر میتواند از موقعیت خرید (longs) خارج شود و یا موقعیتهای فروش (Short) را آغاز کند.
مثال از اندیکاتورهای وسعت بازار
نمودار زیر دو اندیکاتورهای وسعت بازار، حجم تعادلی (on balance volume) و شاخص تحمیلی بازار (Force Index) را در نمودار SPDR S&P 500 ETF (SPY) نشان میدهد.
شاخص تحمیلی (Force Index) (در پایین نمودار) در اوایل فوریه در طی افت بازار، روند نزولی سریعی را نشان میدهد و صعود نسبتاً ضعیفی در سرتاسر دوره دارد. On Balance Volume حجم صعودی در طی دورهٔ بهبودی فوریه و مارس و حجم متوسط در ماههای بعد را نشان میدهد. این اندیکاتورها نشان میدهند که بازار بین ماه آوریل و ژوئن نسبتاً خنثی است.
تفاوت بین اندیکاتورهای وسعت بازار و سایر اندیکاتورهای تکنیکال
اندیکاتورهایِ وسعتِ بازار، زیرمجموعهای از حوزهٔ بزرگترِ اندیکاتورهای تکنیکال هستند. در حالی که اندیکاتورهای وسعت بازار تلاش میکنند میزان مشارکت و استحکام را در حرکات سهام یا شاخص نشان دهند، اندیکاتورهای تکنیکال اهداف وسیعتری دارند. اندیکاتورهای تکنیکال میتوانند برای تحلیل حجم یا قیمت، تولید سیگنالهای معاملاتی یا تعریف کردن محدودهٔ حمایت و مقاومت – support and resistance – استفاده شوند.
محدودیت استفاده از اندیکاتورهای وسعت بازار
اندیکاتورهای وسعت بازار همیشه هشدار بازگشت نمیدهند. همچنین آنها همیشه حرکت قیمتی را تأیید نمیکنند، حتی اگر قیمت در همان جهت حرکت کند.
بیشتر اندیکاتورهای وسعت بازار مستعد ابتلا به برخی ناهنجاریهای موقعیتی هستند. در حالی که معاملهگران معمولاً با افزایش قیمت به دنبال افزایش حجم معاملات هستند، اما این اتفاق همیشه نمیافتد. روندهای بازار ممکن است مدت زیادی در حجم کاهشی یا حتی مشارکت کاهشی باقی بمانند، که منجر به واگرایی اندیکاتورهای وسعت بازار خواهد شد اما لزوماً منجر به بازگشت قیمت نمیشود.
برخی از اندیکاتورهای وسعت بازار نیز ممکن است بهخاطر روش محاسبهٔ آنها، خوانشهای عجیب ایجاد کنند. برای مثال، اندیکاتور حجم تعادلی – On Balance Volume، ممکن است در روزی با حجم (معاملاتی) بالا، پرش یا سقوط چشمگیری داشته باشد، اما قیمت فقط با اندک اختلافی از قیمت باز شدن بازار بسته شود. در این حالت قیمت بهسختی جابهجا میشود، اما اندیکاتور حرکت بزرگی را نشان میدهد.
تیم تحریریه دیجی کوینر
این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.
دیدگاه شما